Summary
Samenvatting Internationale machtsverhoudingen na 1945
- Course
- Institution
Samenvatting van het boek 'Internationale machtsverhoudingen na 1945'. Alle stf tot en met bladzijde 166 is samengevat.
[Show more]
1 review
By: mariekemooij1990 • 3 year ago
Seller
FollowSetje
Reviews received
Content preview
De Koude Oorlog L.APO.13637Internationale machtsverhoudingen na 1945
Deel 1: De Koude Oorlog
1. Van Tweede Wereldoorlog naar Koude Oorlog
Voor de Tweede Wereldoorlog hadden de Europese mogendheden de wereld gedomineerd,
maar hun machtspositie was na 1945 verloren gegaan. Het waren de VS en de Sovjet-Unie
die al tijdens de oorlog het lot van Europa en de wereld bezegelden.
1.1 De conferentie van Jalta
In februari 1945. Nog voordat Hitler definitief was verslagen, kwamen de drie grote
geallieerde oorlogsleiders bijeen in Jalta op het Russische schiereiland de Krim. Sovjet-leider
Jozef Stalin, de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt en de Britse premier
Winston Churchill bogen zich hier over de toekomst van Europa. De deelnemers hadden
verschillende doelstellingen:
- Stalin: beoogde de vestiging van een Sovjetinvloedsfeer in een zo groot mogelijk deel
van Oost-Europa. Om het land te beschermen tegen een nieuwe aanval vanuit
Europa eiste Stalin nu een cordon sanitaire van landen die de Sovjet-Unie goed
gezing waren.
- Churchill: wilde redden wat er te redden viel van het Britse rijk. Hij streefde naar
herstel van het machtsevenwicht (balance of power) in Europa. Ook wilde hij dat de
Amerikanen in Europa aanwezig bleven.
- Roosevelt: wilde de vestiging van een goed functionerende internationale organisatie
om conflicten en oorlogen in de toekomst met vreedzame middelen te voorkomen.
Er is nooit een verdrag of protocol opgesteld.
Wat Oost-Europa betreft kreeg Stalin grotendeels zijn zin.
Duitsland zou in vier bezettingszones verdeeld worden tussen de VS, Groot-Brittannië, de
Sovjet-Unie en (op verzoek van Churchill) Frankrijk. Hetzelfde gold voor Berlijn, dat als een
enclave in de Russische zone zou liggen.
1.2 De Verenigde Naties
In Jalta stemde Stalin op verzoek van Roosevelt ook in met deelname aan een nieuwe
internationale organisatie die de veiligheid in de wereld na afloop van de oorlog zou moeten
waarborgen: De Verenigde naties.
- Universeel lidmaatschap
- Hoogste orgaan moest bindende besluiten kunnen nemen
- Agressie zou met sancties of militair optreden kunnen worden tegengegaan
- De Sovjet-Unie, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en China kregen elk
afzonderlijk de mogelijkheid ongewenste besluiten tegen te houden
- Er kwam een algemene vergadering die aanbevelingen kon doen
- Hoofdkantoor in New York
12 april 1945: Roosevelt sterft
8 mei 1945: Duitse capitulatie
26 juni 1946: In San Francisco werd het Handvest van de VN door 51 landen ondertekend
,1.3 De conferentie van Potsdam
In de zomer van 1945 kwam in Potsdam een nieuwe geallieerde topconferentie bijeen. Hier
werd het lot van Duitsland en de wereld besproken.
Roosevelt was ondertussen opgevolgd door Harry Truman, zijn vicepresident en Winston
Churchill werd na een verkiezingsnederlaag vervangen door de socialist Clement Attlee. Dus
alleen Stalin was nog over van de drie wereldleiders van Jalta.
1.4 Het proces van Neurenberg
Op de conferentie van Potsdam werd besloten dat de leiders van het verslagen Derde Rijk
zich wegens misdaden tegen de menselijkheid zouden moeten verantwoorden voor een
internationaal oorlogstribunaal. De 21 hoogste nazikopstukken verschenen voor een
tribunaal in Neurenberg.
