Samenvatting Neuroanatomie
HFDSTK 1 Inleiding en ontwikkeling van het centrale
zenuwstelsel
1.1Het centraal zenuwstelsel: onderdelen en organisatie
CZS: De hersenen en het ruggenmerg
Ruggenmerg
In de canamis vertebralis
Hersenen
In de schedel ( 350g baby en 1400g volwassenen)
Cerebrum (grote hersenen); hersenstam en cerebellum (kleine
hersenen)
Organisatie CZS
complex van communicerende zenuwcellen = neuronen (100
biljoen)
steuncellen ook aanwezig = gliacellen (≫ 100 biljoen)
Zenuwcel:
Uitlopers (axonen) die informatie wegleiden uit de cel
de dendrieten die informatie ontvangen vanuit andere cellen (via
synapsen)
Neuronen
Sensibele neuronen ( directe stimuli ontvangen vanuit receptoren)
Motorische neuronen ( direct eindigen in spieren of klieren)
Interneuronen (verbinden neuronen met elkaar)
sommige gliacellen vormen een myelineschede ( zit als spiraal rond
axon en prikkelt zo sneller)
CZS:
Witte stof: vooral gemyeliniseerde axonen trekken hierdoor (myeline
is vette witte stof)
Grijze stof: vooral zenuwcellen en dendrieten (roos-grijze kleur door
bloedtoevoer)
3 hersenvliezen (meningen) met erin/ errond Liquor cerebrospinalis
Zenuwstelsel
Perifeer ZS= alles buiten schede
Willekeurige ZS= onder controle van onze wil
Autonoom ZS= geen controle van de wil
Soorten snede’s
Axiale snede ( schuin oog → oor)
Coronale snede ( frontaal vlak, sutura coronalis)
Horizontale snede
sagitale snede (richting neus)
Caudaal ( richting ruggenmerg)
Ventraal ( dorsaal ant/post)
Inferior (ventraal) en superior (dorsaal)
1.2 EMBRYOLOGIE
1.2.1 RUGGENMERG
, CZS:
bestaat uit een neurale plaat( een ectodermale verdikking aan de
dorsale zijde van het
ontwikkelende embryo
Primaire neurulatie
3de week na bevructing: randen van van neurale plaat verheffen
zich voor neurale groeve te vormen ( komen samen om neurale buis
en neuraal kanaal te vormen = Primaire neurulatie)
Primaire neurulatie: start in de nekstreek verder naar rostraal
(boven) en caudaal (onder) toe
Neuroporus anterior sluit op dag 24
Neuroporus posterior Sluite op dag 26
OP 4 weken tijd is de primaire neurale buis toe
Secundaire neurulatie
duurt tot week 8 waarbij differentiatie optreedt van het caudaal deel
van het ruggenmerg
uitgaande van het gastrulatie mesoderm van de caudale eminentie
Caudale eminentie: geeft eerst inleiding tot een solide weefselmassa
die achteraf wordt gekanaliseerd en in continuïteit komt met de
neural buis
Ruggenmerg blijft achter in de groei tov wervelzuil
De neurale buis sluit immers thv neuroporus post. Op niveau somiet 31
Neurectoderm: 4 occipit, 8 cervicale, 12 thoracale, 5 lumbale, 2 sacrale
(Primaire neurulatie)
Mesoderm: 3 sacrale, 1 cocc (Secundaire neurulatie)
1.2.2 HERSENEN
Ontwikkeling hersenen traag!
