Summary
Samenvatting Inleiding in de gerontologie en geriatrie - Visser & Deeg
- Course
- Institution
Samenvatting van de verplichte hoofdstukken van het boek.
[Show more]
1 review
By: merlelenferink • 5 year ago
Seller
Follow
fysiomm
Reviews received
Content preview
Inleiding in de gerontologie engeriatrie – Visser & Deeg
Hoofdstuk 1 Dermografie en veroudering
Veroudering gaat over verschuivingen in de leeftijdsopbouw van de bevolking
- Afnemen van het aandeel jongeren in de bevolking (ontgroening)
- Toenemen van het aandeel ouderen (vergrijzing)
Kleinere gezinnen door mogelijkheid anticonceptie. Langer leven door betere voorzieningen
(hygiëne, medische zorg en leefstijl). Tegenwoordig is de gemiddelde levensverwachting van
Nederlandse vrouwen 83 jaar en van mannen 79 jaar.
Het oplossen van veroudering is geen realistische optie. Terugkeer van kinderrijke gezinnen
of het afremmen van de vooruitgang in levensduur ligt niet in rede. Migratie biedt ook geen
oplossing. Als oplossen geen mogelijkheid is, zal de samenleving zich aan moeten passen.
Denk hierbij aan het verhogen van de pensioenleeftijd en het bevorderen van zelfstandig
blijven wonen.
Hoofdstuk 2 Verouderingstheorieën
Het proces van veroudering is nog niet helemaal duidelijk. In het verleden zijn er
verschillende biologische verouderingstheorieën opgesteld Uit onderzoek is gebleken dat al
deze theorieën een kern van waarheid bevatten en elkaar overlappen. Deze zijn te
onderscheiden in twee groepen. De eerste groep beschouwt het verouderingsproces als een
geprogrammeerde ontwikkeling, een natuurlijk gevolg op soortgelijke veranderingen tijdens
de kindertijd en de puberteit. Hieronder vallen:
- Geprogrammeerde levensduur theorie: specifieke genen worden aan- of uitgezet
afhankelijk van de levensduur
- Endocriene theorie: hormonen gestuurd door een biologische klok bepalen de
snelheid van veroudering.
- Immunologische theorie: immuunsysteem gaat vanaf de puberteit minder goed
werken.
De tweede groep kan worden aangeduid met het begrip degeneratief. Hieronder vallen:
- Slijtage theorie: weefsels en organen slijten en hun functies gaan achteruit.
- Levenscomplottheorie: snelheid van energieverbranding bepaald de maximale
levensduur.
- Fouten-catastrofetheorie: bij veroudering ontstaan als maar meer eiwitten in fouten.
- Vrije radicalentheorie: er ontstaat een verstoring in balans tussen endogene
antioxidanten en reactieve zuurstofradicalen die vervolgens het DNA, eiwitten en
lipiden kunnen beschadigen.
- Telomeer verkorting: bij elke celdeling worden chromosoomuiteinden korter tot dat
een kritische grens wordt bereikt en de celgroei stopt.
- Genoominstabiliteitstheorie: niet-gerepareerde DNA-schades hopen zich op in de
kern en vooral mitochondriën
Erfelijke progeroïde syndroom = zeldzame aangeboren afwijking met een versnelde
veroudering. Niet het gehele aspect van veroudering treedt op (gesegmenteerde
veroudering), Al deze syndromen ontstaan door aangeboren afwijkingen in genen die
betrokken zijn bij het in stand houden van de genoomstructuur.
,Syndroom van Cockayne (CS) en nucleotide-excisiereparatie (NER) = patiënten met CS
ontwikkelen rond hun 3e levensjaar eerste tekenen van neurologische achteruitgang. Andere
tekenen zijn groeiachterstand, gebrek aan onderhuids vet, tandbederf, retinadegeneratie en
doofheid. Ziekte wordt veroorzaakt door een defect in de NER, een van de vele DNA-
herstelsystemen.