Een grondige denazificatie van bestuur en samenleving gold als voorwaarde voor
hereniging en democratie.
In het oostelijke deel van Duitsland, het Russische deel, werd drastisch afgerekend met
iedereen die ook maar iets met het nazisme te maken had gehad. De denazificatie ging daar
ook hand in hand met nationalisaties en de invoering van een centraal geleide socialistische
planeconomie.
In de Amerikaanse zone daarentegen werd soepel omgegaan met lagere
nazifunctionarissen.
1.5 Bezet Duitsland
Ook wat betreft de oorlogsschade die het verslagen Duitsland zou moeten vergoeden, kwam
er geen gelijkluidende regeling. De bezettende mogendheden zouden in hun eigen zones de
schade mogen verhalen naar eigen inzicht.
De Russen haalden de Oostzone vrijwel leeg om de verwoesting en ontmanteling van hun
eigen industrie te compenseren.
De Britten en vooral de Amerikanen meenden dat een al te rigoureuze aanpak negatieve
gevolgen zou kunnen hebben. Zij vreesden dat verpaupering de Duitsers tot revanchisme of
communisme zou kunnen leiden.
De verdeling van Duitsland in bezettingszones leidde in feite tot de vorming van totaal
verschillende politieke en economische stelsels.
In de Sovjetzone werd een socialistische samenleving gevormd. De socialistische en
communistische partijen werden onder Russische druk samengesmeed tot de Socialistische
Eenheidspartij Duitsland (SED), die al spoedig het feitelijke eenpartijstelsel zou domineren.
In de drie westelijke zones werden een kapitalistische economie en een meerpartijenstelsel
gevestigd. De Communistische Partij Duitsland (KPD) was hier samen met neonazistische
partijen verboden.
In plaats van te streven naar de afgesproken hereniging groeiden de verschillende delen van
Duitsland steeds verder uit elkaar. En in plaats van hun legers terug te trekken en te
demobiliseren, handhaafden de Amerikanen, Britten, Fransen en Russen hun bezetting van
Duitsland.
1.6 Hiroshima
Manhattenproject geheim project van de Amerikanen om een atoombom te ontwikkelen
,De Russen hebben de Amerikanen hiervoor bespioneerd, hierdoor waren zij ervan op de
hoogte.
6 augustus 1945: eerste atoombom op Hiroshima
9 augustus 1945: atoombom op Nagasaki
Het officiële doel was om Japan tot een snelle capitulatie te dwingen. Maar het was
waarschijnlijk ook bedoeld als signaal naar Stalin.
15 augustus 1945: capitulatie Japan
Na de Japanse capitulatie nam de Amerikaanse bevelhebber Douglas MacArthur het bewind
over de eilanden over. Hij maakte een einde aan de macht van de traditionele samoerai en
streefde naar de invoering van een democratie naar westers model.
In 1952 tekenden Japan en de VS een veiligheidspact.
2. Het IJzeren Gordijn
In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog wist
Stalin zijn greep op Oost-Europa te verstevigen. Voor
de Amerikanen was dit aanleiding hun West-Europese
bondgenoten te hulp te komen. Europa raakte
daardoor politiek, economisch en militair verdeeld. Die
verdeling, die gedurende de hele Koude Oorlog zou
blijven bestaan.
2.1 Oost-Europa communistisch
De Oost-Europese landen, die volgens de afspraken
van Jalta binnen de invloedssfeer van de Sovjet-Unie
zouden vallen, werden in snel tempo naar
communistisch model ingericht.
2.1.1 Polen
De meeste politieke partijen werden gedwongen samen te werken in een eenheidsfront
onder leiding van de Poolse communistische partij. Toch behaalde de niet-communisten bij
de eerste verkiezingen in 1947 een enorme overwinning. De Polen hadden namelijk een
diepgewortelde afkeer tegen de Russen door alle gebeurtenissen.
