Dit is een samenvatting van het vak sociale psychologie 1: sociale cognitie gegeven in BA1 in klinische psychologie aan de VUB. Deze bevat hoofdstuk 1-6, voor studenten met 3 studiepunten. Deze is gemaakt in academiejaar '23-'24 en is een combinatie van de (vertaalde) lessen en mijn eigen notities.
Samenvatting Sociale Psychologie 1: sociale cognitie
Inhoud
1. Introductie sociale psychologie....................................................................................................3
1.1 Wat is sociale psychologie?......................................................................................................3
1.2 De kracht van de situatie .........................................................................................................4
1.3 De kracht van sociale invloed...................................................................................................5
1.4 Waar constructies vandaan komen: fundamentele menselijke motieven .................................5
1.5 Sociale psychologie en sociale problemen ...............................................................................5
2. Methodologie hoe sociale psychologen onderzoek doen ........................................................7
2.1 Hypotheses en theorieën formuleren ......................................................................................7
2.2 De observatiemethode: sociaal gedrag beschrijven..................................................................8
2.3 De correlatiemethode: sociaal gedrag voorspellen ...................................................................9
2.4 De experimentele methode: causale vragen beantwoorden .................................................. 10
2.5 Nieuwe ontwikkelingen ......................................................................................................... 12
2.6 Etische vragen in de sociale psychologie ................................................................................ 13
3. Sociale cognitie: hoe we denken over de sociale wereld ............................................................ 13
3.1 De sociale denker .................................................................................................................. 13
3.2 Automatische sociale denker met schema’s........................................................................... 14
3.3 Soorten automatisch denken ................................................................................................. 16
3.4 De invloed van cultuur op onbewust denken ......................................................................... 18
3.5 Gecontroleerd sociaal denken: denken met hoge inspanning ................................................. 19
4. Sociale perceptie: hoe we andere mensen kunnen begrijpen..................................................... 21
4.1 Non-verbale communicatie ................................................................................................... 21
4.2 Eerste indrukken.................................................................................................................... 23
4.3 Causale attributie: het beantwoorden van de ‘waarom’-vraag ............................................... 25
5. Zelf............................................................................................................................................ 32
5.1 De natuur van het zelf ........................................................................................................... 32
5.2 Onszelf kennen ...................................................................................................................... 33
5.2.1 Introspectie ....................................................................................................................... 33
5.3 Zelfcontrole ........................................................................................................................... 38
5.4 Impression management: de hele wereld is een podium ....................................................... 38
5.5 Zelfvertrouwen: hoe we over onszelf denken......................................................................... 39
6. Dissonantie de nood om onze daden te rechtvaardigen ........................................................ 40
6.1 Een stabiel, positief zelfbeeld behouden ................................................................................ 40
6.2 Self justification – zelfrechtvaardiging .................................................................................... 43
1
,LenaC
’23-‘24
6.3 Waarom zou iemand een slecht zelfbeeld willen behouden? ................................................. 46
2
,LenaC
’23-‘24
1. Introductie sociale psychologie
1.1 Wat is sociale psychologie?
Kunnen mensen normaal/gezond leven onder sociale beperkingen?
- Bv: sociaal isolement in kleine bubbels, social distacing zonder aanrakingen,
mondmaskers,…
De hypocampus zou verkleinen als je geen sociale contacten hebt, je sociale brein
veranderd niet
Waarom is een (studenten)doop voor sommige zo populair wanneer leid dit tot grote
vriendschappen in een nieuwe groep, en wanneer niet?
Hoe harder de doop, hoe aantrekkelijker die lijkt
Sociale invloed (social influence) = het effect dat woorden, daden of louter de aanwezigheid
van andere mensen hebben op onze gedachte, gevoelens, houdingen of gedrag
Sociale psychologie (social psychology) = de wetenschappelijke studie van de manier waarop
de gedachten, gevoelens, en handelingen van mensen worden beïnvloed door de werkelijke
of ingebeelde aanwezigheid van andere mensen
Kan ook ingebeelde aanwezigheid zijn, dus zonder dat ze er echt zijn bv: sociale normen
Andere mensen kunnen ons direct of indirect beïnvloeden
- Directe overtuigingspogingen
- Indirect door aanwezigheid en culturele waarden
Hoe kunnen we anders sociale psychologie begrijpen?
Via journalisten, experten en sociale critici, maar dit is niet wetenschappelijk
Sociale psychologie onderscheidt zich van filosofie omdat het een empirisch vakgebied is
Filosofie kan interessante vragen opwekken, maar psychologen moeten het antwoord geven
Sociale psychologie onderscheid zich van andere sociale wetenschappen door de nadruk te
leggen op constuals, of persoonlijke interpretaties
Constuals = eigen subjectieve waarheid
Mensen zijn zich niet altijd bewust van de oorsprong van hun gedachten en gedrag (bv:
“telling more than we know” mensen zijn geneigd om een uitleg te geven, maar dat doen
we pas achteraf. We kunnen niet zeker weten of dat juist is)
Gesimplificeerd en tegenstrijdig: hoe bepaal je wie gelijk heeft
Mensen denken simpel over oorzaken en gevolg, daardoor is het moeilijk om te weten wat
correct is
Hoe kan je weten welke filosofische visie waar is of niet?
Als er een filosofische discussie is, hoe weet je dan wat juist is en wat niet
Daarvoor hebben we psychologen nodig
Bijvoorbeeld:
- Descartes zei: de wekelijk komt neutraal bij ons binnen. Dan gaat ons brein en geest
daarover nadenken en dan beslissen we of het waar of niet waar is
- Spinosa zei: de waarheid komt binnen en wij geloven dat. Pas als we een beetje gaan
nadenken kunnen we zeggen als het niet waar is
Spinosa had gelijk: ‘waar’nemen
3
, LenaC
’23-‘24
Sociale psychologie in vergelijking met andere sociale wetenschappen
Sociale psychologie vergeleken met persoonlijkheidspsychologie focus op individuele
verschillen, gedefinieerd als de aspecten van de persoonlijkheid van mensen die hen anders
maken dan andere mensen
Sociale psychologie vergeleken met andere sociale wetenschappen
- Sociale wetenschappen: brede maatschappelijke, economische, politieke en historische
factoren
- Sociale psychologie: het individu in een sociale context, en algemene wetten of
eigenschappen die sociaal gedrag beheersen, ongeacht sociale klasse of cultuur
1.2 De kracht van de situatie
De kracht van sociale invloed begrijpen
- Mensen zijn vatbaar voor de fundamentele attributiefout (fundamental attribution
error) = de neiging om de rol van eigenschappen te overschatten en de rol van de situatie
bij het bepalen van het gedag van mensen te onderschatten
= Te veel aandacht aan de persoon en te weinig aan de situatie waarin die zich bevind
Voorbeeld van onderzoek:
- Mensen die competitief zijn vs mensen die coöperatief zijn
- Community game: samenwerken vs wall street game: winnen
- Het verschil tussen rood en blauw is verwaarloosbaar klein, maar wel een groot verschil
tussen community game en wall street game
- We weten dus uit onderzoek dat de verschillen voornamelijk in de context zitten
- Dus ongeacht wat je persoonlijke neiging is en of je competitief bent of niet als je een
community game speelt heb je meer de neiging om samen te spelen. Als je een wall
street spel speelt heb je meer de neiging om te winnen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LenaCoe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.
