Samenvatting onderzoeksvaardigheden
Hoofdstuk 1 Basisbegrippen
1.1 wetenschappelijk verantwoord onderzoek
Onderzoekers stellen zich voortdurend vragen over allerhande
verschijnselen in de samenleving. Ze zoeken naar antwoorden op deze
vragen door deze verschijnselen te beschrijven en te verklaren.
Verklaren wijst erop dat onderzoekers bestaande kennis aanwenden
om zo inzicht te krijgen in hun bevindingen, of om met behulp van hun
bevindingen nieuwe kennis te ontwikkelen
Onderzoekers hanteren strikte regels om de kwaliteit van onderzoek te
waarborgen
o Er is kennis van onderzoeksvaardigheden nodig om op een
degelijke en gestructureerde manier aan onderzoek te doen
o Een onderzoeker moet zich aan een logisch en systematisch
stappenplan houden om tot betrouwbare en valide conclusies
over de verschijnselen die hij bestudeert, te komen
o Het is zeer belangrijk dat hij hierbij een open en transparante
werkwijze hanteert
o Hij moet zeer nauwkeurig en zeer gedetailleerd weergeven hoe
hij precies te werk is gegaan
o Elke stap moet hij zeer uitvoerig uitwerken en motiveren
o Ze baseren zich op theoretische kennis, op theorieën waardoor
ze alledaagse feiten, gedragingen, gebeurtenissen en meningen
proberen te interpreteren en te verklaren
o Aan een goed onderzoek gaat steeds een literatuurstudie vooraf
o Een onderzoeker bestudeert reeds bestaand onderzoek over het
onderzoeksonderwerp, hoe dat is aangepakt en wat de
bevindingen hierin zijn
Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op een
systematische manier op basis van een onderzoeksontwerp, data
verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en valide wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een
probleemstelling
o Definitie zegt dat onderzoek doelgericht is.
Doel: onderzoeksvragen over een bepaald onderwerp
beantwoorden
Onderwerp is vooraf afgebakend door zorgvuldig een
probleemstelling op te stellen
o Vervolgens valt in de definitie de term ‘systematisch’ op.
Systematisch werken is een centraal kenmerk dat onderzoek
onderscheidt van bijvoorbeeld dagdagelijkse observaties of
gesprekken
o Men gaan aan het werk aan de hand van een vooraf
vastgelegd onderzoeksontwerp. Pas nadat men dit zorgvuldig
heeft uitgewerkt, zal de dataverzameling en -analyse
plaatsvinden.
1
, o Onderzoek moet tot slot altijd twee basisvereisten nastreven, met
name:
Validiteit
Betrouwbaarheid
Stappen:
o Probleemstelling
o Onderzoeksontwerp
o Dataverzameling
o Data-analyse
o Rapportage
1.2 soorten onderzoek
1.2.1 verschillende doelen: fundamenteel en praktijkgericht onderzoek
Fundamenteel onderzoek Praktijkgericht onderzoek
= ontwikkelen van nieuwe, = toepassen van
algemene kennis begrip wetenschappelijke kennis
Het balansmodel doen
De theorie over operante Het balansmodel bij het
conditionering verzamelen van informatie
Bij dit onderzoek beantwoord over kinderen in een school
je vragen die geen De theorie over operante
onmiddellijke meerwaarde conditionering bij het
hebben voor de praktijk, onderzoeken van het gedrag
vragen die niet hoofdzakelijk van kinderen in een school
zijn gericht op de toepassing Doel: toepassen van kennis
ervan in de praktijk om vragen uit de praktijk te
Opdrachtgevers: universiteiten beantwoorden
of andere onderzoeks- Wanneer een onderzoeker zelf
instellingen mee wordt betrokken in de
Doel: ontwikkelen van kennis uitvoering van zijn
aanbevelingen, spreekt men
van actieonderzoek.
Beide onderzoeken zijn even wetenschappelijk!!!