Ophoping van endogeen veroorzaakte DNA schade speelt een belangrijke rol bij het
verouderingsproces. Dit ophopen van schades belemmert in steeds ernstiger mate de
transcriptie van genen en geeft aanleiding tot verstoring van talloze cellulaire processen,
verminderd functioneren van cellen en uiteindelijk celdood, waardoor organen en weefsels
achteruitgaan en stamcellen uitgeput kunnen raken. Neuronen zijn zeer gevoelig voor DNA
schade. Zij kunnen zich niet vernieuwen door celdeling en moeten lang mee gaan. Met het
ouder worden neemt het functioneren van de hersenen langzaam af.
Emotionele theorieën
Subjectief welbevinden betekent zoveel mogelijk plezier hebben in het leven, meer en vaker
positieve gevoelens en stemmingen ervaren dan negatieve, levenstevredenheid en
positiever oordelen over het leven.
Encoding = gelaatsuitdrukkingen minder goed zichtbaar maken
Decoding = gelaatsuitdrukkingen van anderen minder goed kunnen lezen en begrijpen.
Verschillende theorieën zien de verklaring veeleer in de vaardigheid en de motivatie van
oudere volwassenen tot het reguleren van hun emoties. Ze gaan ervan uit dat de beleving
van emoties niet los staat van het cognitief functioneren. De persoon geeft zelf door zijn
denken tot op zekere hoogte vorm aan zijn gevoelsleven tegen de achtergrond van de
doelen die hij nastreeft.
Controle theorie
Als je doelen behaald worden leidt dit tot een positief gevoel, dit noemen we primaire
controle. Als je een langere tijd een doel niet behaald dan faalt de primaire controle wat
negatieve gevoelens tot gevolg heeft. Dan houden we op met het proberen onze omgeving
te veranderen. Als iets een lange tijd niet lukt maak je een ander doel, dit heet secundaire
controle. De secundaire controle zorgt positieve emoties en betrokkenheid met de
buitenwereld. Door regelmatig je doelen aan te passen blijf je actief en positief gestemd in
het leven. Assimilatieve activiteiten zijn gericht op het bereiken of behouden van gewenste
positieve ontwikkelingen op alle levensgebieden waarin men persoonlijke doelen nastreeft.
Het gaat om zelfcorrectieve acties (trainen, oefenen, levensgewoontes veranderen),
compensatoire acties (prothese, hulpmiddelen gebruiken) en zelfbevestigende acties
(omgeving opzoeken waar men in zijn zelfbeeld wordt bevestigd). Accomodatieve acties,
ouderen passen hun doelen en aspiraties aan de concrete levensomstandigheden en laten
sommige doelen vallen, stellen zich tevreden met wat ze hebben bereikt, vergelijken zich
met leeftijdsgenoten die er erger aan toe zijn, prijzen zich gelukkig.
Dynamische integratietheorie
Een goede ontwikkeling vergt de dynamische integratie en flexibele coördinatie van twee
fundamentele strategieën voor de regulatie van emoties. optimalisatie en differentiatie.
Optimalisatie houdt in het zodanig handelen dat de positieve emoties de negatieve
overheersten. Een positieve ontwikkeling impliceert echter ook het kunnen verdragen van
spanningen en negativiteit in het belang van een objectieve beeldvorming over situaties, dit
heet differentiatie. Vanuit levenservaring. Als je een goede ontwikkeling hebt in de
maatschappij en samenleving, heb je veel te maken gehad met veel positieve en negatieve
ervaringen gehad. Dit kun je later terughalen en gebruiken om met de situatie om te gaan. Je
leert van tegenslagen en deze kun je later weer gebruiken. In de eerste instantie richten op
, dingen waarmee je een positieve ervaring hebt en als dit niet lukt ga je over op een
negatieve ervaring.
