DE VERLICHTING (tijd van pruiken en revoluties 1700-1800)
Ka: rationeel optimisme en toepassing van het verlicht denken
Adam Smith
• Mensen streven hun eigen voordeel na (rationeel gedrag), niet nadelig voor anderen verbetert welvaart
• Vraag en aanbod marktmechanisme( zonder overheid bemoeienis)
• Iedereen moet vrijheid hebben rationeel eigenbelang na te streven(laisser faire)
Kant
•Te weinig vrijheid, mensen moesten mondig worden en verstand gaan gebruiken
Voltaire
•Gewetensvrijheid, geen bekrompenheid intolerantie en bijgeloof
•Tegen idee van Gods bemoei, in strijd met natuurwetten
•Deïst god wereld gemaakt nu niet meer ingrijpen, nu logische natuurwetten
• Volk te dom dus verlicht absolute vorst nodig
Locke
•Koning en regering macht ontvangen van burgers ipv god, burgers deel van rechten afstaan zodat overheid zorgt
voor veiligheid en oplossingen
•Natuurlijke rechten van burger beschermen(leven, vrijheid en bezit)
•Sociaal contract: mensen droegen soevereiniteit aan volksvergadering af, besluiten vergadering= algemene wil
•Vorst of regering vervangen as je het er niet mee eens was
Montesquieu
•Absolute macht leidde tot machtsmisbruik en onderdrukking
•Trias politica(parlement, regering, rechters)
•Samenleving mengeling van monarchie aristocratie en democratie( koning beperkte macht, adel invloed via
Hogerhuis, burgers invloed via Lagerhuis)
Rousseau
•Tegen standensamenleving (ancien regime) van nature is iedereen gelijkwaardigbederft goedheid mens
•Volkssoevereiniteit: macht bij volk, regering algemene wil uitvoeren
•Sociaal contract: mensen droegen soevereiniteit aan volksvergadering af, besluiten vergadering= algemene wil
•Door privébezit mensen slecht eigenschappen
•Verschillen baseren op prestatie
-6e eeuw Griekse filosofen rationele verklaring voor de wereld
-15e eeuw humanisten uit renaissance wetenschappelijke belangstelling
-16e/ 17e eeuw gebruik verstand, kritische denkhouding, systematische manier van onderzoek (observatie,
onderzoek, logica), veel zaken voldoen aan natuurwetten wetenschappelijke revolutie
Optimisme om alles met verstand begrijpen en wereld verbeteren
-18e eeuw alles kritisch onderzoek (verlichting)
•Eigen verstand voor alles
•wr manier van onderzoeken toepassen op politiek, eco enz.
•Maatschappelijke vooruitgang
Verlichting
•Begon in NL en Engeland hier was veel vrijheidloop 18e eeuw Parijs centrum (Frans voertaal mens in westerse
wereld, intellectuele wereldstad)
•Encyclopedie: kennis uit de hele wereld bijeen brengen(feitelijke info en kritische artikelen)
•Kritiek op godsdienst en intolerantievechter voor gewetensvrijheid Voltaire
•ideeën verspreidt via brieven van verlichters, boeken, salon bijeenkomsten
•Eerst vooral elite
Verlichting= alles met rede (verstand) verklaren
Rationalisme= vertrouwen op verstand
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller miekemieke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.