Craniaal deel van de neurale buis gaat zich verder ontwikkelen met
vormen van:
Eerst 3 en finaal 5 hersenblaasjes ( 6weken) van rostraal naar
caudaal
Uit het Prosencephalon
1) Het telecephalon
2) Het Diencephalon
Uit het Mesencephalon
3) Het mesencephalon
Uit het Rhombencephalon
4) Het metencephalon
5) Het myelencephalon
Gepaard met optreden van eerst 2 (cephale en cervicale en later 3
Flexuren)
Cephale ( tussen mesencephalon en metencephalon)
Cervicale ( tussen medulla spinalis en myelencephalon)
Pontiene ( tussen metencephalon en meyencephalon)
Hemisferen grote hersenen (telencephalon)
Vorming van laterale ventrikels vanuit neurale kanaal
Ventrikel= holte gevuld met vocht
Cerebellum groeit over het 4de ventrikel en bedekt dat helemaal
aan de dorsale zijde
, enkel openingen bestaan voor hersenvocht uit te laten
Cerebrale hemisferen ( telencephalon)
mitose in randen van ventrikels
Dochtercellen naar opp van de grote hersnen om de cortex te
vormen
Cortex (schors) = laag grijze stof (zenuwcellen)
Ruggenmerg= witte stof vanbuiten en grijze vanbinnen
Kwabben of lobi van de hemisferen
= Frontaan- , pariëtaal- , temporaal-, en occipitaalkwabben
vanaf 14de week geïdentificeerd
Insula= gebied van de hemisferen dat in groei achterblijft
Opercula= Insula die in volwassenen diep zit tov erover
hangende delen van hersenkwabben
Ook diepe kernen ontstaan ( grijze stof langs de ventrikels in
het cerebrum)
Vroeger
Vanaf 6de maand zwangerschap geen celdeling meer thv neuronen
Nu
postnataal en zelf in adulte leven is er neurogenesis op bepaalde
plaatsen in de hersenen
Eerst → Neuronen dicht bijeen
Door ontwikkeling → Verder uiteen → Cerebrale cortex van telecephalon
verliest gladde aspect
Kronkels (gyri) en groeven (sulci) → Opp cortex vergroot 12 X
Witte stof gevormd door uitgroeiende zenuwvezels uit cerebrale cortex? →
progressieve
myelinisatie ( aan traag tempo tot leeftijd van 30 jaar + door leerproces
meer synapsen
1.3 STOORNISSEN IN DE ONTWIKKELING VAN HET CZS
grote groepen afwijkingen van centraal zenuwstelsel:
Structurele afwijkingen in de sluiting van de neurale buis= Dysraphisme
= Kan louter gaan om een defect in de sluiting van de neurale buis. Ook
om ernstigere vormen, waarbij de neurale groeven er niet in slagen te
differientiëren, te invagineren of los te komen van het ectoderm (=
rashischisis)
Stoornissen in de celmigratie = Hierdoor stoornissen in de vorming van
cerebrale cortex
Stofwisselingsstoornissen = Waardoor er opstapeling is van toxische
metabolieten thv de hersenen of deficiëntie van essentiëme bestanddelen.
1.3.1 NEURALE- BUISDEFECTEN ( NEURAL TUBE DEFECTS, NTD)
Dysraphisme= meestal defect thv het rostrale of caudale uiteinde van
oorspronkelijke neurale buis.
Door het proces van inductie zal een defect in sluiting van de neurale buis
steeds gepaard gaan met
onvolledig sluiten van de gepaarde botstructuur = BIFIDUM
Ethiologie van neurale-buisdefecten:
Erfelijke factoren
, Tekort aan foliumzuur in voeding van jonge moeders
Inname van teratogenen ( zoals anti-epileptica)
Defect in sluiting:
Thv neuroporus anterior tot Cranium bifidum (= onvolledig sluiten
van de schedel)
Kan gepaard gaan met herniatie van intracraniële inhoud (=
Encefalocele)
Verschillende gradaties van encefalocele:
Herniatie van de meningen ( meningocele)
meningen en het hersenweefsel (meningo-encefalocele)
meningen, hersenweefsel en deel van ventriculair systeem
( meningohydro-encefalocele)
Thv ruggenmerg tot Spina bifidum . In meeste gevallen geen
herniatie van onderliggende structuren, enkel niet-vergroeien van de
arcus pisterior van een of meerdere wervels (met schijnbaar dan 2
processi spinosi per segment = Spina bifida occulta ) Is er wel een
herniatie (=Spina bifida aperta )
Verschillende gradaties hernatia
Herniatie meningen en cerebrospinaal vocht ( meningocele)
Herniatie van meningen, cerebrospinaam vocht en
zenuwweefsem (meningomyelocele)
Spina bifida aperta thv lumbaalstreek → delen van ruggenmerg die
sfincters bezenuwen, niet ontwikkeld, wat leidt tot blaas- en faecale
incontinentie. Meestal verlamming OL
Defect in differentiatie
Thv craniale neurale buis leidt tot Anencefalie = er is totaal geen
ontwikkeling van de hersenhemisferen, hersenvliezen en schedelkap
(rudimentaire hersenstam aanwezig. Meestal gepaard met spontane
abortus, zoniet neonatale dood.
Thv ledulla spinalis leidt tot Myeloschisis (= rachischisis). Niet altijd
zo fataal, wel ernstige klinische problemen
HFDSTK 2 Algemene topografie van het centraal
zenuwstelsel
2.1 GROTE HERSENEN EN VENTRIKELSYSTEEM
2.1.1 TELENCEPHALON
Linker- en rechterhersenhelften ( hemisferen)
Ruimten gevuld met hersenvocht: de laterale ventrikels
Tussen de 2 hemisferen is er een diepe groef= de fissura
longitudinalis cerebri
In de diepte is er een brug of balk die de 2 hersenhelften met elkaar
verbindt: het corpus callosum
Diepe hersenkernen
Hersenoppervlak is gekronkeld: de groeven noemt men sulci
De windingen zijn gyri
6 lobben of kwabben aan 1 hemisfeer onderscheiden
Lateraal aanzicht
Sulcus of fissura lateralis en de sulcus centralis
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lotteverschuere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.