Samenvatting Beroepssituatie 9. Alle (medische biologie) hoorcolleges, kennislabs, leergroepen en skillslabs zijn uitgewerkt aan de hand van de leerdoelen. Alle behandelde leerdoelen zijn één voor één uitgewerkt.
Samenvatting Beroepssituatie 9
HC 9.2 / KL 9.1 MB – Borderline persoonlijkheidsstoornis en biologisch risicogedrag
Leerdoelen:
kan de verschillende oorzaken, verschijnselen en behandelingsmogelijkheden van een
borderline persoonlijkheidsstoornis beschrijven;
kan het biologisch risicogedrag bij borderline verklaren;
kan van verschillende psychofarmaca de (contra)indicaties, werking en bijwerking,
bijzonderheden en interacties benoemen.
Wanneer persoonlijkheidsstoornis: als je persoonlijkheid de wijze van omgaan met jezelf en
anderen, je in de weg gaat zitten, gaat leiden tot problemen in de omgang met anderen, studie- en
werkproblemen, relatieproblemen.
Kenmerken persoonlijkheidsstoornis: diepgeworteld star omgangs-, waarnemings- en denkpatroon
dat kan leiden tot ernstige beperkinge in het dagelijks functioneren / het vermogen om
verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen gedrag is verstoord / er is een beperkte kijk op
zichzelf, de omgeving en de wereld om hen heen.
Tien soorten peroonlijkheidsstoornissen
Cluster A: Vreemd en excentriek gedrag
Cluster B: Dramatisch, emotioneel of labiel
1
,Cluster C: Nerveus of angstig gedrag
Borderline persoonlijkheidsstoornis
Verschijnselen: instabiele relaties met andere mensen / vaak impulsief / wankel en wisselend
zelfbeeld / last van plotselinge, extreme stemmingswisselingen en terugkerend suïcidaal gedrag /
ervaren chronisch gevoel van leegte.
Theorieën mogelijke oorzaken
- Freud: ‘Hysterie.’
- Kernberg: ’‘Vroege ontwikkelingsstoornis’ een niet ontwikkelde agressie
regulatie drift.’
- Rhode-Dasher: ‘Opeenstapeling van trauma’s in de kindertijd.’
- Redderman, Sachse: ‘Ervaringen met geweld en sexueel misbruik.’
- Ruppert: ‘Gevolgen van bindingstrauma.’
Behandelingsmogelijkheden
- Cognitieve gedragstherapie: ’Verkeerde’ denkpatronen om te buigen, realistischer te kijken naar
situaties en gedrag te veranderen.
- Schematherapie: jouw huidige gevoelsleven en de manier waarop je naar jezelf en anderen kijkt,
wordt bepaald door ervaringen en gebeurtenissen uit het verleden.
- Psychodynamisch therapie: Samen met je therapeut aan het werk. Je krijgt daarbij inzicht in
vertrouwde overlevingsstrategieën en welk gedrag je kan helpen om minder last te hebben van
je klachten.
- Vaardigheidstraining emotie regulatie stoornis: Je leert beter omgaan met je emoties en meer
balans te krijgen in je leven.
- Systeemtherapie: Samen onderzoeken we hoe we de (negatieve) invloed van borderline op je
relaties kunnen verminderen.
- Mentally based treatment: Het gedrag van jezelf en van anderen beter kan begrijpen. Je krijgt
meer zicht op achterliggende gevoelens en gedachten.
- Dialectische gedragstherapie: Het denken, voelen en het gedrag wordt onderzocht. Daarna
ervaar je wat de gevolgen zijn van je houding en gedrag op anderen.
- Psychodynamische behandeling: Een vorm van therapie waarin de gedachten, gevoelens en
ideeën van de cliënt actief in beweging worden gezet.
Biologisch risicogedrag bij borderline
Stemmingswisselingen. (bv. woede, prikkelbaarheid of angst.) / depressie / suïcidaliteit /
dissociatieve verschijnselen / psychose / relatie problemen of ruzies / onvoorspelbaar of ontremd
gedrag, zelfdestructief handelen. (bv. automutilatie) / middelengebruik / onveilige seks / impulsieve
gevaarlijke acties (bv. boos autorijden).
2
, Psychofarmaca
behandeling met medicatie is geen directe therapie
1. Antidepressiva bij stemmingsstoornissen
prozac, amitriptylinneuraxpharm, mirtazapin-mepha, anafranil & citalopram dura.
1. Klassieke antidepressiva: TCA (=tricyclysche antidepressiva)
2. Moderne antidepressiva: SSRI (=remmen de heropname van serotonine)
Werking:
Noradrenaline: antidepressief en activerend
Serotonine: antidepressief en angstdempend
- Werking pas na twee tot vier weken zichtbaar/merkbaar
- Moeten na verbetering van de symptomen minstens 6 maanden gebruikt worden.
- Nierfunctie moet goed zijn, bloedspiegels moeten regelmatig gecontroleerd worden.
Mogelijke bijwerkingen TCA
droge mond / droge ogen en wazig zien / moeilijk plassen / verstopping van de darmen /
seksuele stoornissen (zoals minder zin in seks) / duizeligheid / versnelde hartslag door tijdelijk
verlaagde bloeddruk / sufheid / verwardheid / gewichtstoename (door meer eetlust) /
verminderde hartwerking.
Mogelijke bijwerkingen SSRI
maag- en darmklachten (misselijkheid, braken, diarree) / nervositeit / hoofdpijn / toegenomen
prikkelbaarheid of agressie / gewichtsafname of toename / slapeloosheid / seksuele stoornissen
of het verlies van seksuele gevoelens / bloedingsstoornissen (sneller blauwe plekken).
Bijwerkingen Benzodiazepinen
Afvlakking psychisch functioneren, dufheid / Concentratie stoornis, afname alertheid en
motorische vaardigheid (cave: autorijden) / Paradoxale reactie: rusteloosheid, agitatie,
hallucinaties, wanen, agressief gedrag: vooral bij ouderen, jongeren en drugsverslaafden /
Afhankelijkheid: abstinentieverschijnselen / Rebound gedrag: meer angst/slapeloosheid (bij zeer
kortwerkende middelen) / Amnesie vergeetachtigheid • Cave interacties met alcohol en andere
psychotrope stoffen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller billdeverpleegkundige. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
