100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting psychopathologie voor voldoende! $10.59
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Universiteit Van Amsterdam (UvA)
  4.  
  5. Psychopathologie (70120256AY)

Summary

Samenvatting psychopathologie voor voldoende!
 6 purchases
  • Course
  • Psychopathologie (70120256AY)
  • Institution
  • Universiteit Van Amsterdam (UvA)
  • Book
  • Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen

Dit bestand is een samenvatting van de tentamenstof, inclusief handboek, colleges en artikelen, van het vak psychopathologie op de UvA (bachelor, premaster, UpvA). Per stoornis is er heel overzichtelijk en duidelijk in een tabel gezet de stoornis, soorten, ontstaan, prevalentie, kernsymptomen, diff...

[Show more]
Last document update: 1 year ago

Preview 10 out of 106  pages

Document information

  • No
  • Hoofdstuk 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17
  • December 5, 2023
  • January 13, 2024
  • 106
  • 2023/2024
  • Summary

Subjects

  • classificatie
  • slaapstoornissen
  • eetstoornissen
  • hechtingsstoornissen
  • middelenmisbruik
  • psychotische stoornissen
  • stemmingsstoornissen
  • adhd
  • gedragsstoornissen

Connected book

book image

Book Title:

Author(s):

  • Edition:
  • ISBN:
  • Edition:

Written for

  • Universiteit van Amsterdam (UvA)
  • Pedagogische Wetenschappen
  • Psychopathologie (70120256AY)
All documents for this subject (62)

Seller

avatar-seller
15153991M

Reviews received

Content preview

Psychopathologie




Kennis en inzicht
- Kunnen beschrijven van de structuur van de classificatiesystemen DC 0-5, DSM-5 en ICD-11. (eind-
term bachelor PW 1c, 1g)
- DSM-5 criteria (kernsymptomen, symptoomclusters, relevante differentiaaldiagnostische criteria en
relevante criteria mbt leeftijd of contexten) kunnen opnoemen van de besproken vormen van psy-
chopathologie. (eindterm bachelor PW 1c, 1g)
- Kunnen opnoemen welke stoornissen vaak samen voorkomen en weten hoe vaak dat dan ongeveer
is (comorbiditeit). (eindterm bachelor PW 1g)
- Leeftijdsverschillen in presentatie van symptomen van de besproken vormen van psychopathologie
kunnen beschrijven. (eindterm bachelor PW 1a, 1g)
- Sekseverschillen in presentatie van symptomen van de besproken vormen van psychopathologie
kunnen beschrijven. (eindterm bachelor PW 1g);
- Weten welke stoornissen zeldzaam en minder zeldzaam zijn, alsmede globaal sekseverschillen en
culturele verschillen in prevalentie kennen. (eindterm bachelor PW 1g)
- Risicofactoren, beschermende factoren en etiologische modellen van de behandelde vormen van
psychopathologie kunnen beschrijven. (eindterm bachelor PW 1g)



1

,Psychopathologie


- De gangbare behandelvorm en behandelcontexten kunnen benoemen voor de verschillende
vormen van psychopathologie, alsmede globaal kunnen benoemen hoe effectief de behandeling is.
(eindterm bachelor PW 1d, 1g).
- De voordelen en beperkingen van het gebruik classificatiesystemen kunnen benoemen en uitleggen.
(eindterm bachelor PW 1c, 1g).
- Kunnen uitleggen waarom psychopathologie gezien moet worden als een continuüm waar de gren-
zen tussen normaal en pathologie flexibel zijn en kunnen veranderen op basis van individuele (bijv.
leeftijd) en omgevingsfactoren (bijv. cultuur). (eindterm bachelor PW 1g)

Toepassen van kennis en inzicht
- DSM-classificaties kunnen relateren aan een (korte) gevalsbeschrijving van psychopathologische
beelden. (eindterm bachelor PW 2a, 2d)
- Uit een gevalsbeschrijving risico- en beschermende factoren voor een bepaalde
psychopathologische classificatie kunnen identificeren. (eindterm bachelor PW 2a, 2d)

