Samenvatting van het boek Terrorismebestrijding van mr. N.J.M. Kwakman (tweede druk). In de samenvatting staan alle hoofdstukken van het boek. Dit zijn hoofdstukken 1 t/m 5. Deze samenvatting bevat alle stof die je moet leren voor het vak Terrorismebestrijding van de minor Veiligheid en Recht op he...
Auteur: RamonavW
School: Windesheim
Minor: Veiligheid en Recht
Vak: Terrorismebestrijding
Auteur: RamonavW 1
,Hoofdstuk 1 Terrorismebestrijding in historisch en hedendaags, en in nationaal en internationaal
perspectief. Een inleiding
1.1 Introductie
Onder een ‘terroristisch oogmerk’ wordt volgens het Kaderbesluit verstaan: “Het oogmerk om de
bevolking ernstige vrees aan te jagen, of de overheid of een internationale organisatie op
onrechtmatige wijze te dwingen tot het verrichten, of het zich onthouden, van een handeling, dan
wel politieke, constitutionele, economische of sociale basisstructuren van een land of
internationale organisatie ernstig te ontwrichten of vernielen.”
1.2 Wat is terrorisme
1.2.2 Typen terrorisme
In de eerste plaats was er sprake van vormen van sociaalrevolutionair terrorisme. Het doel van
aanslagen was een volksopstand te ontketenen en daarmee een maatschappelijke omwenteling
tot stand te brengen. Zij handelden uit solidariteit met revolutionaire vrijheidsbewegingen in de
arme landen van de derde wereld. In de westerse landen vonden zij wel sympathisanten onder
linkse groeperingen, maar nauwelijks steun onder bredere lagen van de bevolking.
In de tweede plaats zijn er vormen van nationalistische en/of separatistisch terrorisme. Hierbij
gaat het om paramilitaire groepen die zich als voorhoede beschouwen van een
afscheidingsbeweging die streeft naar onafhankelijkheid op basis van een eigen etnische en/of
nationale identiteit. Vormen van nationalistische en/of separatistisch terrorisme kunnen over het
algemeen wel rekenen op de sympathie en steun van bredere lagen van de bevolking die
behoort tot de eigen etnische of nationalistische groeperingen.
In de derde plaats kunnen vormen van repressief terrorisme worden onderscheiden. Het gaat
daarbij om rechts-extremistische groeperingen die zich met geweld verzetten tegen verworven
belangen en rechten van emancipatiebewegingen. Het gaat om groepen die kunnen rekenen op
de steun, bescherming of heimelijke sympathie van leger en politie. Hierdoor grenst het
repressieve terrorisme aan staatsterreur die wordt uitgeoefend door geheime diensten, leger en
politiek instabiele situaties of onder een dictatuur.
Er is een aantal kenmerken waarin het ‘moderne terrorisme’ duidelijk verschilt van de eerder
waargenomen vormen van terrorisme. In de eerste plaats zijn de doelen meer amorf of diffuus
en is het actieperspectief veel meer op de lange termijn gericht. Het doel dat wordt nagestreefd
is vaak niet duidelijk of zo alomvattend dat de relatie tussen doel en middelen ver te zoeken is.
Het gevolg hiervan is dat nauwelijks meer concrete eisen worden gesteld waarover
onderhandeld kan worden. De achterliggende motieven moeten worden gezocht in het streven
naar een wereldorde die op een fundamentalistische levenshoudingen en naleving van
religieuze wetten is gebaseerd. Ook modern is dat de financiering en logistieke steun weinig
doorzichtig is. Onderzoek toont aan dat de relatie tussenterrorisme en georganiseerde
criminaliteit steeds intensiever wordt en dat nagenoeg alle grote terroristische groeperingen
gebruikmaken van georganiseerde criminaliteit om hun acties te bekostigen. De verstrengeling
van terrorisme en georganiseerde criminaliteit biedt mogelijkheden tot opsporing en vervolging.
1.2.3 Definities van terrorisme
Door de AIVD wordt terrorisme gedefinieerd als: “het plegen van of dreigen met op
mensenlevens gericht geweld, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen
of politieke besluitvorming te beïnvloeden”. Het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en
Veiligheid hanteert de volgende definitie: “Terrorisme is het uit ideologische motieven dreigen
Auteur: RamonavW 2
, met, voorbereiden of plegen van op mensen gericht ernstig geweld, dan wel daden gericht op
het aanrichten van maatschappij ontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke
veranderingen te bewerkstellingen, de bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke
besluitvoering te beïnvloeden”. Hier gaat het om ideologische, dat wil zeggen politiek en/of
religieus gemotiveerd geweld tegen civiele (burger)doelen.
