Produksiefaktore
Die vier produksiefaktore is die hulpbronne (insette) wat gebruik word om goedere en
dienste (uitsette) te produseer
Die faktore is…
● Natuurlike hulpbronne
● Arbeid
● Kapitaal
● Entrepreneurskap
In die markstelsel is die meeste produksiefaktore in private besit. Elke faktor ontvang sy eie
beloning of vergoeding
Natuurlike Hulpbronne
Definisie:
● Dit is vrye gawes uit die natuur, bv. steenkool, wat benodig word ir oorlewing en kan
maklik uitgeput raak
Eienskappe:
● Aanbod is vas/beperk
● Gawes uit die natuur
● Moet verder verwerk word
● Raak uitgeput en kan vernietig word
Belangrikheid:
● Natuurlike hulpbronne maak ekonomiese aktiwiteit volhoubaar
● Verryk ons lewens
Vergoeding:
● Huur
● Kommersiële huur
● Ekonomiese huur
,Arbeid
Definisie:
● ‘n fisiese of verstandelike poging van mense om ‘n sillabus te voltooi vir ‘n salaris
Eienskappe:
● Kan nie geskei word van werkers nie
● Nie gestoor/geberg word nie
● Wissel in kwaliteit
Belangrikheid:
● Belangrikste produksiefaktor
● Gemeet in werksmaggetalle
● Kwaliteit en kwantiteit van arbeidsmag is belangrik
● Belegging in mense = menslike kapitaalvorming
Vergoeding:
● Lone
● Natura
○ Om te werk en goedere/bly plek te kry vir vergoeding
Kapitaal
Definisie;
● Dit is ‘n mensgemaakte hulpbron
● Sluit alle goedere in wat benodig word om toekomstige behoeftes mee te bevredig
Eienskappe:
● Kapitaal word besit
● Kapitaal word verbruik
● Kapitaalvorming vereis ‘n opoffering
● Kapitaal verhoog produksiedoeltreffendheid
Belangrikheid:
● Kapitaalverbreding:
○ Land se kapitaal teen ‘n koers toeneem wat gelyk is aan die toename in die
arbeidsmag
● Kapitaalverdieping:
○ Hoër groeikoers as bevolking lei tot hoër lewenstandaard en BBP per capita
Vergoeding:
● Rente
,Entrepreneurskap
Definisie:
● ‘n Persoon wat die inisiatief neem om ‘n sakeonderneming te begin, syproduksie
organiseer en die risiko’s dra en ontvang wins
Eienskappe:
● Neem inisiatief
● Organiseer produksie
● Dra risiko’s
Belangrikheid:
● Verseker mededinging
● Skep werksgeleenthede
● Verhoog doeltreffendheid
● Skep nuwe rykdom
Vergoeding:
● Wins
Gemarginaliseerdes:
Dit is die mense wat wanneer die swaar gaan met die ekonomie dan word hulle eerste
geraak
Ekonomiese kringloop
Faktormark (koop, leen, verskaf)
● Geldmark
○ Korttermyn lenings ook interbank lenings
○ SARB = sleutelinstelling
● Kapitaalmark verband lenings
○ Langtermyn departement en lenings
○ JSE = sleutelinstelling
● Buitelandse
○ Valuta → reisigerstjeks
○ Multinasionaal
○ Belangrikste senstra in:
■ Londen
■ New York
■ Tokio
● Tussenganger = banke
○ Rand word hier vrylik verhandel en SARB het geen beheer daaroor nie
○ Valuta (in en uitvoere) kom die ekonomiese kringloop binne deur die
produsente platform
, Goederemark
● Die goederemark voorsien goedere en dienste in ruil vir geld
● Huishoudings, die regering, maatskappye en die buitelandse sektor koop goedere en
dienste wat aangebied word
● Goedere:
○ Verbruikbare items wat sommige menslike behoeftes bevredig
● Koop en verkoop van goedere wat geproduseer word op markte
○ Kapitaalgoederemark = geboue + masjinerie
○ Verbruiksgoedere = duursame-, semi-duursame- en nie-duursame goedere
● Dienste:
○ Nie tasbare goedere
Faktormark
● Huishoudings verkoop produksiefaktore op die markte
○ Huur vir natuurlike hulpbroonne
○ Lone vir arbeid
○ Rente vir kapitaal
○ Wins vir entrepreneurskap
● Die produksiefaktore word verruil vir geld
● Die faktormark sluit die arbeid, eiendom en finansiële mark in
Finansiële mark
● Nie direk betrokke in produksie, maar dien as verbintenis
● Word verdeel in die geldmark en die kapitaalmark
● Geldmark
○ Korttermynlenings
○ Produkte word verkoop op hierdie mark, bv. Staatsobligasies
○ SARB is die sleuutelinstelling
● Kapitaalmark
○ Langtermynlenings
○ Produkte wat verkoop is, is aandele
○ Johannesburg Effektebeurs (JSE) is ‘n sleutelinstelling
Buitelandse valutamark
● Besighede koop en verkoop buitelandse valuta om vir invoere te betaal
● Hierdie transaksies kom voor in banke
● Bestaan uit ‘n elektroniese geldoordrag
● Mees belangrike buitelandse valutamarkte:
○ Londen
○ New York
○ Tokio
● SA rand word vryelik op hierdie markte verhandel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sastudybuddy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.36. You're not tied to anything after your purchase.