Oordeelsvorming
- Op basis van een gevalsbeschrijving beredeneren aan de hand van algemene criteria voor psychopa-
thologie of er gesproken kan worden van psychopathologie. (eindterm bachelor PW 1g, 2a, 3c)
- Beredeneren welke vorm van psychopathologie het meest aannemelijk is op basis van een gevalsbe-
schrijving (eindterm bachelor PW 1g, 2a, 2d, 3c)
- Aan de hand van contextuele informatie beredeneren hoe behandelbaar een vorm van
psychopathologie is die omschreven staat in een gevalsbeschrijving. (eindterm bachelor PW 1g, 2a, 3c




2

,Psychopathologie



Inhoud
College 1 – classificeren en classificatiesystemen...................................................................................4
Hoorcollege 1......................................................................................................................................7
College 2 – Slaap- en zindelijksheidsproblemen.....................................................................................9
Hoorcollege 2....................................................................................................................................17
College 3 – ASS en hechtingsstoornissen..............................................................................................19
Hoorcollege 3....................................................................................................................................29
College 4 - ADHD, ODD, CD, IED............................................................................................................34
Hoorcollege 10-11-2023...................................................................................................................44
College 5 - Angststoornissen.................................................................................................................47
Hoorcollege 13-11-2023...................................................................................................................51
College 6 - Stemmingsstoornissen........................................................................................................55
Hoorcollege 17-11-2023...................................................................................................................59
College 7 – OCS en ticstoornissen.........................................................................................................65
Hoorcollege 7....................................................................................................................................67
College 8 - PTSS....................................................................................................................................71
Hoorcollege 24-11-2023...................................................................................................................72
College 9 – psychotische stoornissen....................................................................................................76
Hoorcollege 27-11-2023...................................................................................................................81
College 10 - Persoonlijkheidsstoornissen..............................................................................................83
Hoorcollege 1-12-2023.....................................................................................................................86
College 11 - Voeding- en eetstoornissen..............................................................................................87
Hoorcollege 4-12-2023.....................................................................................................................93
College 12 - Middelgerelateerde- en verslavingsstoornissen................................................................98
Hoorcollege 8-12-2023...................................................................................................................104




3

,Psychopathologie



College 1 – classificeren en classificatiesystemen
Handboek H1 Introductie
4 vragen die de richtlijnen vormen van dit boek:
Wat is er aan de hand?
Hoe is dit zo gekomen?
Wat kan eraan gedaan worden?
Hoe zal het hem of haar vergaan?

Psychopathologie = de wetenschap waarin psychische stoornissen worden bestudeerd.
Psychiatrie = de hulpverlening aan mensen die psychisch lijden.
Bij psychopathologie wordt kennis verzameld over algemene kenmerken van psychische stoornissen;
bij psychiatrie wordt met name gekeken naar hulpverlening aan mensen met stoornissen.

Bij de ontwikkelingsbenadering gaat men ervan uit dat gedrag in de loop van iemands leven
complexer wordt. Ervaringen uit het verleden hangen samen met actuele ervaringen. Het actuele
gedrag van het kind is altijd het gevolg van vroegere ervaringen en van de eisen die de huidige
situatie aan hem stelt. Een psychische stoornis kent nooit maar één oorzaak en is altijd het resultaat
van de wisselwerking tussen biologische en omgevingsfactoren.




Voor psychische stoornissen is het classificatiesysteem DSM het meest gebruikelijk. Hierbij wordt de
ontwikkeling van de persoon niet als uitgangspunt gebruikt. Er wordt gekeken naar:
 Differentiaaldiagnose (welke stoornissen lijken erop)
 Comorbiditeit (met welke andere problemen kan dit samengaan)
 Prevalentie (hoevaak komt een stoornis voor)
 Komt de stoornis verschillend tot uiting, aantal en verschijningsvorm?

