GEZONDHEIDSDETERMINANTEN: LEEFSTIJL EN GEDRAG / FYSIEKE OMGEVING
Sub-determinant iets dat invloed heeft op de determinant positief of negatief risicovol gedrag binnen
de determinanten
Gezondheidsdeterminanten leefstijl en gedrag, fysieke omgeving
Sub determinant zijn de gedragingen zelf
Gezondheidsdeterminanten leefstijl en (gezondheids)gedrag in het Health Concept van Lalonde omvat allerlei
gedragingen die een positieve of negatieve invloed hebben op de gezondheid en op een gezondheidsprobleem
Hoe mensen zich gedragen / Gezondheid van mensen / Welbevinden van mensen zelfmanagement- en
leefstijlgedrag
Verandering in zelfmanagement- en /of leefstijlgedragingen op individueel niveau (veranderingen in
kennis/attitude/gedag) zouden kunnen leiden tot betere gezondheid en meer welbevinden
- Alcohol heeft invloed op de hersenen en groei/ontwikkeling van de baby
- Roken heeft invloed op de baby meeroken ook
- Familierelaties kan invloed hebben op bijvoorbeeld stress
- Eetpatroon wat, hoeveel, hoe vaak
Voor gezondheid en aanpak van gezondheid is het belangrijk
- Kijken welke gedragingen van invloed (kunnen) zijn
- Belangrijke gedragingen inventariseren
- Kijken welke gedragingen een relatie hebben met gezondheid en het gezondheidsprobleem
In het Health Concept Lalonde wordt het externe milieu ingedeeld:
Gezondheidsdeterminanten fysieke omgeving / het milieu de bodem, water, de lucht, het klimaat
en de door ons omringde organismen het effect van specifieke stoffen uit het milieu op onze
gezondheid (korte + lange termijn) routes waarlangs blootstelling kan plaatsvinden:
- Chemische factoren chemische stoffen veroorzaken hardnekkige verontreiniging en bedreigen
de gezondheid zijn slecht afbreekbaar en hebben de neiging tot ‘stapelen’ in menselijk vetweefsel
en zijn toxisch vaak door voedsel (dierlijke producten) of verontreiniging buitenlucht, smog
- Fysische factoren blootstelling aan fijnstof veroorzaakt verreweg de meeste ziektelast gevold
door verkeersgeluid, tabaksrook in de omgeving en radon (2 laatste ook binnenmilieu) //// ook
inrichting en leefomgeving /// straling (van zon bijvoorbeeld), dit is vaak op lange termijn zichtbaar
, - Biotische factoren levende organismen of resten daarvan (schimmels/huisstofmijt) zoals micro-
organisme in het drink- of zwemwater die ziekte verwekkend kunnen zijn //// ook allergenen in het
binnenmilieu
Gezondheidsdeterminanten maatschappelijke omgeving de invloed van werk, school en gezin,
sociaaleconomische positie en sociale omgeving op de gezondheids(toestand)
Bevorderen van zelfmanagement is erop gericht dat mensen zelf beslissingen kunnen nemen en zelfgekozen
acties uitvoeren om hun eigen gezondheid te verbeteren
Mensen met een lage SES doen minder aan zelfmonitoring en weten minder goed om te gaan met ziekte
Interventies voor gedragsverandering zijn het effectiefst wanneer de waargenomen gedragscontrole voor het
uitvoeren van het nieuwe gedrag hoog is, het nieuwe gedrag een positief resultaat heeft en meer intrinsiek
beloningen oplevert
Begrip SOC= sense of coherence is nauw verbonden met gezondheidsvaardigheden
Beide hangen af van opleidingsniveau
Het extern milieu: medisch-biologisch perspectief
- Geneesmiddelen gebruik bij een zwangere vrouw is schadelijk voor het kind niet allemaal
Categorie A = geen schadelijke effecten
Categorie B = staat nog niet vast of ze schadelijk zijn
Categorie C = er is bekend of een vermoeden van dat ze schadelijk zijn zonder misvorming
Categorie D = bekend of ernstig vermoeden dat het schadelijk effect heeft en kan leiden tot
afwijkingen en stoornissen
- Ioniserende straling radioactieve straling en röntgenstralen aangeboren afwijkingen kunnen
ontstaan
- Milieuvervuiling kan leiden tot afwijkingen en problemen
Het extern milieu: sociaaleconomische en culturele factoren
- SES
- Laag inkomen, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en laag opleidingsniveau kan het welbevinden
van de gezinsleden nadelig beïnvloeden
- Kan liggen aan culturele achtergrond
, - Alle risicofactoren voor zowel prematuriteit als psychosociale problemen zijn al aanwezig voor de
zwangerschap
