Samenvatting Thema's Maatschappijleer / Vwo / hoofdstuk 2 - Maatschappijleer. uitgebreide samenvatting. bevat begrippen, uitleg, voorbeelden en plaatjes. heel het hoofdstuk samengevat, maar niet langdradig. ik heb zelf een 7,5 gehaald door deze samenvatting!
Hoofdstuk 2 rechtsstaat
§1idee en oorsprong van de rechtsstaat *waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?*
Rechtsstaat= staat waarin je als burger met grondrechten wordt beschermd tegen machtsmisbruik en
willekeur van de overheid.
Er zijn verschillende soorten staten:
autoritaire staat = niet of nauwelijks bescherming, één machthebber of een kleine groep
mensen bepalen de regels
democratische rechtsstaat = burgers mogen meedoen aan vrije verkiezingen, beslissen
indirect over politieke kwesties
sociale rechtsstaat = er bestaan wetten en voorzieningen om welvaart en welzijn van burgers
te bevorderen
Door een rechtsstaat is er relatief veel sociale vrede en – cohesie ook is er sprake van vertrouwen en
wederkerigheid, meeste burgers houden zich aan de wet en verwachten dat ander dat ook doen.
Doordat niet alleen burgers maar ook de overheid wetten heeft, ontstaat er rechtszekerheid.
Rechtsstaat ontstond tijdens de 18e eeuw, de tijd van de verlichting. De boeren, stedelingen, adel en
vooral de burgerij, die eigen economische belangen hadden, kwamen in opstand tegen onrecht. Er
kwam geloof in de kracht van rede, ook vonden ze vrijheid de voorwaarde van geluk.
Sociaal contract = afspraken om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven. Hierdoor zou je
een vrije, gelukkige samenleving kunnen bereiken. Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques
Rousseau. Hierin is de staat ‘scheidsrechter’, zij krijgen dan een geweldsmonopolie = alleen de staat
mag geweld gebruiken. Staat ook gebonden aan wetten van burgers en overheid. De staat is meester
en knecht tegelijk: burgers bepalen macht die de staat over hen mag uitoefenen.
Montesquieu trias politica, bestaande uit wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht.
Beginselen van de rechtsstaat:
beginsel van grondrechtengelijke rechten voor iedereen
soevereiniteits- en democratiebeginsel sociaal contract
legaliteitsbeginsel alles moet volgens de wetten en regels
beginsel van trias politica scheiding staatsmacht
eerste rechtsstaten:
VS Sinds 1776 onafhankelijk van Engeland. Onafhankelijkheidsverklaring riep op tot nieuwe
samenleving, gebaseerd op vrijheid en gelijkheid. Staatsmacht gebonden aan grondrechten van Bill of
Rights. Onafhankelijkheidsverklaring, de grondwet en de Bill of Rights vormen samen de
Amerikaanse constitutie.
FR volgde met de Franse revolutie 1789 : “Vrijheid, gelijkheid en broederschap of de dood!”. 1791: De
Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger, voor rechtvaardigere en gelukkigere samenleving
werd opgesteld. 1799: Napoleon pleegde staatsgreep. Frankrijk werd een verlichte dictatuur =
machthebber houdt in zekere zin rekening met de bevolking. Na de verloren slag bij Waterloo (1815)
werden de machtsverhoudingen in Europa weer zoals vroeger, koningen aan de macht. Het ideaal
voor rechtsstaat was nog niet verdwenen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karlijnjansen2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
