Summary
Samenvatting Recht
- Course
- Institution
Samenvatting van 48 pagina's voor het vak recht aan de HoGent
[Show more]
Seller
Followkaraemmadhertoge
Content preview
Samenvatting Recht
1
,Deel 1: Inleiding tot het recht
Hoofdstuk 1: inleiding
1. Definitie
Wat is recht? Het is onmogelijk om tot één definitie van recht te komen.
Enkele definities:
Recht is een systeem van instellingen en regelingen dat in zijn geheel op een dwingende
wijze de uiterlijke aspecten van het samenleven ordent en bevordert.
Het recht is het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap
gelden en op haar gezag zijn vastgelegd
Het recht is een stelsel van dwingende leefregels uitgevaardigd tot beveiliging van
menselijke belangen welke in het contact der samenleving in het gedrang dreigen te komen.
Een definitie is op zich niet belangrijk. Het is wel belangrijk een juiste voorstelling te hebben van het
rechtsbegrip.
2. Kenmerken van het recht
2.1 Het recht is een geheel van regels, regelingen en
instellingen
2.1.1 Het recht wordt gevormd door gedragsregels
2.1.1.1 Gebodsbepalingen
Voorbeelden:
Aangifte van geboorte
De kiesplicht
(Vroeger) dienstplicht
2.1.1.2 Verbodsbepalingen
Voorbeelden:
Bigamie
Oneerlijke handelspraktijken
Het strafrecht
2.1.1.3 Verlofbepalingen
Het recht bevat regels die niet moeten nageleefd worden, maar waar de “mogelijkheid” bestaat om
al dan niet gebruik te maken van de rechtsregel. Vb. Indexering van woninghuur
2.1.1.4 Louter technische regels
In ons rechtsstelsel bestaan ontelbare regels die geen gebod of verbod inhouden. Het zijn louter
technische regels. Ze dienen om het rechtsapparaat te laten draaien. Vb. De akte van de Burgerlijke
Stand, de inhoud van een dagvaarding, de regels over de verplichte vermeldingen op een rijbewijs of
een identiteitskaart.
2.1.2 Het recht omvat het geheel van regelingen en instellingen
Het recht bestaat niet alleen uit abstracte normen die een algemene draagwijdte hebben en die op
iedereen van toepassing zijn. Het recht bestaat ook uit regelingen die geen regels of normen zijn.
Voorbeelden:
Beschikkingen die een individuele draagwijdte hebben, zoals benoemingen, …
2
, De rechtspraak
Het recht bevat ook een aantal regels die betrekking hebben op instellingen van het land, zoals:
De staatsstructuur: de samenstelling, de werking en de bevoegdheid van de wetgevende, de
uitvoerende en de rechterlijke macht.
De gerechtelijke organisatie: de samenstelling, de werking en de bevoegdheden van de
rechtbanken.
2.2 Het doel van het recht is het ordenen van de samenleving
2.2.1 Het recht is een instrument om het samenleven in groep mogelijk te
maken
Het recht is geen doel op zich, maar een middel. Het is een middel om bepaalde beleidsopties te
realiseren. Het uitstippelen van het beleid, of het doel dat men wil bereiken is echter een politiek
gebeuren. Recht is steeds een afspiegeling van de overheersende maatschappelijke tendensen in de
maatschappij, een afspiegeling van de waarden die historisch gegroeid zijn.
Recht is dus ook noodzakelijk tijdsgebonden. Ons recht is een resultaat van verschillende
ideologische stromingen die onze maatschappij diepgaand hebben beïnvloed, doorgaan szo
diepgaand dat we er niet meer bij stilstaan. In het bijzonder is onze maatschappij sterk beïnvloed
door de joods-christelijke godsdiensten, de principes van de Franse revolutie en een licht
gecorrigeerd kapitalisme, nationalisme en individualisme.
2.2.2 Er is in de samenleving een toenemende “juridisering” merkbaar
Er bestaat meer en meer de neiging om alles te willen regelen. Door toenemende complexiteit van
de samenleving wordt ook het recht complexer en steeds meer gediversifieerd.
2.3 Er bestaat een binding tussen gezag en recht
Het recht wordt gemaakt door een erkend gezag. Een erkend gezag is eveneens nodig om de
naleving van de rechtsregels af te kunnen dwingen.