- Voor een zwangere is het van belang dat ze een netwerk heef top opbouwt voor tijdens haar
zwangerschap, de bevalling en de periode daarna
- Er bestaat culturele diversiteit rondom zwangerschap, de bevalling en de periode daarna
Het interne milieu: aandoeningen en afwijkingen
- Bekkenproblemen bij vrouwen
- Hypertensieve aandoeningen tijdens zwangerschap kan leiden tot lichamelijke klachten, en kan
gevolgen hebben voor moeder en kind
- Verschil in bloedgroep tussen moeder en kind kan grote gevolgen hebben voor het kind tekort
aan rode bloedlichaampjes door afbraak, wat is veroorzaakt door afweerstof moeder die de placenta
is gepasseerd – veroorzaakt hartproblemen
- Bloedingen door een tekort aan vitamine K bij kind
- Aangeboren afwijkingen veroorzaken handicaps en sterfte – komt vaak pas op latere leeftijd aan het
licht maternale aandoeningen van de moeder tijdens de zwangerschap / erfelijke en chromosomale
afwijkingen / multifactoriële aandoeningen
- Baby blues, postpartumdepressie, postpartumpsychose / impact gebeurtenissen perinatale periode/
maternale sterfte
ZORG RONDOM ZWANGERSCHAP, BEVALLING EN DE PASGEBORENE
TRIMESTERS
Het eerste trimester
- Loopt van week 1 -12 van de zwangerschap
Misselijkheid (door oestrogeen en stijging van HCG) eet regelmatig en drink genoeg
Braken enkele keer extreme zwangerschapsmisselijkheid (hyperemesis gravidarum)
uitdroging tot gevolg opname in het ziekenhuis
Vermoeidheid energie door aanpassen aan nieuwe situatie
Smaakveranderingen trek in andere dingen of meer trek/eetbuien door hormonen
Borstomvang neemt toe steviger en groter melkklieren neem toe
Vaker plassen groei van baarmoeder baarmoeder drukt op blaas
VOORLICHTING 1 E TRIMESTER
- Belangrijke fase aanleg organen
- Voorlichting en advies voorafgaand aan zwangerschap
- Genetisch onderzoek voorafgaand aan zwangerschap indien verhoogd risico op genetische afwijkingen
- Zwanger wijzer voor aanstaande ouders
- RIVM toolkits voor professionals
, Het tweede trimester
- Loopt van week 13-26
Vaker plassen groei van baarmoeder baarmoeder drukt op blaas + nieren moeten sneller
werken meer urineproductie (door bloedvolume dat toeneemt) -> vaak ‘s nachts omdat ze dan
liggen en niet staan
Bloedvolume neemt toe tot wel 50% met name vocht meer kans op fysiologische anemie
Hartslag gaat sneller kan komen door het bloedvolume
Bloeddruk daalt een beetje lagere bloeddruk dan normaal
Meer vaginale afscheiding verhoogd risico op vaginale infectie
Vaker last van oprispingen het kind komt steeds hoger te liggen irritatie van slokdarm
omdat slokdarm niet tegen oprispingen kan, kan leiden tot pijn op de borst advies buk niet te
veel en eet regelmatig
Plat liggen is vervelend
Vormen van aambeien vanuit het rectum komt een stukje naar buiten door obstipatie hard
duwen bij ontlasting door de baby in de buik
Dieper ademen en sneller ademen extra productie van CO2 nodig omdat foetus ook zuurstof
nodig heeft
Vocht buiten de bloedbaan vaak in benen geen knellende kleding/steunkousen kunnen
helpen
Meer pigment kan gevlekt in het gezicht heet het zwangerschapsmasker (trekt niet altijd
weg) blijf uit de zon en smeer anders met een hele hoge factor
Striae hoe elastischer de huid hoe meer risico vaak meer bij jongere mensen
HCG level op top / hormoonschommelingen merken aan de bui kan de schildklieractiviteit
beïnvloed (stofwisseling/aanmaak hormonen)
Het derde trimester
- Loopt van week 27-42
Spieren en gewrichten gaan aan de slag soepeler bekken gaan veranderen (pijn/lage rug
pijn) verandering in houding yoga kan helpen om de spieren soepel te houden / niet meer
tillen
Ademhaling sneller benauwd diafragma gaat omhoog, longen hebben minder ruimte
Borsten gaan lekken door melkproductie
BENOEM DE VERSCHILLENDE FASEN VAN DE ZWANGERSCHAP EN DE BEVALLING EN DE
KENMERKENDE ASPECTEN HIERVAN
Prenatale periode
Ouders kunnen behoefte hebben aan informatie en/of begeleiding
Embryonale ontwikkeling
De ontwikkeling van de verschillende organen van het kindje
Foetale ontwikkeling
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Philinedr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.17. You're not tied to anything after your purchase.