Cultuur kan de kans dat kinderen bepaald gedrag vertonen vergroten of verkleinen. Ook kan een
bepaalde stoornis tot uiting komen in uiteenlopende culturen.

Risicofactor (bedreigende) = een factor die een negatieve invloed heeft op de ontwikkeling van het
kind.
Beschermingsfactor (protectieve) = een factor die in een situatie van risico de negatieve invloed van
de risicofactor op de ontwikkeling geheel/gedeeltelijk teniet doet.

4

,Psychopathologie


 Voordeel hiervan is dat bij jonge kinderen preventief gehandeld kan worden.
Handboek H2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie
Classificeren = iets herkennen, er de juiste naam aan geven en het vervolgens indelen in een
categorie. Classificatie geeft de mogelijkheid tot ordening.

Classificatiesystemen = systematische beschrijvingen van gedrag op basis van door wetenschappers
onderscheiden en gegroepeerde gedragskenmerken, met als doel gedrag in te delen of om
onderscheid te maken tussen stoornissen.

Diagnostiek = het vaststellen van gedragskenmerken, of een kind lijdt onder problemen, behoefte
heeft aan hulp of zorg en of het kind wel of niet optimaal functioneert. Het antwoord op de vraag
Hoe is deze stoornis ontstaan? wordt onderzocht m.b.v. diagnostiek.

De vraag Hoeveel kinderen hebben deze problemen? wordt d.m.v. epidemiologisch onderzoek
beantwoord.

DSM = Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.
 Geschiedenis: psychiater Emil Kraepelin is de grondlegger en is gebaseerd op categorieën. In
DSM-5 is er onderscheid gemaakt tussen lichte, matige en ernstige stoornissen. Vaak geldt:
hoe meer symptomen, hoe ernstiger de stoornis.
 Uitgangspunt: de symptomen zijn een beschrijving van de stoornis en niet een verklaring.
 DSM vermeldt ook aantal, duur en impact van de symptomen.
 In DSM-5 worden ongeveer 300 stoornissen beschreven. In onderstaande tabel zijn de
hoofdgroepen gegeven.




5

,Psychopathologie




Comorbiditeit = het tegelijkertijd voorkomen van meerdere stoornissen. De diagnosticus zal ernaar
streven om de symptomen die herkent worden bij één categorie onder te brengen, maar in de
praktijk is dit moeilijker.

Naast DSM bestaat er ook CBCL (= Child Behavior Check-list), dit zijn vragenlijsten.




Bij de diagnose wordt gebruikgemaakt van wetenschappelijke inzichten. De kennis kan gebruikt
worden bij het begrijpen en verklaren van het ontstaan van de stoornis. Als het lukt om het probleem
te classificeren, kan er een begin gemaakt worden met het diagnosticeren door antwoord te krijgen
op de 3 waarom vragen:
 Waarom heeft dit kind deze klachten op dit moment?
 Waarom heeft dit kind juist deze problemen met deze klachten ontwikkeld?
 Waarom heeft dit kind psychische problemen en bijv. niet een ander familielid?

Classificatie Diagnostiek
Wat Hoe
Algemene kennis Specifieke kennis
Beschrijvend Verklarend
Betreft groepen Betreft een individu
Gedragskenmerken Zijn meerdere niveaus van de persoon en
context bij betrokken
Relatief snel te stellen Tijdrovend proces


6

,Psychopathologie


Geeft enige richting aan hulpverlening Is voorwaardelijk voor goede hulpverlening

Vier diagnostische methoden:
1. Diagnostisch gesprek: luisteren, vragen stellen en observeren.
a. Anamnese: voorgeschiedenis wordt in kaart gebracht
b. Diagnostic Interview Schedule for Children (DISC): gestandaardiseerde interview
2. Observeren: opzettelijk, doelgericht en systematisch waarnemen.
3. Psychodiagnostiek: onderzoek met vragenlijsten, testen en beoordelingsschalen.
a. Functietesten: meten een bepaalde functie.
b. Zelfinvullijsten: vragenlijsten waarmee een bepaalde problematiek gemeten kan
worden.
c. Projectieve testen: het aanbieden van stimuli waarbij het kind gevraagd wordt te
vertellen wat het bij zo’n stimulus denkt.
4. Lichamelijk onderzoek: mag alleen uitgevoerd worden door een arts en is om lichamelijke
problemen uit te sluiten.

