Summary
Samenvatting Filosofie: Ken jezelf
- Course
- Institution
Deze samenvatting omvat alle twaalf de hoofdstukken uit het boek. (Ken jezelf: inleiding in de filosofie) Geslaagd voor al mijn examens!
[Show more]
Seller
Follow
mauravandewalle
Reviews received
Content preview
Filosofie1. De oorsprong van de filosofie
Inleiding
Etymologie: filein en Sophia
Griekse filein: houden van
Sophia: (godin van de) Wijsheid
= Houden van de wijsheid
De geschiedenis van filosofie is een verhaal van mannen -> 20 ste eeuw verandering (vrouwen ook
toegang tot het onderwijs)
Oorsprong: twee visies
Zo oud als de mens / iedereen die die diepzinnige vragen stelt is filosofisch bezig
o Plato: filosofie begint met verwondering, de bron van onze zoektocht om te
begrijpen wat er zich voordoet in onszelf en de wereld
Ontstaan in bepaalde periode en in binnen een bepaalde cultuur
Westerse filosofie ontstond in de 6e eeuw v.Chr. rond de Egeïsche zee op het kruispunt van
verschillende sterke ontwikkelde culturen.
Oosterse filosofische zienswijzen ontstonden rond de zelfde tijdspanne
India = Upanishaden geschreven, reflectie op oeroude vedische geschriften
Mahavira (599 – 527 v.Chr.) en Boeddha (480 – 400 v.Chr.) stelden de traditionele
brahmaanse levenswijze in vraag en lagen aan de basis van het jaïnisme en het boeddhisme
In China kwam Confucius (551 – 479 v.Chr. ) met een sociale filosofie
Taoïsme kende zijn bloei met de overlevering van Lao Tse (604 – 507 v.Chr.)
Mythos -> Logos: wereldbeeld gebaseerd op mythen, gekleurd door een rijke wereld van goden en
fantastische verhalen naar een wereldbeeld die haar fundering zoekt in een meer rationele verklaring
Logos: rationaliteit verwijst naar het toenemende belang van observatie en argumentatie en naar het
feit dat de natuur uit de natuur wordt verklaard = nieuwe manier van denken
interpretaties Mythos
Adam en eva = gevolg van kennis en oordelen. Door te oordelen - eten van de boom van
kennis van goed en kwaad - zijn we uit het continuüm van de natuur gevallen is lijden ons lot
Odysseus = de terugkeer naar zijn thuis kan gelezen worden als de weg die de mens aflegt in
het leven om zichzelf terug te vinden, tegen alle verlokkingen van het leven in
Xenophanes (dichter): reflecteert over de vraag hoe we zo verschillen in visie over de goden:
Als de dieren handen zouden hebben als wij, als de paarden zouden tekenen zouden ze hun
woorden als paarden tekenen, ze tekenen hun woorden als beeld van hunzelf af
,Omschrijving en indeling van de filosofie
Filosofie tussen religie en wetenschap
(Omschrijving Italiaanse filosoof de Crescenzo)
Wetenschap bestudeert op systematische wijze de ‘objectieve’ verschijnselen of fenomenen
o Domein: de materiële (waarneembare) werkelijkheid
o Natuurfilosofie werd fysica: later ook natuurwetenschappen en socio/psychologie
o Ratio en empirie = verstand en zintuiglijke waarneming
Religie zoekt naar iets absoluuts en biedt troost en zingeving
o Domein: zingeving, waarden, bewustzijn
o “Voorbij” zintuigen en verstand
1543: 2 werken die de visie op mens en wereld grondig hebben veranderd
1. Over de beweging van de hemelsferen (Copernicus)
2. Over de samenstelling van het menselijk lichaam (Visalius)
Francis Bacon: aanzet tot de ontwikkeling van de zogenaamde wetenschappelijke methode inductie
en experiment later uitmonden in de natuurwetten van Newton he begin van de fysica
Drie grote vragen en Domeinen
Soort van filosofische vragen:
Vragen van Emanuel kant: grote filosoof van de verlichting
o Wat kan ik weten: ons denken
o Wat moet ik doen: ons handelen (ethiek)
o Wat mag ik hopen: onze verwachtingen
Deze vragen kunnen teruggebracht worden tot 1 vraag = Wat is de mens?
