Summary
Samenvatting - Psychologie
- Course
- Institution
Samenvatting psychologie Samenvatting is gebaseerd op eigen notities, slides en het handboek
[Show more]
Seller
Follow
emmavanwinghe
Content preview
Emma Van WinghePsychologie
HFDST 1: Definitie van (sociale) psychologie en relatie tot andere disciplines
1. Wat is psychologie?
= wetenschappelijke studie v menselijk gedrag en de interne processen (bv. mentale, emotie) die
hieraan ten grondslag liggen
➢ Wetenschappelijk: methoden uit exact-wetenschappelijke disciplines, maar door de complexiteit
v gedrag is de theorie vaak minder goed volledig toetsbaar.
➢ Methodologie:
o Fase 1: observatie of beschrijving
o Fase 2: stellen van hypothesen
o Fase 3: onderzoeksplan
o Fase 4: dataverzameling- en verwerking
o Fase 5: interpretatie en hypothesen voor verder onderzoek
2. Sociale psychologie als instrument in andere disciplines
Sociale psychologie = studie naar hoe gedachten, gevoelens, motivaties en gedrag v mensen w
beïnvloed door (vermoede) aanwezigheid van anderen en hoe we zelf een
invloed hebben op anderen (Allport)
Hoe verschilt sociale psychologie van sociologie?
➢ Sociale psychologie verschilt van sociologie naar:
o Focus:
▪ Sociologie ruimere focus op maatschappij
o Methode:
▪ In sociale psychologie vaker experimenteel onderzoek bij het individu en in kleine
groep; in sociologie vaker gebruik makend van grootschalig bevolkingsonderzoek of
volkstellingen
o Voorbeeld:
▪ Sociale steun (psychologie) – sociaal kapitaal (sociologie)
3. De feitelijke, voorgestelde of geïmpliceerde aanwezigheid van anderen
➢ Beïnvloeding hoeft niet te gebeuren in de directe aanwezigheid vd personen die verantwoordelijk
zijn voor de beïnvloeding
➢ We maken ook keuzes rekening houdend met de mening v personen die niet aanwezig zijn,
gedrag wordt meegestuurd door onzichtbare instanties (veronderstelde aanwezigheid)
1
,Emma Van Winghe
Onderzoek naar hoeveel mensen praten in bepaalde sociale contexten (verschillende disciplines die
kijken naar dit onderzoek):
Bv. Verkiezingscampagnes van Ronald Reagan -> hij maakt veel grapjes en onderzoek naar wat de
invloed is van humor. Er werd aan random mensen een video getoond v/e verzameling van grapjes die
Reagan maakte en waarin de reactie vh publiek gehoord werd, dus gelach op de achtergrond EN een
video zonder gelach en wat de reactie was vh publiek. Zonder de laughtrack lachten mensen minder
en werd Reagan als incapabel beschouwd.
!!!! Sociale context heeft invloed op over wat wij over iets denken!!!
4. Belangrijke fasen in geschiedenis v sociale psychologie
Jaren van bevestiging (1936 – 1960)
➢ Verhoogde belangstelling
➢ Maatschappelijke thema’s werden belangrijk
➢ Drie beginselen vd psychologie (Kurt Lewin)
o (1) Gedrag w bepaald door hoe we de wereld om ons heen waarnemen & interpreteren
o (2) Gedrag is afhankelijk vd persoon en de omgeving
o (3) Sociaalpsychologische theorieën kunnen w toegepast voor de oplossing v
maatschappelijke problemen
Groei en debat (1960 – 1975)
➢ Er begon een periode v groei & enthousiasme, grote productiviteit
o Maar jaren ’60 en Vietnamoorlog: teleurstellend in oplossen maatschappelijke problemen;
ze werden niet opgelost of er kwamen zelf bij, wetenschappers leken niet in staat oplossing
te vinden; hierdoor was bloeiperiode ook een periode v DEBAT en CRISIS.