Prevalentie = het percentage aan van een groep dat een bepaalde stoornis heeft op een bepaald
moment in de tijd.

Een hulpverlener werkt met verschillende informanten en hoort daarbij vaak verschillende verhalen
en interpretaties. Die verschillen kunnen bijdragen aan een beter zicht op wat er precies met het kind
aan de hand is. Hierbij moet je rekening houden met de betrouwbaarheid van de informanten en de
validiteit.

Hoorcollege 1
Vroege kindertijd: ernstige leerproblemen, encopresis/enuresis, slaapproblemen.
 Ontroostbaar huilen, slaapproblemen, groeiachterstand, prikkelbaar.
Midden kindertijd: ADHD, ODD, ticstoornissen, angststoornissen, somatische problemen.
 Prikkelbaar, verminderd plezier, aandachtsproblemen, lage zelfwaardering.
Adolescentie: stemmingsstoornissen, eetstoornissen, schizofrenie, drugsverslaving, agorafobie.
 Somberheid, sociale isolatie, lage zelfwaardering, negatieve cognities, gevoelig voor afwijzing,
suïcidale gedachten.

Wanneer sprake van psychopathologie?
 Klachten
o Lichamelijk functioneren
o Gedrag
o Emoties
o Cognities
o Relaties
 Wanneer klachten
o Niet passen bij de leeftijd
o Moeilijk te corrigeren
o Algemeen functioneren nadelig beïnvloed
o Kind en/of omgeving lijdt eronder
o Mogelijke ontwikkeling doen stagneren

Stoornis = deels afhankelijk van sociaal-culturele context.

3 classificatiesystemen:
1. International Classification of Diseases (ICD)

7

,Psychopathologie


2. Diagnostic and Statistical Manual of the mental disorders (DSM)
3. Diagnostic Classification of Mental Health and Development Disorders in Infancy and Early
Childhood, Zero to Five (DC: 0-5)
a. Stoornis
b. Relationele context
c. Medische, lichamelijke conditie
d. Psychosociale stressoren
e. Niveau van ontwikkeling

Voordelen classificatiesystemen:
 Duidelijke beschrijving kern problematiek
 International eenduidigheid
 Richtinggevend voor behandeling

Nadelen classificatiesystemen:
 Mogelijk te sterk gereduceerd
 Categoriale indeling
 Suboptimale basis voor behandeling

DSM-5 classificatie:
 Aanwezige stoornissen
 Specificities en stressoren (V en Z codes)
 Ernst: per stoornis
 Niveaus van functioneren (scoring 0% = goed functionerend, scoring 100% = volledig
afhankelijk)

Classificeren vs. diagnosticeren:
 Classificeren = alleen beschrijvend, niet verklarend.
o Semigestructureerde klinische interviews met ouders en kind.
 Diagnosticeren = nauwkeurig leren kennen, hypothesen vormen met informatie over
symptomen, ontstaan, omstandigheden, contexten, interventie.
o Classificeren + in kaart brengen van:
 Geschiedenis
 Risico- en beschermende factoren kind en omgeving
 Eerdere interventies + effect daarvan

Validiteit binnen stoornissen: grote heterogeniteit (grote verscheidenheid met dezelfde naam) en
verschillende effectieve medicatie.
Validiteit tussen stoornissen: overlap in symptomen en hoge comorbiditeit.

