Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek
Dit bestand is een combinatie van mijn aantekeningen uit de colleges en een samenvatting van het boek 'Literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek' door Gera en Sneller. De behandelde periodes zijn de renaissance, de Verlichting en de Romantiek.
Rond 1500 lopen de meningsverschillen over de juiste wijze van de Bijbel zo hoog op, dat
groepen christenen zich van de katholieke kerk afkeerden en ‘protestantse’ kerkgenootschappen
vormden. In deze tijd waren er veel liederen over godsdiensttwisten, de schrijver kon via deze
liederen zijn mening verkondigen.
Reformatie= Hervorming van de kerk.
Een bekend persoon in de tijd van de reformatie is Maarten Luther. Hij had kritiek (1517) op de
aflaathandel en het instituut. Ook Johannes Calvijn had kritiek op de Rooms-Katholieke kerk.
Zijn ideeën verspreiden zich rond 1540.
Zij laten zich beïnvloeden door het humanisme. Het humanisme staat voor:
• Belangstelling voor de cultuur en de geschriften van de klassieke oudheid.
• Filologie (het bestuderen van bronnen).
• Individualisme.
• De waarheid wordt bepaald door onderzoek, niet door hiërarchie en autoriteit.
Mensen hebben een hoofd en hart als grote gave. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun
levenswijze en de taken in de maatschappij.
Overeenkomsten Lutheranen en Calvinisten:
• De mens kan alleen door geloof, alleen door genade zalig worden. De mens is onbekwaam tot
enig goed en geneigd tot alle kwaad.
• Predestinatieleer (of je in de hemel komt is voor je geboorte al besloten)
Verschillen Lutheranen en Calvinisten:
• De calvinistische stroming heeft een strakke kerkelijke organisatie: plaatselijke gemeenten,
kerkenraden, synode.
Vanaf 1550 vindt het calvinisme vaste grond in de Nederlanden en van 1545 tot 1563 vindt de 8-
jarige vergadering plaats (Concilie van Trente). Uiteindelijk wordt in deze vergadering besloten
dat er geen concessies worden gedaan met de reformatie.
Als gevolg hiervan vindt er een contrareformatie plaats. Deze wordt geleid door koning Filips II
en hij wil dat alle burgers in Europa katholiek zijn. Binnen Nederland ontstaat er verzet tegen deze
harde aanpak van de Spanjaarden. Zo ontstaat de tachtigjarige oorlog.
Politieke lijnen 17e eeuw
• 1566 -> Beeldenstorm. ’s Nachts worden katholieke eigendommen vernield door protestanten.
Philips II pikt dit niet. In 1567 stuurt hij Alfa, hij stond bekend om zijn gruwelijke straffen.
• 1568-1648 -> Tachtigjarige oorlog. Op dat moment is in Nederland Willem van Oranje de
belangrijkste stadhouder (landsheer).
• 1572 -> Spanje herovert Den Briel.
• 1576 -> Pacificatie van Gent. De zeven provincies trekken een lijn t.o.v. de Spaanse
overheersers; beëindiging geloofsvervolging.
• 1579 -> Unie van Utrecht. Een op 23 januari 1579 getekende overeenkomst tussen een aantal
Nederlandse gewesten. Hierin werden een aantal staatkundige zaken geregeld op het gebied
van bijvoorbeeld defensie, belastingen en godsdienst. Zo kan het ook wel worden gezien als
een eerste versie van een latere grondwet.
• 1579 -> Unie van Atrecht. Een op 6 januari 1579 in gesloten overeenkomst tussen Artesië,
Kamerijk, Henegouwen en Romaans-Vlaanderen als reactie op de opstand in de Nederlanden
tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
• 1581 -> Plakkaat van Verlatinghe. Officiële verklaring waarin een aantal Nederlandse
provincies Philips II als heerser afzetten.
• 1585 -> Val van Antwerpen. Het einde van de Spaanse belegering in Antwerpen. Het zuiden
werd katholiek en het noorden werd protestants. Het noordelijke deel heette vanaf nu: de
Republiek der zeven verenigde Nederlanden.
, Door de val van Antwerpen werd Amsterdam ontzettend machtig. De zeven gewesten zijn ieder
zelfstandig (gedecentraliseerd) en hebben gewetensvrijheid. Echter mogen alleen protestantse
mensen overheidsfuncties bekleden. Amsterdam werd het handelscentrum en de economie
groeide enorm.
Twaalfjarig bestand (1609-1621)
Gevluchte zuiderlingen verzetten zich tegen de wapenstilstand met Spanje; ook Maurits verzet
zich. Van Oldenbarnevelt zet het bestand met Spanje toch door en maakt hierdoor vijanden. Hij
verzet zich tegen meer invloed van de kerk op de overheid.
Remonstranten vs. Contra-remonstanten
• Arminius (aanhangers worden remonstranten genoemd): de mens heeft enige invloed op zijn
bestemming.
• Gomarus (contra-remonstranten genoemd): God heeft bestemming bepaald; de eens heeft daar
geen invloed op.
• 1619: Van Oldenbarnevelt onthoofd.
• Maurits (contra-remonstrant) wint deze politieke strijd.
Als gevolg hiervan vindt de synode van Dordrecht plaats, waarin wordt besloten dat het
katholicisme het publiekelijk geloof is. Andere geloven worden wel getolereerd. Ook wordt de
bijbel vertaald (statenbijbel 1637). Deze werd betaald door de Staten-Generaal en vertaald vanuit
het Oudgrieks.
1648 -> Vrede van Munster. De huidige grens tussen België en Nederland ontstaat. Spanje
erkent dat de Noordelijke Nederlanden onafhankelijk zijn. Het zuidelijke deel blijft nog onder gezag
van Philips II. De tachtigjarige oorlog is voorbij.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cosima84. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.
