Enkel dit document geleerd en 17/20 geslaagd in eerste zit. Slides + lesnota's zitten erin verwerkt. Aangevuld met de relevante delen van het boek die gekend dienen te zijn.
Het strafprocesrecht = het geheel der rechtsregels betreffende de opsporing, vervolging en
berechting van personen die ervan worden verdacht een misdrijf gepleegd te hebben.
Het strafprocesrecht is een geheel van spelregels die de overheid moet volgen wanneer men
een burger voor de rechtbank wilt brengen voor een misdrijf.
Het beschrijft de vormvoorschriften en bepaalt de positie van de verschillende actoren in het
strafproces (de overheid, de verdachte, het slachtoffer). Het bevat ook de regels betreffende
de organisatie en werking van de strafgerechten en de regels betreffende de
tenuitvoerlegging van de beslissingen van deze gerechten.
In het strafprocesrecht wordt het materieel strafrecht gerealiseerd:
Zonder afdwinging zijn rechtsregels zinloos. Er bestaat een inherente band tussen beiden.
Men zal dus regelmatig moeten teruggrijpen naar begrippen uit het materieel strafrecht.
Strafprocesrecht bevat vele formele voorschriften die bepalen hoe materieelrechtelijke
voorschriften moeten worden toegepast. Het verloop van het proces is een formeel
strafrechtelijk aspect.
Het gaat om 3 componenten: opsporing, vervolging en berechting. Eerst komt de opsporing,
die kan kort zijn maar ook lang, naargelang de omstandigheden van het misdrijf. Wanneer het
O.M beslist om iemand voor de rechter te brengen (vervolging) en dan moet de rechter een
beslissing nemen (berechting).
2. ONDERSCHEID TUSSEN MATERIEEL EN FORMEEL STRAFRECHT
Het onderscheid tussen de regels van het materieel en het formeel strafrecht heeft betrekking
op de personen tot wie ze gericht zijn, op hun inhoud en op de sancties indien zij worden
geschonden.
Materieel strafrecht: welke gedragen niet geduld worden. Daar zijn er relatief weinig variaties.
De meest evidente misdrijven (diefstal, slagen en verwondingen), zijn in al ons omringende
1
Gedownload door: bastienvanloo | bastien.vanloo@hotmail.com Wil jij ¤76 per
1
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
landen strafbaar. Je hebt maar een paar misdrijven waar er discussies rond bestaan,
misdrijven die ethisch beladen zijn (abortus).
In sommige landen is dat misdrijven maar in andere landen is het geen misdrijf als het gebeurd
in welbepaalde omstandigheden, dus als het gebeurd in de eerste 12 weken. In Nederland is
dat 20 weken maar ook daar is er geen fundamenteel verschil. De termijn kan afhangen van
land tot land maar zijn door culturele/maatschappelijke redenen. Er zijn weinig fundamentele
discussie punten in het materieel strafrecht, wel van de maat van de straf.
Formeel strafrecht: bij formeel strafrecht zijn er wel belangrijke verschillen. Het is eigenlijk
een bescherming van de burger bv. In 2017 heeft men arrestatietermijn in België die 24u
bedroeg, verlengd naar 48u. Het bepaald de rechten van de overheid. Dat is een waarborg
voor de burgers. In vergelijking met China: voorzitter van interpol wordt formeel voorgezeten
door een Chinese politieman, die man keert terug naar zijn land en we horen niets meer van.
Na zijn aankomst in China is hij opgepakt voor ondervraging en zit nu in de gevangenis, voor
hoelang wordt er niet gecommuniceerd. Rechten van verdediding is in China niet zo uitgebreid
zoals bij ons.
A. Personen tot wie ze gericht zijn
De regels van materieel strafrecht zijn gericht tot de gehele bevolking, burgers én overheid
De regels van formeel strafrecht (strafprocesrecht) richten zich in de eerste plaats tot de
overheid, m.a.w. tot de personen die met de toepassing van het strafprocesrecht zijn belast
(politie, en de staande (=rechters en raadsleren) en zittende magistratuur (=parket)).
= een beperking van de rechten van de overheid én dus ook een bescherming van de burger
vb. onderzoeksrechter moet de verdachte zelf horen, hij mag dit niet delegeren aan de politie
Dit heeft te maken met het inquisitoir karakter van het strafprocesrecht: het strafprocesrecht
wordt beschouwd als een proces tussen de gemeenschap en de verdachte, eerder dan als een
proces tussen partijen.
B. Inhoud van deze regels
De regels van het materieel strafrecht vallen op door hun ‘vanzelfsprekendheid’: dat men niet
mag doden, slaan of stelen komt als vanzelfsprekend voor.
ð De verklaring hiervoor is dat het materieel strafrecht een reeks fundamentele waarden
beschermt.
De regels van het formeel strafrecht zijn minder vanzelfsprekend. Het gaat over spelregels die
niet aan intrinsieke waarden gekoppeld zijn. Vaak berusten deze regels op het onderling
afwegen van verschillende belangen.