Classificeren vs. Dimensioneel meten
Afzonderlijke eenheden Glijdende schaal
Makkelijke communicatie Moeilijkere communicatie
Zwart-wit Graduele verschillen
Verandering niet gemakkelijk te meten Veranderingen gemakkelijk te meten




8

,Psychopathologie



College 2 – Slaap- en zindelijksheidsproblemen
Handboek H5 Slaapstoornissen en slaapproblemen
Stoornis Slaapstoornis
De slaap over langere tijd verstoord is (+3
maanden) en het duidelijk negatieve effecten
heeft op de activiteiten overdag.
Soorten Dyssomnia (vormen van slechte slaap)
- Insomnia (slaaptekort)
o Inslaapprobleem
o Doorslaapprobleem
o Te vroeg wakker worden
- Ademhaling gerelateerde
slaapstoornissen
- Hypersomnia (te veel aan slaap)
- Narcolepsie
o Patiënten voelen zich constant moe
en sukkelen overdag in slaap
o Bij heftige emoties treedt een acute
spierslapte op (kataplexie)
o Bij inslapen vaak hallucinaties
o Slaapverlamming
- Circadianeritme-slaap-waakstoornissen
(biologische klok)
o De slaapcyclus is niet afgestemd op
24 uur
o Jetlag
Parasomnia (vormen van vreemde slaap)
- Problemen in de overgang van waken
naar slapen
- Pavor nocturnus
o Non-remslaapfase
o Angst nachtelijkheid (kind kan zich
er niks van herinneren)
- Slaapwandelen
- Nachtmerriestoornis
Slaapgebonden bewegingsstoornis
- Rustelozebenensyndroom
- Bruxisme (tanden knarsen)
Centrale slaapapneu = onrijpheid van de
hersenen
Obstructieve slaapapneu = versperring van
luchtwegen
Ontstaan Niveau kind:
- Prematuriteit
- Biologische aanleg voor lichte slaap,
angstige constitutie
- Verminderde productie melatonine
- Darmkrampjes
- Keel-, neus-, oorproblemen
(amandelen)

9

, Psychopathologie


- Chronische ziekten (astma)
- Allergieën (koemelk)
- Stress
- Overgewicht
Niveau gezin:
- Stress
- Oververmoeidheid ouders
- Huwelijksproblemen
- Onervaren ouders
- Angst/depressie moeder
- Psychische problemen
- Geen rustgevend slaapritueel
- Kind valt ergens anders in slaap
Niveau omgeving:
- Slechte huisvesting
- Geen steunend netwerk
- Culturele opvattingen over samenslaap
Prevalentie Insomnia meest voorkomende.
25 tot 50% van alle kinderen op enig moment
last van insomnia.
Kernsymptomen Slaapproblemen als risicofactor voor latere
ontwikkeling
- Cognitief en talig functioneren
- Executieve functies en schoolprestaties
- Internaliserende stoornissen
- Middelengebruik
- Obesitas
Verschillen met andere stoornissen Slaapproblemen en -stoornissen zijn makkelijk
te onderscheiden.
Comorbiditeit Primaire slaapstoornis = als de slaapstoornis op
zichzelf staat
Secundaire slaapstoornis = als deze veroorzaakt
wordt door andere factoren

4 groepen stoornissen:
Gedragsproblemen
ADHD
Autismespectrumstoornissen
Internaliserend
- Angststoornis
- Depressie
- Posttraumatische-stresstoornis
- Obesitas
- Middelmisbruik
- Ademhalingsproblemen

Relatie kinderen met eczeem en slaapstoornis
 gedrag- en concentratieproblemen
Behandelvorm Aanbevelingen voor jonge kinderen:
 Het kind moet overdag zo veel mogelijk
actief zijn, maar vlak voor het slapengaan


10

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 15153991M. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $10.59. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

68175 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$10.59  6x  sold
  • (0)
Add to cart
Added