➢ Labo experimenten: centrale punt v debat
➢ Ethiek? Men argumenteerde over het feit dat de experimentele techniek wel ethisch was
➢ Gedomineerd door (blanke) mannelijke onderzoekers
o Sociale problemen w bestudeerd & geëxperimenteerd
o Beruchte experimenten (Stanford prison experiment)
o Meestal ook niet ethisch verantwoord (proefleider zat mee in het experiment)
Methodologisch en inhoudelijk pluralisme (1975 – heden)
➢ Emotie en nadruk gelegd op cognitieve aspecten → opkomst sociale cognitie
o Sociale cognitie = de studie vh waarnemen, onthouden en interpreteren aan informatie over
onszelf en anderen
➢ Pluralisme, internationalisering
➢ Variaties op methodologisch vlak (niet enkel labo)
➢ NU: uitbreiding o.a. internet, multicultureel onderzoek, open science
2
,Emma Van Winghe
HFDST 2: Onderzoeksmethoden in sociale psychologie
1. Specifiek aan onderzoek over menselijk gedrag en (mentale) processen
Element van persoonlijke controle en eigen keuzes
➢ ≠ natuurwetten (vrije wil ligt tussen stimulus uit omgeving en respons door persoon)
➢ Wel sterk geïnspireerd door natuurwetenschappen qua toetsingsmethoden
Cyclisch proces:
2. Overzicht: cyclisch onderzoeksproces
(1) Ideeën ontwikkelen
➢ Observatie en praktijkervaring
o Bv. jobmatch en pesten op het werk
➢ Theorie: een georganiseerde set v abstracte principes die het mogelijk maken om
geobserveerde fenomenen te verklaren
o Bv. sociale afstand en agressie in schoolklassen)
➢ Wetenschappelijke literatuur (primaire en secundaire bronnen)
o Secundair = (hand)boeken psychologie
o Primair = een eigen studie/enquête
(2) Ideeën verfijnen
➢ Operationaliseren v variabelen (hoe definiëren)
o Hypothese: specifieke voorspelling
▪ Bv. in kleinere klassen is er meer agressie
o Conceptuele variabelen: maken deel uit van hypothese
▪ Abstracte aspecten, verschillende interpretaties mogelijk
o Onafhankelijke (OV) en afhankelijke variabele (AV)
o Conceptuele variabelen omzetten naar operationele variabelen
▪ Manipuleerbaar of meetbaar maken
▪ Bv. agressie: fysieke of ook verbale? Enkel vechten of ook schelden?
➢ Meten van variabelen:
o Zelfbeschrijving
o Observatie
3
, Emma Van Winghe
➢ Begripsvaliditeit
o Meet de variabele wat het zegt te meten? => expert consensus
o Zorgen de experimentele manipulaties voor variaties in de variabelen die ze bedoelen te
manipuleren? => manipulatiecheck
➢ Verschillende operationaliseringen zijn mogelijk
➢ Twee vaak voorkomende vormen v metingen in sociale psychologie
o Zelfrapportering
▪ Enkelvoudige of meervoudige schalen
• Bestaande uit meerdere items, waarin mensen zelf hun gedrag, gedachten,
gevoelens, percepties enz. beschrijven
▪ Meervoudige schalen hebben vaak de voorkeur:
• Risico op vertekening door verwoording of verschillende interpretaties verkleint
door bevraging via verscheidene items
• Verschillende items die zelfde concept meten: interne consistentie nagaan
▪ Beperkingen van schalen voor zelfrapportering
• Sociale wenselijkheidsvertekening (minder bij neutraal, anoniem)
o Positief beeld van zichzelf willen schetsen
o Willen tegemoetkomen aan de maatschappelijke norm
• Inwilligingstendens (positief – negatief afwisselen)
o Neiging akkoord te gaan met stellingen
• Opletten met suggestieve vragen
• Herinnerings-vertekening (bij retrospectieve schalen)
• Effect van antwoordschaal
o Neiging om geen extreme antwoorden te geven (dus andere resultaten
verkrijgen afhankelijk vd ankerpunten op de schalen)
o Observatie
▪ Codeerschema’s en interbeoordelaar-betrouwbaarheid
• = mate v overeenstemming tussen de beoordelingen v 2 of meer waarnemers
die hetzelfde gedrag beoordelen
▪ Meestal voor heel concreet gedrag
▪ Soms ook gedragsregistratie door computers, sensoren, ‘eyetrackers’ (reactietijd,
waarnaar mensen kijken, muisklik gedrag)
▪ Ook hier uitdagingen voor de validiteit:
• Sociaal wenselijkheid (bij besef geobserveerd te worden)
• Volgorde-effect: eerste wordt meestal kritischer beoordeeld dan laatste
▪ Observatie en zelfrapportage vaak in aanvulling op elkaar
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmavanwinghe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.16. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60281 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now