ð Voorbeeld 1: Verjaring: is dat nodig of niet nodig? Iedereen gaat akkoord gaan
wanneer het gaat over zeer zware feiten. In Nederland zijn levensdelicten
(moord/doodslag) onverjaarbaar. Die moeten ten alle tijden vervolgbaar zijn. Bij de
2
Gedownload door: bastienvanloo | bastien.vanloo@hotmail.com Wil jij ¤76 per
2
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
banale misdrijven (winkeldiefstal), daar moet het niet. Maar er zijn heel wat misdrijven
die ertussen zitten, waar doe je daar dan mee? Laten we dat verjaren of niet? Dat zijn
zeer belangrijke keuzes. Bv: zedemisdrijven. Zijn zware misdrijven, maar zijn dat de aller
zwaarste? Neen. Wat doe je daarmee? Gaan we daar ook van zeggen dat we het
onverjaarbaar maken? Zijn allemaal zeer belangrijke vragen waar de antwoorden niet
wit zwart is en waar de wetgever bepaalde keuzes zal moeten maken.
ð Voorbeeld 2: Bevel tot aanhouding: onderzoeksrechter die dat uitvaardigt en die
vergeet dat te ondertekenen. In de wet voorlopige hechtenis stond er dat als een bevel
tot aanhouding niet ondertekent is, dat de verdachte tot invrijheidsstelling wordt
gebracht. In 2016 hebben ze de wet verandert en ze hebben gezegd dat die sanctie
eruit moet. Een bevel tot aanhouding is 1 van de zwaarste tasting van de rechten van
de burgers. Is een zeer belangrijke handeling. Er moet een garantie zijn dat dat bevel
gegeven is door een magistraat die daarvoor bevoegd zijn en dat kan alleen maar als
het ondertekent is. Nu is het juist zoals vroeger. Niet ondertekent: gevolg van
invrijheidsstelling van de burger. Een handtekening geeft authenticiteit van dat
document en is het bewijs dat dat van u komt en niet iemand anders.
ð Voorbeeld 3: Huiszoeking: waar je wel iets vind, je vindt die drugs/cash geld,… als de
huiszoeking nietig is en je hebt toch iets gevonden, kan je die niet gebruiken. De wet
zegt daar niets over. Wordt overgelaten aan de rechtsspraak. Wetgevers hebben nogal
schrik voor het onrechtmatig verkregen bewijs.
C. Sanctionering van schendingen
De schending van de regels van materieel strafrecht: op elk misdrijf staat een straf en de
schending van de norm brengt met zich mee dat de dader zich aan een bestraffing blootstelt.
ð Omschreven in de wet (legaliteitsbeginsel)
De schending van de regels van formeel strafrecht: de niet-naleving van processuele normen
worden op een andere wijze gesanctioneerd.
Wat de processuele sanctie is, verschilt naargelang de norm en is niet op voorhand in de wet
bepaald:
ð Nietigheid
ð Soms heeft de overtreding gevolgen op het niveau van de bewijsvoering. Zo mag de
rechter in sommige gevallen geen acht slaan op een onrechtmatig verkregen bewijs
(bv. een bekentenis die werd verkregen met miskenning van van de rechten van de
verdediging.
ð Verval van strafvordering (vb. het OM slaagt er niet in het strafproces binnen de
verjaringstermijn af te wikkelen.)
ð Onontvankelijkheid van de strafvordering
3
Gedownload door: bastienvanloo | bastien.vanloo@hotmail.com Wil jij ¤76 per
3
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
ð Geen sanctie doordat Hof van Cassatie vandaag met toepssing van art. 32 VTSv.
Oordeelt dat de betrokken voorschriften niet op straffe van nietigheid zijn
voorgeschreven.
De sanctionering van de niet-naleving van de processuele voorschriften kan soms onzeker
zijn.
3. DOELSTELLINGEN VAN HET STRAFPROCES
In het strafproces staan verschillende belangen tegenover elkaar: het belang van de
gemeenschap (bestraffing van de criminaliteit), dat van het slachtoffer (schadevergoeding),
en dat van de verdachte (eerlijk proces).
Het strafproces heeft de ontdekking van de waarheid tot doel, maar deze waarheidsvinding
mag echter niet tot stand komen met miskenning van de individuele grondrechten!
Het strafprocesrecht heeft een dubbele finaliteit:
ð Waarheidsvinding (A)
ð De bescherming van individuele grondrechten (B): we willen tonen aan de
maatschappij wat gebeurd is en na te gaan of alles op een correcte manier is verlopen.
De onafhankelijke rechter zal dat moeten controleren.
Het is de taak van het strafprocesrecht deze met elkaar te verzoenen.
A. Waarheidsvinding
Het strafrecht maakt deel uit van het publiekrecht: het conflict dat ontstaat ten gevolge van
het plegen van een strafbaar feit wordt gezien als een conflict tussen de gemeenschap en de
dader, niet als een conflict tussen dader en slachtoffer.
De invalshoek waaruit de regels zijn opgesteld, zijn voornamelijk die van het openbaar belang.
Het strafproces in zijn geheel heeft als voornaamste doel waarheidsvinding.
De procedurele scenario’s die in het Wetboek van Strafvordering zijn uitgewerkt strekken er
toe te bepalen op welke wijze de bewijzen tegen de vermoedelijke daders van een misdrijf
moeten worden vergaard en hoe de rechtscolleges op grond hiervan tot een eventuele
veroordeling kunnen komen. Bijvoorbeeld: houding van het slachtoffer is irrelevant.
4
Gedownload door: bastienvanloo | bastien.vanloo@hotmail.com Wil jij ¤76 per
4
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller PIETRV123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.21. You're not tied to anything after your purchase.
