Class notes
Lesnota's Communicatiewetenschappen I VUB
- Course
- Institution
Volledige lesnota's voor het vak Communicatiewetenschappen I van de VUB, aangevuld met notities uit het boek van Jan Loisen.
[Show more]
Seller
Follow
lorenasejdo
Content preview
Communicatie 1,Hoofdstuk 1: Bouwstenen van een discipline en praktijk:
het teken en het communicatieproces
Het teken, semiotiek en representatie
Semiotiek
• Teken = basiselement van het communicatieproces / betekenisvol communiceren
• Domein van de semiotiek / semiologie: leer van de tekens, van het betekenisvol gebruik van
tekens Hoe functioneren tekens en ontstaat betekenis?
= centrale vraag in hedendaags communicatiewetenschappelijk onderzoek rond media- inhoud
en mediareceptie
• 3 centrale studiedomeinen (minder belangrijk)
tekens zelf en indeling in soorten
codes of systemen waarbinnen tekens georganiseerd zijn (vb. grammatica)
cultuur waarbinnen tekens en codes opereren
• Verschillende subdisciplines van semiotiek(minder belangrijk)
Fonologie: studie van klanken en letters
Syntaxis: studie van taalconventies en betekenisvolle patronen van tekens
(= eerder technisch, bv. staan letters en woorden in de juiste volgorde?)
Pragmatiek: studie van de relatie betekenis & gebruiker van het teken
(hoe spelen context en sociale factoren een rol in betekenisgeving)
Semantiek: studie van de relatie tussen het teken en de betekenis die aan een teken
wordt toegekend
• Centraal: representatie
Representatie
• Complex proces: verbinden van betekenis - taal - cultuur
• De productie van betekenis van concepten in ons hoofd d.m.v. taal
• De link tussen concepten en taal die ons in staat stelt te verwijzen naar de werkelijkheid en een
imaginaire wereld
• Twee processen of representatiesystemen
o Systeem dat objecten, mensen, gebeurtenissen verbindt aan een reeks concepten of
mentale representaties die we in ons hoofd meedragen
o Talig systeem om een gedeelde conceptuele ‘map’ in een gemeenschappelijke taal te
vertalen
Zodat concepten correleren met woorden, beelden, geluiden – d.w.z. tekens
,1. STAP 1: Systeem van mentale representaties
• Betekenis is afhankelijk van (het systeem van) concepten in onze gedachten die de wereld
representeren en toelaten ernaar te verwijzen
• Van eenvoudig naar complex (vb. ‘oorlog’, ‘liefde’, ‘de duivel’, …)
• Systeem-karakter: organiseren, clusteren, ordenen, classificeren van concepten en de complexe
relaties ertussen
• Vb. via sequentie
• Vb. via gelijkenissen/verschillen
• ≠ classificatiesystemen om concepten te ordenen
• Kunnen erg verschillen (vb. hemel-hel)
• Bemoeilijkt uitdrukken en delen van ideeën
• Enerzijds: elkeen interpreteert de wereld verschillend
• Anderzijds: toch relatief overeenkomstige systemen van mentale representatie die communicatie
mogelijk maakt
• Hoe? – via taal
2. STAP2: Taalsysteem
• ‘Vertaling’ van gedeelde conceptuele map in gemeenschappelijke taal
• Zodat concepten en ideeën correleren met geschreven woorden, gesproken geluiden, visuele
beelden – m.a.w. ‘tekens’
• Tekens representeren concepten en conceptuele relaties ertussen die we in ons hoofd meedragen
• Elk geluid, woord of object dat als teken fungeert en met andere tekens in een systeem is
georganiseerd, betekenis draagt en uitgedrukt wordt is deel van een taal
‘linguistic turn’
• Taal wordt in dit verband breed begrepen
Beide representatiesystemen zijn de betekenissystemen van een cultuur
Twee representatiesystemen aan het werk
• Twee representatiesystemen:
o conceptuele map
o talig systeem
• Arbitraire relatie (vb. vis)
• Betekenis wordt geconstrueerd via codes die beide systemen linken
• Codes
o laten effectieve communicatie toe
o zijn het gevolg van sociale conventies
o zijn cultureel gebonden
• Betekenis ligt nooit vast
• Betekenisgeving
o Dynamisch proces; verandert in de tijd (vb. slang, stout, gay, sokken)
o Constructie via betekenisgevende praktijken
• Betekenis, taal en representatie - essentiële onderdelen van cultuur
, Het tekensysteem van de Saussure
• Ferdinand de Saussure (1857-1913)
• Twee kernelementen:
o betekenaar / signifiant / signifier
Materiële tekenvorm of (fysieke) verschijningsvorm
Betekenisdrager
Beeld, klank, geschreven woord, …
o Betekende / signifié / signified
(Mentale) concept, begrip, idee, waar de materiële tekenvorm naar verwijst
• Betekenis door verhouding tekens tegenover andere tekens (en niet zozeer de referent).
• Tekens zijn binair van aard, arbitrair en berusten op conventies
• Betekenis is
o Relationeel en associatief – tekens staan in relatie met elkaar
o Differentieel – betekenis via tegengestelde tekens
betekende van een teken wordt betekenaar/betekenisdrager voor een ander teken
o Structureel en berust op door de mens gemaakte afspraken (ordenen en categoriseren via
code)
BELANGRIJK: 2 kernelementen signifiant signifier!!! (geen 3!!) (binair)
Houdt heel erg vast aan het arbitraire karakter, concept en fysieke drager(woord)
Referrent maakt niet deel uit van het teken wel (bij peirce wel)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lorenasejdo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now