In onze maatschappij hebben we geopteerd voor een parlementaire democratie met een koning aan
het hoofd. De soevereine volkswil wordt vertolkt door de verkozen vertegenwoordigers in het
parlement, die samen met de (niet verkozen) vorst het hoogste orgaan uitmaken.
2.4 Het recht heeft een dwingend karakter
Het verplichtende karakter van het recht is zijn meest wezenlijk kenmerk. Het onderscheid recht van
religieuze of morele regels. De naleving van het recht wordt afgedwongen via strafbepalingen.
Rechtsdwang heeft tot doel meer rechtszekerheid te verschaffen. De rechterlijke macht staat in voor
de sanctionering van de overtreding van de rechtsregel.
In het publiek recht neemt de overheid zelf het initiatief tot sanctioneren. In het privaatrecht moet
de burger zelf opkomen voor de handhaving van de rechtsregel waarbij hij belang heeft. Het
rechtsbanksysteem biedt hem daartoe de mogelijkheid.
3. Enkele belangrijke begrippen
3.1 Objectief en subjectief recht
De geldende rechtsregels zijn het objectief recht. Het objectief recht wordt gevormd door de
rechtsregel op zich. Bv. Art. 1382 van het Oud Burgerlijk Wetboek, dat over burgerlijke
aansprakelijkheid handelt
3
, Uit dit objectief recht put een individu subjectieve rechten. Een subjectief recht is de aanspraak die
een persoon tegenover een ander kan laten gelden op basis van het objectief recht. Bv. In het geval
van art. 1382 Oud B.W. het recht op een schadevergoeding
3.2 Rechtssubject en rechtsobject
Een persoon die via het objectief recht bevoegdheden krijgt, is een rechtssubject. Bv. In principe alle
natuurlijke personen en rechtspersonen
Het rechtsobject is datgene wat het rechtssubject dient, wat hij wil, met andere woorden het
rechtsbelang of de rechtsverplichting. Het is een object waarop de bevoegdheid wordt uitgeoefend.
Bv. Een zaak (een auto bij aankoop van een auto), een prestatie (een bepaalde schadevergoeding in
het geval van art. 1382), …
3.3 Rechtsfeit en rechtshandeling
Een rechtsfeit is elke omstandigheid waaraan door een objectief recht rechtsgevolgen worden
gekoppeld. Een rechtsfeit is een voorval waardoor een rechtsregel in werking wordt gesteld. Men
kan ook stellen dat hierbij van belang is dat men niet de intentie had rechtsgevolgen te veroorzaken.
Bv. Een gebeurtenis: een overlijden, het vallen van een steen. Een handeling: een vechtpartij, een
verkeersongeval
Een rechtshandeling is een handeling die bewust wordt gesteld om de rechtsgevolgen die aan een
objectieve rechtsregel verbonden zijn, te bekomen.
Onderscheid:
Een eenzijdige rechtshandeling betreft de wilsuiting van één persoon. Bv. Een testament, het
uitvaardigen van een wet.
Een meerzijdige rechtshandeling veronderstelt de wilsovereenstemming van twee of
meerder personen. Bv. Een koopovereenkomst.
3.4 Dwingend recht en wilsaanvullende rechtsregels
Een rechtsregel is dwingend of imperatief wanneer de rechtssubjecten niet mogen afwijken van de
door de wetgever opgelegde regel. Bv. Primair huwelijksstelsel
Wilsaanvullende of suppletieve rechtsregels zijn regels waarbij het de partijen vrij staat deze
rechtsregels te volgen of een afwijkend beding in hun overeenkomst in te lassen. Bv. Secundair
huwelijksstelsel
Hoofdstuk 2: indeling van het recht
1. Privaatrecht – Publiek recht
Het privaat recht regelt de verhouding tussen de rechtssubjecten.
Het privaatrecht bestaat voornamelijk uit aanvullende rechtsregels. Een deel van het privaatrecht
bestaat uit dwingende rechtsregels waar niet mag van afgeweken worden. Bv.
De regels over de staat van de persoon
De regels m.b.t. instellingen die fundamenteel geacht worden voor onze samenleving. Bv.
Primair huwelijksstelsel
De regels m.b.t. de belangen van individuen die bijzondere bescherming behoeven. Bv.
Minderjarigen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karaemmadhertoge. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now