Summary
Samenvatting bestuurskunde en publiek management
- Course
- Institution
Volledige cursus van meneer Cloet inclusief alle notities
[Show more]
2 reviews
By: parmentierkobe3 • 11 months ago
By: laurabruyninckx • 6 year ago
Seller
Follow
hwstudentkul
Reviews received
Content preview
1 Bestuurskunde en publiek managementBestuurskunde en publiek management
1 Het begrip bestuurskunde
1.1 Wat is bestuurskunde?
▪ Bestudeert vorm en werking van openbare besturen
▪ Bestudeert positionering van openbare besturen
= descriptieve wetenschap
▪ Soms ook normatieve wetenschap: hoe horen besturen te functioneren?
▪ “Besturen”
= bestuursrechtelijke instellingen (organisaties)
= besturen als activiteit (cf beheren, voeren van een beleid)
▪ Bestuurskunde (en publiek management) als wetenschap
– Relatief nieuw
– Conglomeraat van wetenschappen
▪ Bestuursrecht
▪ Economie
▪ Management
▪ Politieke theorie
▪ Filosofie
1.2 Wat is een bestuur?
▪ Cursus: praktische aanpak en ruime aanpak, maar op hoofdniveaus!
– Het federale bestuursniveau (uitvoerende macht, maar ook wetgevende)
– De gemeenschappen en gewesten
– De klassieke lokale besturen:
▪ provincies
▪ gemeenten
▪ intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
▪ verzelfstandigde agentschappen op lokaal vlak
▪ Andere besturen: algemene bestuurlijke beginselen
▪ Bestuur = overheid = administratieve overheid ~ administratie
,2 Bestuurskunde en publiek management
2 De staat
2.1 Het begrip staat
– Een politieke organisatie die effectief (het hoogste) gezag uitoefent over de inwoners
van een afgebakend geografisch gebied (territorium).
Staat = hoogste gezag; er staat niemand boven de staat; andere staten herkennen
andere staten
▪ Het gezag kan met legitieme middelen afgedwongen worden, desnoods door
legitieme fysieke dwang (leger, politie).
▪ Erkenning andere staten
– Juridisch concept natie (gevoelsmatige identiteit)
Juridisch concept = in wetten gegoten (vb. Grondwet), heeft juridische gevolgen
Natie = identiteit waarmee mensen verbonden zijn, ≠ staatsgrenzen.
Vb. Catalanen (ipv Spanjaarden), Basken, Vlaanderen en Wallonië (hebben een
andere culturele identiteit).
Taal, godsdienst, geschiedenis, identiteit… spelen een rol.
Als de natie niet gelijkloopt met de staat -> onrust
– Bevolking = nationaliteit van de staat
– Geografisch gebied
– Politieke en wettelijke organisatie (erkend)
Soevereiniteit = hoogste gezag; geen baas boven u
Verdeling van macht(en)
Afdwingbaarheid
– Staat = levend organisme (kan groeien en verdwijnen)
▪ Belgische Staat
– 11.267.910 inwoners op 1 januari 2016
– 30.528 km²
– Stabiele wettelijke constellatie
– Erkend binnen EU, NAVO, andere staten
▪ Staat is dwingend concept
– Quasi elk bewoonbaar gebied
– Geen anarchie toegestaan (anarchist = iemand die het gezag van de staat niet
erkent)
– “Staat” als concept wordt zelden betwist ( staatsvorm, regeringen)
▪ Waarom MOET er een staat zijn?
– Wat is de eerste reden?
– Wat zijn absoluut taken van de staat?
▪ Waarom is een staat NUTTIG?
– Op welke gebieden biedt de staat een belangrijke maatschappelijke meerwaarde
(zonder dat dit een noodzakelijke bestaansreden van de staat is)?
,3 Bestuurskunde en publiek management
Noodzakelijk Wat maakt een “goede” staat Afschaffen --> “luxe”
--> “nuttig”
1) Veiligheid Vrijheid, mensenrechten Levensbeschouwing
extern: leger
intern: politie
2) Openbare orde Gezondheidszorg cultuur
strafrecht
3) Munt Onderwijs (persoonlijke mening)
4) Weg Werkgelegenheid
Sociale zekerheid
Uitkeringen
Pensioenen
Kinderbijslag
2.2 De klassieke staat (nachtwachtstaat)
▪ Een nachtwachtstaat is een staat waar de overheidsinmenging zo beperkt mogelijk is.