1.2.2 verschillende grondvormen: kwantitatief en kwalitatief onderzoek
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
=Quantitative research = qualitative research
Onderzoek in de breedte Onderzoek in de diepte
Feiten: gebeurtenissen, Subjectief: meningen,
meningen, attitudes attitudes, gevoelens
Voorbeeld: enquête Voorbeeld: interview
Groot aantal onderzochten Klein aantal onderzochten
Interpretatie van Interpretatie van taal
cijfermateriaal
2
, Grondvormen = manieren om aan onderzoek te doen
Beide grondvormen zijn gelijkwaardige vormen van onderzoek en ze
kunnen als complementair worden beschouwd, ze vullen elkaar aan
1.2.3 verschillende tijdsperspectieven
Eerste onderscheid: cross-sectioneel en longitudinaal onderzoek
o Cross-sectioneel onderzoek: mensen worden eenmalig, op een
bepaald tijdstip, onderzocht
o Longitudinaal onderzoek: loopt langer doorheen de tijd
Verder onderzoek: trend- en panelonderzoek
Trendonderzoek: er wordt op regelmatige tijdstippen
onderzoek gedaan, maar niet telkens bij dezelfde
doelgroep
Panelonderzoek: er wordt op regelmatige
tijdstippen onderzoek gedaan, maar wel bij
dezelfde doelgroep
1.3 eisen aan onderzoek
Onderzoekers moeten voldoen aan verschillende kwaliteitscriteria:
o Ze moeten rekening houden met de vereisten die onlosmakelijk
verbonden zijn aan wetenschappelijke onderzoek
1.3.1 wetenschappelijke eisen
Er zijn een aantal kwaliteitscriteria eigen aan wetenschappelijk
onderzoek waaraan elke onderzoeker zich moet houden. Deze criteria
bepalen de wetenschappelijkheid van onderzoek
Empirisch
o Het moet gericht zijn op onderwerpen die zintuiglijk
waarneembaar zijn in de werkelijkheid. Een onderwerp, vraag of
veronderstelling moet met andere woorden waarneembaar zijn
o Een onderzoek naar het bestaan van God is niet empirisch
o Sommige studies beschrijven fenomenen uit de werkelijkheid,
andere studies gaan na of veronderstellingen in de werkelijkheid
kloppen. Men formuleert dan eerst bepaalde hypothesen: dit zijn
veronderstellingen of verwachtingen. Vervolgens gaat men na of
deze hypothesen in de realiteit kloppen
o Dan wordt de veronderstelling of hypothese afgetoetst. Een
hypothese toetsen via een onderzoek houdt in dat deze
veronderstelling falsifieerbaar of weerlegbaar moet zijn. Dit
betekent dat een hypothese door middel van een goed
onderzoek moet kunnen worden bevestigd of weerlegd
3
, Onafhankelijk
o Het moet onafhankelijk zijn van de opdrachtgever als
onafhankelijk van de onderzoeker
o Het is mogelijk dat een opdrachtgever een onderzoek laat
opzetten, maar er eigenlijk bij gebaat is dat de resultaten een
bepaalde richting uitgaan
o Een onafhankelijk onderzoek kan de werkelijke situatie wel aan
het licht brengen en ervoor zorgen dat er effectieve oplossingen
worden bedacht om eventuele problemen aan te pakken
o Onafhankelijkheid betekent ook onafhankelijk van de invloeden
van de onderzoeker
Betrouwbaarheid
o De betrouwbaarheid (‘reliability’) van de onderzoeksresultaten is
een belangrijk criterium om de kwaliteit van onderzoek te
beoordelen
o Betrouwbaarheid verwijst naar de exactheid van een onderzoek
o Een onderzoek is betrouwbaar en exact als het bij herhaaldelijke
uitvoering telkens dezelfde of heel gelijkaardige resultaten
oplevert
o Basisprincipe: ‘herhaal jijzelf of een andere onderzoeker het
onderzoek op een ander moment, bij dezelfde of andere
eenheden, dan moet je dezelfde of gelijkaardige resultaten
bekomen’
o Het onderzoek moet zo uitgewerkt zijn dat het bij een
hypothetische herhaling hetzelfde resultaat oplevert
o De exactheid van onderzoek kan in gevaar komen door
toevalsfouten (= error)
o Hoe exacter het onderzoek wordt gepland en uitgevoerd, hoe
kleiner de kans op toevallige fouten
Valide
o Validiteit (‘validity’) of geldigheid van de onderzoeksresultaten
een grote rol
o Meet het onderzoek wel wat het zou moeten meten of meet het
eigenlijk iets anders?
o Het stellen van vragen die sociaal wenselijke antwoorden kunnen
opleveren, is een voorbeeld van een systematische fout die een
onderzoeker kan maken. Systematische fouten kunnen de
resultaten in een bepaalde richting sturen en op die manier voor
vertekening (‘bias’) van de resultaten zorgen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loademuzere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.99. You're not tied to anything after your purchase.