Door een gemanipuleerde hertelling van de stemmen kreeg de Communistische Partij (CP)
alsnog de meerderheid van de zetels in het parlement en leiding van de regering.
De andere partijen werden vervolgens tot hechte samenwerking met de CP gedwongen.
2.1.2 Hongarije
Hongarije had in de Tweede Wereldoorlog de zijde van Duitsland gekozen en werd in 1945
door de Sovjettroepen bezet. Deze installeerden een communistisch bewind en legden het
land herstelbetalingen op.
2.1.3 Bulgarije
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Bulgarije eerst pro-Duits, maar toen de Duitsers de
Sovjet-Unie aanvielen veranderde dat.
, Na de oorlog organiseerde het Patriotisch Front (communistisch) verkiezingen, die het zelf
glansrijk won met 90 procent van de stemmen. Bij een volksraadpleging in 1946 werd de
monarchie afgeschaft, koning Simeon in ballingschap gezonden en de Volksrepubliek
uitgeroepen. De door communisten beheerste regering kreeg al snel een grimmig
stalinistisch karakter.
2.1.4 Roemenië
Roemenië koos eerst de kant van Hitler en Mussolini. Toen de Sovjet-Unie in de zomer van
1944 het land binnenviel, verklaarde Roemenië de oorlog aan Duitsland.
Terwijl het land bezet was door Russische troepen, vonden al in 1945 verkiezingen plaats,
waarbij de communisten sterk uit de bus kwamen. Geleidelijk werden de andere partijen uit
de regering weggewerkt.
2.1.5 Joegoslavië
In april 1941 werd het land door Duitsers bezet. Zij verdeelden het land en zetten de
verschillende bevolkingsgroepen tegen elkaar op. verdeel- en heerspolitiek
De fascisten in Kroatië kregen een voorkeursbehandeling en werkten nauw met de Duitsers
samen.
Onder de leiding van Josip Broz Tito organiseerden de partizanen een verzet, dat er
uiteindelijk in slaagde het land te bevrijden. Tito riep de Volksrepubliek uit en predikte het
communistisch ideaal, hoewel hij weigerde de leiding van Stalin te aanvaarden.
Joegoslavië werd een federatie bestaande uit zes republieken en twee autonome gebieden
binnen de republiek Servië.
2.1.6 Albanië
Ook hier bevrijdde een verzetsbeweging van communisten het land van de Duitsers. De
orthodoxe communist Enver Hoxha riep daarop de Volksrepubliek uit, waarin met harde hand
politieke tegenstanders werden uitgeschakeld en een stalinistische dictatuur werd gevestigd.
2.1.7 Tsjecho-Slowakije
Bij de eerste naoorlogse verkiezing in 1946 behaalde de communistische partij meer dan
een derde van de stemmen. Toenemende conflicten tussen de communistische en niet-
communistische ministers leidden in de loop van 1948 echter tot een crisis.
Onder druk van grote demonstraties in Praag traden de meeste niet-communistische
ministers af en besloot de (nu volledig door communisten beheerste) regering de
aangekondigde verkiezingen uit te stellen. Dit kwam feitelijk neer op een staatsgreep.
2.2 Conflicten rond Iran, Turkije en Griekenland
Tijdens de oorlog hadden de Russen en de Britten gezamenlijk Iran bezet en de van pro-
Duitse sympathieën verdachte sjah vervangen door zijn zoon. De afspraak was dat het land
na de oorlog weer ontruimd zou worden. Maar in 1945 weigerden de Sovjettroepen te
vertrekken uit het noorden van Iran. Daar werden onder Russische protectie de
onafhankelijke republieken Azerbeidzjan en Koerdistan uitgeroepen.
waarschijnlijk zodat ze zich later bij de Sovjet-Unie zouden aansluiten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Setje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now