1.2.4 Verklaringen voor terrorisme
Volgens de Palestijnse psychiater Iyad al-Sarraj zou het plegen van zelfmoordaanslagen onder
normale omstandigheden misschien een duidelijke vorm van psychopathologisch gedrag zijn.
“Maar in de uiterst onmenselijke omstandigheden waarin de grote meerderheid van de
Palestijnen leeft, is het normaal, rationeel gedrag.” Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat in
een heel scala aan beweegredenen om aanslagen te plegen, steeds één motief overheerst: het
ongedaan maken van ernstig betekenisverlies en/of het boeken van aanzienlijke betekeniswinst.
Het verlangen om als persoon iets te betekenen is hét motief voor zelfmoordterrorisme.
De islam biedt hen de mogelijkheid hun verleden verlies aan eigenwaarde te compenseren door
een nieuwe identiteit aan te nemen. De meest radicale onder hen dromen van een internationale
gemeenschap van oprechte gelovigen in de zuivere leer. Zichzelf opblazen is voor hen een
existentiële daad, die zelfmoord uit persoonlijke frustratie combineert met opoffering voor de
goede zaak. Zulke ‘strijders van eigen bodem’ vinden we ook in Nederland onder jongeren die
zich achtergesteld en gestigmatiseerd voelen, zoeken naar een collectieve oplossing voor hun
identiteitscrisis door een radicaal afwijzende houding te ontwikkelen tegenover alles en iedereen
waardoor zij zich afgewezen voelen.
Omdat de risico’s van aanslagen echter moeilijker zijn in te schatten, is er de neiging om het
zekere voor het onzekere te nemen. Maatregelen dreigen daardoor disproportioneel te worden
en inbreuk te maken op de rechten en vrijheden van burgers.
1.3 Hedendaagse terrorisme
Het salafisme kent verschillende stromingen. In de eerste plaats de radicale, maar geweldloze
salafistische dawa-beweging. De radicale salafistische dawa-beweging houdt zich bezig met het
verspreiden van ridicaal, onverdraagzaam politiek-religieus gedachtegoed dat als ultraorthodox
kan worden aangemerkt. De radicale salafistische dawa-beweging onderscheidt zich van de
traditionele orthodoxe stromingen doordat zij de samenleving wil hervormen naar een
ultraorthodox model, en voorst doordat zij antidemocratische handelen aanmoedigt en elke vorm
van participatie in een niet-islamitische samenleving afwijst. Daarnaast streeft zij een
onverdraagzaam isolationisme tegen andersdenkende moslims en niet-moslims na. Het gevaar
van de radicale salafistische dawa-beweging schuilt dan ook niet in het mogelijke gebruik van
geweld, maar in het ondermijnen van de sociale cohesie in de samenleving als gevolg van de
verspreiding van het radicale gedachtegoed. Dat brengt ons op de tweede stroming binnen het
salafisme: de stroming die juist wel de gewelddadige bestrijding van alle ongelovigen predikt.
Het zal niet verbazen dat juist deze gewelddadige stroming, het jihadisme, en de dreiging die
daarvan uitgaat, de grootste impact heeft op de samenleving en een forse aantasting van het
veiligheidsgevoel onder burgers met zich mee kan brengen. Naast deze tweedeling (de
geweldloze en gewelddadige variant van het salafisme) kunnen er vanuit een wat ander
perpectief drie andere stromingen binnen het salafisme worden onderscheiden: a. de a-politieke
salafi’s, die het liefst afzijdig houden van de politiek en zich bij voorkeur terugtrekken in een
religieuze enclave; b. de politieke salafi’s, die een actieve opstelling jegens de samenleving
propageren vanuit een theocratische grondhouding; en ten slotte c, de jihadi salafi’s, die – zo
bleek- als het ware bezig zijn met een kruistocht tegen de ongelovigen, waarbij gewelddadige
handelen wordt aangemoedigd, als enige mogelijkheid om de zorgwekkende situatie van de
Auteur: RamonavW 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RamonavW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.23. You're not tied to anything after your purchase.