Socio-emotionele selectiviteitstheorie (Carstensen)
Als mensen ouder worden veranderd hun tijdsperspectief. Verleden wordt groter en de
toekomst kleiner verandering motivatie en nagestreefde doelen. Het streven naar behoud
van algemeen welbevinden staat op de voorgrond. Goed voelen is een standaardmotivatie.
Ze gaan hun cognitieve capaciteiten en hun sociale hulpbronnen alsmaar meer mobiliseren
voor de regulatie van hun emoties, om zich tevreden en gelukkig blijven voelen. Warme
relaties met familieleden en vrienden boven vertrouwelijke relaties met mensen die ze
voorheen als bronnen van interessante informatie beschouwden. Ouderen hebben meer
aandacht voor de emotionele aspecten van aangeboden informatie, herinneringen en
gebeurtenissen waarmee ze in het dagelijkse leven geconfronteerd worden. Cognitieve
processen (aandacht geven, herinneren en denken aan de toekomst) staan bij hen in dienst
van het basale streven naar welbevinden. Positief boven negatief positiviteitseffect. Voor
het behoud van positieve gevoelens worden copingsstrategiën toegepast (vermijden van
confrontatie, beelden etc. die negatieve gevoelens kunnen opwekken wordt veelgebruikt).
Hier tegenover staat situaties opzoeken die positiviteit opwekken.
Sociale theorieën
Ageism: discriminatie op basis van leeftijd.
Activiteiten theorie: mensen moeten zo lang mogelijk actieve rollen vervullen om een positief
zelfbeeld te behouden.
Disengagement: het individu maakt zich los van uit de maatschappij en zijn sociale
omgeving, en de samenleving laat het individu los, zodat beiden zich kunnen voorbereiden
op het ultieme einde zonder dat de samenleving daardoor uit balans raakt.
Handelingsperspectief: constructivistische benadering
Veronderstelt dat veroudering de uitkomst is van de betekenis die mensen aan oud zijn
geven. Iemands beeld van oud zijn en zijn gedrag krijgen vorm door voortdurende interactie
met de beelden, handelingen en interpretaties van anderen. Om menselijk gedrag te
begrijpen moeten we op zoek naar ervaringsverhalen van mensen en die onderzoeken. Het
gaat om het begrijpen van verschillende levenservaringen en de rol die deze speelt in het
proces van oud worden.
Structureel perspectief: politieke economie van veroudering
onderzoekt de positie die ouderen en ouderdom hebben als uitkomst van bredere
economische en politieke processen. In het bijzonder de verdeling van beschikbare sociale
bronnen over groepen in de samenleving. Relatie tussen markt en overheid is belangrijk.
Welke belangen en machtsrelaties zijn gemoeid met sociale verschillen en sociale uitsluiting
van bepaalde groepen. De kijk op sociale problemen verandert.
Structureel perspectief: leeftijdsstratificatie
Schaarse sociale bronnen worden ongelijk verdeeld op basis van leeftijd. Leeftijdsstratificatie
verbindt maatschappelijke rollen en posities aan leeftijden en verdeelt zo de schaarse
bronnen over opeenvolgende cohorten. Een cohort is een groep mensen die in dezelfde
periode zijn geboren en die dus gelijktijdig door het leven gaan. De samenstelling en omvang
van een cohort bepalen veel van je kansen.
Combinatie van handelings- en structureel perspectief: levensloopbenadering
Aandacht voor de individuele handelingsvrijheid, maar veronderstelt verder dat die wordt
vormgegeven door de tijd, plaats en omstandigheden waarin met geboren wordt.
verondersteld wordt dat gebeurtenissen vroeg in het leven kunnen leiden tot een
opeenstapeling (cumulatie) van voor- of nadelen. Dit is het fenomeen dat verschillen tussen
mensen om bepaalde kenmerken zoals geld, gezondheid, of status systematisch toenemen
in de loop der tijd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fysiomm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now