De overheid neemt enkel minimale taken op inzake het garanderen van de veiligheid
van de inwoners, door de installatie van leger en politie. Er zijn een beperkt aantal
wetten, voornamelijk om de (rechts)orde te handhaven.
-> Doet niets meer dan wat nodig is
▪ Synoniemen: nachtwakerstaat, nachtwachtstaat, klassieke staat
▪ Tot aan het jaar 1800 waren alle staten ter wereld klassieke staten
▪ Wat is noodzakelijk om de veiligheid van de burgers te garanderen en de maatschappij
te laten draaien?
Defensie: leger, militaire hiërarchie (externe bescherming)
-> De EU heeft geen enkele militaire invloed; defensie is een stukje uitbesteed
Politie (interne bescherming)
Recht: voornamelijk strafrecht (verbod te doden, te stelen, …) + primair
gerechtelijk apparaat
Soms: primair economisch beleid (munt + infrastructuur)
▪ Klassieke staatsfuncties in België
– Politietaak: zeer actueel thema, interne veiligheid is prioriteit
– Defensie: sterke achteruitgang beschermende taak
Toetreding tot bondgenootschappen (NAVO = Noord-Atlantische
Verdragsorganisatie)
België kan zichzelf niet verdedigen -> toegetreden tot de NAVO
Art. 5 NAVO-verdrag: elke aanval op 1 van de lidstaten wordt beschouwd als
een aanval op alle lidstaten -> bescherming door Amerika -> compensatie
(betalen, atoombommen opslaan, F16’s)
Afschaffing dienstplicht (nu: beroepsleger)
Toekomst? Europees leger?
– Munt: Koning volgens GW. Praktijk: Europese Centrale Bank
-> monetaire beleid is volledig uitbesteed aan de ECB
, 4 Bestuurskunde en publiek management
2.3 De verzorgingsstaat
▪ In een verzorgingsstaat neemt de staat grote verantwoordelijkheden op inzake het
welzijn van de bevolking, bijvoorbeeld inzake sociale zekerheid, gezondheidszorg,
onderwijs en werkgelegenheid. -> beschermen en ordenen maar ook mensen verzorgen
▪ In de verzorgingsstaat is de bemoeienis van de overheid op tal van zaken groot in
tegenstelling tot de nachtwachtstaat.
▪ Synoniem: welvaartstaat
▪ Verzorgingsstaat: functies
– (Beschermend)
– (Ordenend)
– Verzorgend
– Stimulerend
– Ontwikkelend
▪ Voorbeelden van verzorgende functie:
huisvesting (sociale huisvesting)
sociale zekerheid (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen,
arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, kinderbijslag)
arbeidsbescherming (werktijdreglementering, verplichte vakantie,
veiligheidsvoorschriften)
energievoorziening
▪ Voorbeelden van stimulerende functie:
actief economisch beleid (cf infra: welvaartstheorie)
▪ Voorbeelden van ontwikkelende functie:
onderwijs
volksontwikkeling (sociaal- cultureel werk en volksopvoeding, cultuurbeleid o.a.
bibliotheken, cultuurcentra) en recreatie (sportbeleid, speelpleinen, recreatieparken)
– Voorbeeld: een kind wordt geboren in een materniteit van de overheid. Het wordt
verzorgd door de dokters die betaald worden door de overheid. Dan gaat het kind
werken en daarna gaat het op pensioen wat betaald wordt door de overheid -> 300 jaar
geleden bestond dit niet.
2.4 Etatisatie (of verstatelijking of socialisatie)
Staat neemt historisch maatschappelijke functies over van individuen, gezinnen
(generationele zorg), plaatselijke gemeenschappen, verenigingen en kerken
(vb. armoedebestrijding, ziekenzorg, onderwijs).
-> proletariaat (door Marx) (proles = kroost) = mensen die niets anders hadden dan hun
kroost om voor hen te zorgen
-> staat neemt taken over die vroeger gedaan werden door andere instanties
▪ Vb. cultuur- en sportbeleid
Cultuur- en vrijetijdsbeleid berustte heel lang uitsluitend op het privé-initiatief. Pas na de
jaren 60 eerste omvattende overheidsinitiatief.
▪ Ontstaan van de bibliotheken
▪ Ontstaan van de cultuurcentra
Die bestonden beide al, maar de staat stelde zich in de plaats.
Nam taken van het privé-initiatief over.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hwstudentkul. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.41. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now