Summary
Samenvatting recht
- Course
- Institution
Samenvatting van 75 pagina's voor het vak recht aan de VIVES (Samenvatting recht)
[Show more]
Seller
Follow
sharivandenbergh
Reviews received
Content preview
RechtDeel 1: Algemene inleiding tot het recht
1. Recht: begripsomschrijving
Recht is een geheel van gedragsregels die afdwingbaar gesteld
zijn door de overheid.
Gedragsregels:
- Voorschriften die het gedrag sturen.
- Beperken de vrijheid.
- Je kan ze onderscheiden van indicatieve regels.
Alle rechtsregels zijn gedragsregels, maar niet alle gedragsregels zijn
rechtsregels.
Afdwingbaar door de overheid:
- Sancties zorgen voor het naleven van de gedragsregels.
- Afdwingbaarheid alleen is niet genoeg.
Gedragsregels horen tot rechtsregels indien ze kunnen worden
afgedwongen door de overheid, als je overheid je kan sanctioneren voor
het niet naleven.
Opmerkingen:
- Een gedragsregel dat afdwingbaar is, is niet perse opgesteld door de
overheid. Bv. een huurovereenkomst is opgesteld door de
verhuurder maar is wel afdwingbaar door de overheid.
- Een sanctie en een straf zijn niet hetzelfde. Alle straffen zijn wel
sancties maar niet alle sancties zijn straffen.
- Straffen worden gegeven bij het overtreden van iets uit het
strafrecht. Bij andere takken van de recht spreekt men over andere
soorten sancties bv. afdwingmiddelen in de vorm van een
vergoeding.
- Sommige gedragsregels zijn dubbel afdwingbaar: via het geweten
(morele regels) en via de overheid (rechtsregels).
- Wanneer we spreken over een sanctionering zeg dan niet dat iets
strafbaar is maar dat iets sanctioneerbaar is.
Voorbeeld:
,‘Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade veroorzaakt.
Verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te
vergoeden.’
Gedragsregel: zorgen dat je geen schade maakt aan iets van iemand
anders, men noemt dit ook wel eens onrechtmatige daad.
Afdwingbaar via de overheid: de schade moet vergoed worden, als dit niet
vrijwillig is zal de overheid (de rechtbank) hier in tussenkomen.
2. Het doel van het recht
Rechtsregels hebbe als doel orde en rechtszekerheid brengen aan de
maatschappij.
Orde: zonder rechtsregels zou er chaos zijn. Bv. mensen die zelf kiezen
aan welke kant van de baan ze rijden.
Rechtszekerheid: rechtsregels zorgen er ook voor dat mensen weten waar
ze aan toe zijn. Wat hen te wachten staat als ze zich op een bepaalde
manier gedragen.
MAAR, orde en rechtszekerheid betekenen niet noodzakelijk
rechtvaardigheid!
3. De bronnen van het recht
De verschillende vormen waarin rechtsregels kunnen worden
uitgedrukt.
a) De wetgeving in de ruime zin
In ons land is de belangrijkste rechtsbron de wetgeving.
- Federale wetten: dit zijn wetgevingen gestemd door het
federale parlement. Ze dragen in hun naam ook het woord
‘wet’.
- Decreten en ordonnanties: dit zijn wetgevingen gestemd door
de deelstaatparlementen in ons land.
- Beslissingen van de uitvoerende macht: bv. koninklijke
besluiten, gemeentelijke of provinciale besluiten, ministeriële
besluiten, etc.
De wetgevingen kan je vinden in het staatsblad, maar deze kunnen
wijzigen. Kijk dus best naar een databank die geconsolideerde
wetgeving bevat. Dit zijn de wetgevingen met alle latere wijzigingen.
Voor de provincie vind je de wetgevingen in het bestuursmemoriaal.
Voor de gemeente vind je deze via aanplakking of via neerlegging
op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg en van de
politierechtbank of online.
b) De gewoonte
, Dit zijn gevestigde, ongeschreven gebruiken die door de
gemeenschap als bindende rechtsregels worden beschouwd.
Bv. een geneesheer die een attest van overlijden opstelt en de
ambtenaar van burgerlijke stand dit hier tevreden mee. Het is een
gewoonte dat het zo gebeurt.
c) De algemene rechtsbeginselen
Ongeschreven gedragsregels die als essentieel worden ervaren voor
de samenleving.
Bv. de bescherming van de zwakken.
d) De rechtspraak
Dit is een geheel van rechtelijke uitspraken tussen de volgende
punten over de geschillen die hen worden voorgelegd.
- Vonnissen van de rechtbank.
- Arresten van de hoven.
- Uitspraken van de andere rechtscolleges.
De rechtspraak is geen algemeen bindende bron maar wel een
gezaghebbende bron. De rechtelijke uitspraken zijn vaak een
belangrijke aanvulling op de wet die onvolledig of onduidelijk is.
e) De rechtsleer
Dit is een geheel van publicaties waarin rechtsgeleerden hun
opvattingen over het recht meedelen. Ook dit is een gezaghebbende
bron, het is niet algemeen bindend maar ze hebben wel een grote
invloed.
f) Sommige private regelgeving
Een overeenkomst tussen twee partijen die gewone mensen kunnen
aangaan. Als deze dan niet worden nageleefd kunnen deze worden
afgedwongen door de overheid.
“Alle overeenkomsten die wettig zijn aangegaan, strekken degene
die ze hebben aangegaan, tot wet.”
4. De indeling van het recht
Klassieke indeling van het recht
(De onderverdelingen noemen we een rechtstak.)
- Het publiekrecht = dit gaat over de verhouding tussen de overheid en de
burgers.
- Staatsrecht (grondwettelijk recht)
- Administratief recht (bestuursrecht) = dit maakt je wegwijs in de
verschillende administratieve diensten en hun werking, alsook in het
statuut van de ambtenaren die er werken.
, - Strafrecht = hier gaat het om de regels die horen bij het opleggen
van strafsancties. Hier worden die misdrijven omschreven en ook de
straffen die hierbij horen worden hier in vermeld.
- Fiscaal recht = de regels rond het heffen en innen van belastingen.
- Gerechtelijk recht (procesrecht) = dit gaat over de werking van de
rechtscolleges maar ook de manier van procederen, hoe je tegen
een uitspraak kan in gaan en de uitvoering van de uitspraken.
- Het privaatrecht = hier gaat het over de verhouding tussen de burgers.
- Handelsrecht
- Burgerlijk recht
- Personenrecht
- Familierecht
- Huwelijksvermogensrecht
- Overeenkomstenrecht
- Onrechtmatige daad
- Zakenrecht
- Erfrecht
De belangrijkste bron hiervan is het Burgerlijk Wetboek. Daarnaast
kan je ook burgerlijk recht terug vinden in de afzonderlijke wetteksten.
- De gemengde rechtstakken = een mengeling tussen publiek- en
privaatrecht.
- Arbeidsrecht = regelt arbeidsverhoudingen tussen werkgevers en
werknemers.
- Sociale zekerheidsrecht = regels de verschillende sociale
voorzieningen. Bv. werkloosheid, ziekte, etc.
Indeling op basis van de normerende waarde van
de rechtsregels
Deze indeling is niet zo evident, ze gaat uit van een bepaalde
vooronderstelling.
Namelijk, dat niet alle rechtsregels altijd moeten worden nageleefd.
- Aanvullend recht = dit zijn regels waarvan je mag afwijken. Dit mag
enkel als je op voorhand een alternatieve regeling hebt afgesproken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sharivandenbergh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now