Samenvatting Geografisch Huis
HC 1: Ontstaan van de Geografie
“De geografie is een vakwetenschap en niet de werkelijkheid zelf. Het wordt gezien vanuit
wetenschapsbeoefenaars die onderzoek doen en publiceren. Van internalistisch naar externalistisch.”
Bloeiperiodes in de geografie
- De klassieke oudheid (500 v.Chr. – 500 n.Chr.)
- Renaissance (rond 1400 – 1800)
- De 19e eeuw
De klassieke oudheid
Strabo
Een Griekse onderzoeker die in de klassieke oudheid ging op reis ging en schreef over wat hij hier
allemaal tegen kwam (chorografisch). Hij raakte gefascineerd met alles wat af week van de Grieks-
Romeinse normen en waarden, en schreef hier over. Zijn werken werden vooral gebruikt voor
militaire doeleinden. Zo schreef hij over militair vernuft, sociale en politieke organisaties,
bestaansmiddelen en grondgebruik, godsdienstelijke gebruiken, kleding, huwelijk en seksualiteit.
Ptolomeus
Ptolomeus tekende een sterrenstelsel waarin de aarde centraal stond (geocentrisch). Hij was
wiskundige en maakte vrij gedetailleerde berekeningen aan de hand van de sterren. Ook ontwierp hij
een soort catalogus waarin hij de hoogte- en breedteligging van ruim 8000 plaatsen, rivieren, eilanden
etc. stonden aangegeven.
Middeleeuwen
De middeleeuwen waren een periode van leegte in de geografie. Ibn Battuta was een Marokkaanse
ontdekkingsreiziger die een groot deel van het Midden-Oosten, Azië en Afrika ontdekte en over deze
reizen terug naar huis schreef. Deze kennis kwam echter pas om 1800 in handen van Europa.
Renaissance en Barok
Ontkerkelijking → natuur was een onbezielde machine: mechanische visie.
Ontdekkingsreizen → mathematische-cartografische traditie werd vervolgd (Ptolemaeus)
Columbus
19e eeuw
Ontdekkingsreizen naar het binnenland.
Von Humbodt: reisde in de 19e eeuw vijf jaar lang door Zuid- en Midden-Amerika waar hij proeven
deed in regenwouden, steppen, hoogvlakten en woestijnen. Na het schrijven van zijn reisverslag werd
hij gevraagd om naar de Oeral en Siberie te reizen voor onderzoek. Von Humbodt heeft zijn roem te
danken aan het feit dat hij de grondlegger was wetenschappelijke geografie. Hij nam geen genoegen
met simpelweg feiten, maar ging opzoek naar verbanden en ging op zoek naar de samenhang tussen
waarnemingen en metingen. Hij toonde bijvoorbeeld aan dat de temperatuur van een gebied te maken
had met de hoogte en afstand van de zee, en tekende dan ook de eerste isotopenkaart. Hij beschreef
niet alleen hoe en waar dingen zijn, maar ook verklaarde ook waarom en waardoor ze zo zijn, en
waarom hier wel en daar niet.
Carl Ritter: was ook benieuwd naar verbanden, maar in de verbanden tussen de geografische
omgeving en de geschiedenis van de mens. Hij vroeg zich bijvoorbeeld af hoe (delen van) continenten
(delen van) de ontwikkeling van de mensheid hebben beïnvloed. Zo was Europa volgens hem het
meest beschaafd door het gematigde klimaat, de afwisseling tussen land en zee, de afwezigheid van
een bergketen die delen van elkaar scheid en haar centrale ligging ten opzichte van andere
werelddelen. Ritter was minder natuurwetenschappelijk ingesteld dan Von Humbodt, en was meer
, historisch, filosofisch en theologisch ingesteld. Ritter heeft enkele reizen gemaakt door Europa, maar
vergeleken met Von Humbodt is het toch echt meer een leunstoelgeograaf. Ook was Ritter een gelovig
man en las hij regelmatig de Bijbel. Later is hij hoogleraar geworden aan een universiteit in Berlijn.
De grote stroomversnelling
Er kwam een grote verandering in 10 jaar tijd. Er was een grote leegte achter gelaten na Ritter en
Humboldt en er was een grote vraag naar geografische expertise uit maatschappelijke bovenlaag:
ontdekkingsreizen.
Kusten zijn bekend, nu verkenning over land.
Hoe werd dit alles een schoolvak?
Periode van een dubbele revolutie
- Veel behoefte aan kennis over gekoloniseerde gebieden: hiervoor waren geografen nodig.
- Toenemend nationalisme in Europese landen → er wordt aan nationbuilding gedaan.
Institutionalisering van de geografie
- Geografische genootschappen
- Leerstoelen bij universiteiten
- Universitaire opleidingen
- Vaktijdschriften
In Europa financierde de genootschappen ontdekkingsreizen met als drijfveren/doelen: de nationale
eer, wetenschappelijke belangen, politiek machtsdenken en commerciële behoefte.
HC2: Regionale Geografie
Waarom interesse in de regio?
Het internationale economische landschap is niet plat:
- Slechts een paar regio’s doen er toe in de globale economie (fast world en slow world).
- De verschillen worden alleen maar groter.
- Met name steden kennen een concentratie van populatie en innovatie.
Regio’s doen er toe in de economie
MNO’s houden van regionale verschillen → denk aan verschillen in loon en wetgeving
Regio’s doen er toe in politiek en bestuur
In nederland zijn ruimtelijke plannen een zaak van provincies en gemeenten geworden.
- Economische versterking
- Vergroten internationale allure
- Bevorderen (internationale) bereikbaarheid
- Versterken ruimtelijke structuur
In sommige landen, zoals Indonesië, is het verlangen naar regionale autonomie groot.
Regio’s doen er toe op cultureel en sociaal vlak
Mensen blijven hun wereldbeeld en identiteit ontlenen aan een thuisregio. Er is spraken van
toenemend regionaal bewustzijn.
Glocalisering: de wisselwerking tussen mondiale, transnationale verschijnselen, waarden en normen
(globalisering) en de lokale culturele invulling en aanpassingen van die mondiale verschijnselen
(localisatie).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maritr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.59. You're not tied to anything after your purchase.