Indeling van de Franse hedendaagse filosoof Luc Ferry
o Kennis: werkelijkheid / objectieve feiten
o Ethiek: rechtvaardigheid
o Wijsheid: heil of geluk / de manier waarop we in het leven staan
Het huis van Filosofie
Onderscheid tussen feiten (dat wat is, ontologie: opgedeeld in wereld, bovenwereld en mens) en
waarden (terugvoeren naar de drie waarden van plato ‘goed, waar en schoon’)
Ontologische vragen: vragen naar het zijnde
Het zijnde: (dat wat is): kan opgedeeld worden in drie grote domeinen
De wereld / Kosmologie = vraagt naar de oorsprong van de kosmos, natuur
De bovenwereld / Metafysica = vraag naar de achterliggende principe (wordt dit god
genoemd dan spreken we over theologie)
De mens / antropologie = stelt zich vragen over de aard, status en de plaats van de mens
o Sociologie = bestudeert de mens in zijn sociale context
o Psychologie = bestudeert de mens als geestelijk wezen
o Cultureel antropologie = bestudeert de mens als cultuurwezen
o De agogie = bestudeert de mens als behandelend wezen
, Vragen naar de drie waarden (ppt voor meer uitleg bij de termen)
Houdt zich niet bezig met wat is maar met wat ‘hoort’ te zijn
Waarheid
o Epistemologie/ kennisleer
o Logica
o Wetenschapsfilosofie
o Taalfilosofie
Goedheid en rechtvaardigheid
o Ethiek
o Politieke en/ of sociale filosofie
o Rechtsfilosofie
Schoonheid
o Esthetica
o Cultuurfilosofie
De pre-socratische filosofie
Eerste stappen hebben gezet naar een nieuw soort denken / vragen kosmologisch geïnspireerd
Thales van Milete
Wordt beschouwd als de eerste filosoof voor drie redenen (volgens plato onbeholpen en niet praktisch aangelegd)
Archè = water / de oorsprong van alles is water, en het keert er ook naar terug
wiskundige stelling naar hem genoemd
o evenwijdige lijnen van evenwijdige rechten evenredige stukken afsnijden hoogte van
piramides te berekenen
ken jezelf = oproep tot zelfkennis blijft een fundamenteel thema in de filosofie
Anaximander van Milete (leerling van Thales)
Anaximander ging verder in op de vraag naar het eerste beginsel (archè)
Hij ging er van uit dat water van iets moest zijn ontstaan
abstracte eerste beginsel: apeiron = onbepaalde/ onbegrensde
Kosmogonie = ontstaan en de evolutie van de wereld. Hij tekende de aarde als een platte
schijf
Pythagoras
Begrip philosophos ontworpen: woord dat verwijst naar een mens die blijft nadenken tot hij weet
(iemand zoals hij) in tegenstelling tot het gros van de mensen die zomaar meningen van anderen
aannemen
Werkelijkheid kan uitgedrukt worden in getallen en hun onderlinge verhouding
Harmonie der sterren (muziek)
Idee van reïncarnatie van de ziel
Stelling naar hem genoemd
Parmenides (515 - 450 v.Chr. en herakleitos (540 – 480 v.Chr.)
Twee tijdgenoten die tegenover elkaar worden geplaatst, maar getuigen van hetzelfde diepe inzicht
dat er 1 realiteit is
Parmenides vertrekt vanuit het ‘het zijn’ en zegt: ‘het zijn is’.
Aan de basis van ontologie waarmee veel filosofen na hem zullen worstelen
Herakleitos (de duistere) vertrekt niet vanuit het onveranderlijk zijn, maar vanuit de verandering zelf
Logos (symbool: vuur) Wat je ook waarneemt, alles is aan het veranderen: dag & nacht,
zomer & winter
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mauravandewalle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.53. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now