Introductie Een verkenning van het vak, typen van vragen en kennismaking met het
rechtsrealisme
1. Inleiding
In deze week introduceren wij het vak en de thematiek. Naast deze inhoudelijke verkenning
van de thematiek gaan wij in op het belang van meerdere typen van onderzoeksvragen binnen
de rechtenstudie, de rechtspraktijk en de rechtswetenschap. Tevens wordt een begin gemaakt
met het eerste inhoudelijke thema van het vak: de bepaaldheid van het recht.
Tijdens de studie bent u in aanraking gekomen met verschillende benaderingswijzen van het
recht. Dat komt doordat er ten aanzien van het recht verschillende typen vragen te stellen zijn.
Uiteraard is en blijft de ‘klassieke’, interpretatieve benadering van het recht veruit de
belangrijkste binnen de rechtenstudie die vooral tot uitdrukking komt in de casuïstiek van de
positiefrechtelijke vakken. Dan gaat het bijvoorbeeld om een vraag als: ‘Valt het clandestien
2
aftappen van elektriciteit onder het wegnemen van enig goed zoals vereist voor diefstal?’.
Maar tegenwoordig wordt in toenemende mate erkend dat juristen in de praktijk, in de
wetenschap, maar ook tijdens hun studie ook met andersoortige vragen worden
geconfronteerd. Voorbeelden zijn: ‘Neemt het aantal wrakingen van rechters toe?’ (empirische
vraag), ‘Is het recht enkel de door de wetgever uitgevaardigde regels?’ (conceptuele vraag) en
‘Is het onrechtvaardig om illegaal verblijf strafbaar te stellen?’ (normatieve vraag).
We besteden aandacht aan deze vier verschillende typen van onderzoeksvragen die in de
eerste week worden geïntroduceerd:
Empirische vragen
Conceptuele vragen
(Rechts)interpretatieve vragen
Normatieve vragen
Deze typologie is nader uitgewerkt in C.L. Quist, Typen vragen: Een landkaartje, juni 2014
(Quist 2014) en is bedoeld als een beknopte handleiding en referentiekader. Tijdens het
hoorcollege en de werkgroep wordt de inhoud toegelicht en besproken. Ook gaan we
uitgebreid oefenen tijdens de werkgroep én in de schrijfopdracht met het herkennen en duiden
van de verschillende typen onderzoeksvragen.
In deze cursus raakt u aldus vertrouwd met de verschillende typen van vragen. Dit is ook van
belang als voorbereiding op het Bachelorafstudeerwerk. Aangezien de onderwerpen waarover
geschreven wordt zelden louter ‘interpretatief-juridisch’ zijn, is het essentieel dat u tevens de
empirische, conceptuele en normatieve aspecten van vraagstellingen leert herkennen en dat u
een idee vormt van wat u met dergelijke aspecten zou kunnen doen in uw afstudeerwerk.
Tijdens het hoorcollege wordt door Jeroen Kiewiet de thematiek van het vak geïntroduceerd
en wordt ingegaan op de opbouw van het vak. Ook wordt het ‘landkaartje van de typen
vragen’ geïntroduceerd en toegelicht en wordt ingegaan op de visie op onderbepaaldheid van
het recht van het rechtsrealisme.
, In de werkgroep komt de opzet, opbouw en organisatie van de cursus aan de orde. Ook de
schrijfopdracht wordt tijdens deze werkgroepbijeenkomst toegelicht. Daarnaast wordt
aandacht besteed aan de thematiek aan de hand van de door u bestudeerde teksten en werken
we met de vier typen van vragen die in het ‘landkaartje’ worden onderscheiden. We zullen een
begin maken met de bespreking van het rechtsrealisme en ten slotte vormt u voor de
schrijfopdracht een duo met een medestudent.
2. Leerdoelen
Kennis van de opbouw van het vak en de thematiek.
Kennis van en inzicht in de vier typen van onderzoeksvragen.
Het kunnen herkennen van die typen vragen.
Het verschil kennen tussen rechtsvragen en vragen over recht.
Inzicht verkrijgen in bepaaldheid van het recht en de verschillende theorieën.
Kennis van de kenmerken van Jerome Franks rechtsrealisme.
Vaardigheid: kennis van en kunnen schrijven van een rechtsfilosofische annotatie.
3. Literatuur
- QUIST 2014
C.L. Quist, Typen vragen: Een landkaartje, juni 2014.
- FRANK 1949
Jerome Frank, Law and the Modern Mind, London: Stevens and Sons 1949. Daaruit te
bestuderen: Chapter V. Legal Realism, p. 42-47; Chapter XII The Judging Process and
the Judge’s Personality, p. 100-117; Chapter XIII, p. 130-139 (beginnend op p. 130
met ‘What then is the part (...)’ en eindigend op p. 139 met ‘comme il faut’). Te
raadplegen op: https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.275269/2015.275269.Law-
And#page/n1/mode/2up
Aanvullende literatuur (niet verplicht)
- De niet-voorgeschreven delen Frank 1949 (voor wie meer over het rechtsrealisme wil
weten).
- Onderzoeksprogramma rechtspleging en conflictoplossing, Departement
Rechtsgeleerdheid, Utrecht 2013 (Montaigne-centrum) (Blackboard).
- WRR-rapport, De toekomst van de nationale rechtsstaat, Den Haag: Sdu Uitgevers
2002, inleiding en hoofdstuk 7. (Blackboard)
4. Opdrachten en vragen
A. Toepassing
In Typen vragen: Een landkaartje wordt gesteld dat in toenemende mate onderkend wordt dat
in de rechtenstudie, de rechtspraktijk en de rechtswetenschap niet volstaan kan worden met
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KyraNieuwenhuijsen97. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.