Hierbij een zeer uitgebreide samenvatting van het keuzedeel oncologische zorg. Met behulp van deze samenvatting heb ik mijn toets met een goed resultaat kunnen afsluiten. Alle onderdelen uit de toetsmatrijs van 2023 zijn in deze samenvatting uitgewerkt.
,Inhoudsopgave
Introductie Kanker (Algemeen) ............................................................................................................................... 2
Longtumoren ........................................................................................................................................................... 5
Dermatologische tumoren ...................................................................................................................................... 8
Gastro-intestinale oncologie ................................................................................................................................. 11
Urogenitale oncologie ........................................................................................................................................... 16
Mammacarcinoom ................................................................................................................................................ 20
Gynaecologische tumoren .................................................................................................................................... 24
Neurologische oncologie ....................................................................................................................................... 26
Hematologie .......................................................................................................................................................... 30
Verpleegkundige zorg bij chirurgie ........................................................................................................................ 35
Verpleegkundige zorg bij Radiotherapie ............................................................................................................... 36
Verpleegkundige zorg bij immuun- en targeted therapie ..................................................................................... 40
Verpleegkundige zorg bij chemotherapie.............................................................................................................. 43
Verpleegkundige zorg bij pijn ................................................................................................................................ 46
Verpleegkundige zorg bij wonden en littekens...................................................................................................... 47
Voeding ................................................................................................................................................................. 48
Vroegtijdige zorgplanning (ACP) ............................................................................................................................ 49
Zorg bij kinderen ................................................................................................................................................... 50
Laatste levensfase/overleven na kanker ............................................................................................................... 51
1
,Introductie Kanker (Algemeen)
• Verschillen tussen goedaardige en kwaadaardige gezwellen:
Goedaardige (benigne) tumor: Kwaadaardige (maligne) tumor:
- Langzame groei - De regulatie van de celvermeerdering en
- Goed ingekapseld en blijft binnen anatomische celdifferentiatie zijn verstoord.
begrenzingen. - Groeit infiltratief door de weefsels en de
- Goed gedifferentieerde cellen (structuur van omgeving heen (geeft niet om anatomische
het weefsel van herkomst is duidelijk te begrenzingen).
herkennen). - De cellen zijn veranderd van structuur ten
- De celdifferentiatie is normaal, maar de cellen opzichte van het weefsel van herkomst en er is
hebben een te groot vermogen tot delen. veelvormigheid van de celkernen.
- Meestal niet dodelijk, tenzij de tumor zich op - Infiltratieve groei door lymfevaten of
een vitale plaats bevindt. bloedvaten kan ertoe leiden dat tumorcellen
- Wordt vaak verwijderd i.v.m. grote druk op de losraken en met de lymfe- of bloedstroom
omgeving die voor klachten zorgt of worden meegevoerd, waardoor ze elders in het
cosmetische redenen. lichaam terecht komen (metastasen).
- Recidief treedt zelden op. - Naast lokale problematiek, vaak algemene
verschijnselen; anemie, vermoeidheid, slechte
eetlust en gewichtsverlies > zorg voor slechte
conditie van het lichaam.
• De stadiëringssystematiek (TNM classificatie).
− TNM staat voor Tumor-node-metastase
▪ T: De grootte van de tumor
▪ N: Betrokken regionale lymfeklieren (in de omgeving van de primaire tumor).
▪ M: Metastasen via de bloedbaan (op afstand).
• Soorten tumoren:
Carcinoom uitgaande van de epitheelcellen.
Adenocarcinoom uitgaande van specifieke epitheelcellen die slijm en lichaamssappen
produceren.
Sarcoom Uitgaande van de steun- en bindweefsel
Hematologische Uitgaande van het bloed en de bloedvormende organen.
kanker
Hersentumoren Uitgaande van de hersencellen (zenuwcellen en steuncellen/gliacellen).
Neuro-endocriene Uitgaande van de neuro-endocriene cellen.
tumoren
Kiemceltumoren Veelal uitgaande van de kiemcellen of geslachtscellen.
• Terminologie:
− Tumor = Gezwel (neoplasie)
− Neoplasie = nieuwvorming
− Kanker = Maligne neoplasie
− Oncologie = de leer van de neoplasmata
− Oncogenese/carcinogenese = Het proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren waarbij
erfelijke en omgevingsfactoren samenwerken.
2
, • Exogene en endogene factoren voor het risico op kanker:
Exogene - Leefstijlfactoren: Roken, overgewicht, voeding, onvoldoende lichamelijke
factoren: beweging, overmatig alcoholgebruik en onverstandig zongedrag.
- Ioniserende straling
- Beroepsrisico
- Geneesmiddelen
- Milieu
- Gevolgen van andere ziekten, bijv. ziekte van Crohn > verhoogd risico op
Colonca en infectieziekten (bijv. hepatitis B of HPV).
Endogene - Toenemende leeftijd
factoren: - Verminderd afweersysteem
- Erfelijke factoren
- Hormonale invloeden
- Genetische aanleg
• De student kan definiëren dat kanker een ziekte van de genen is.
− Kanker ontstaat als gevolg van genetische veranderingen in lichaamscellen, die daardoor
veranderen in tumorcellen.
− Kanker is een ongecontroleerde deling van lichaamscellen, de cellen kunnen niet meer
stoppen met delen en groeien in omliggende weefsels (infiltratie) en verspreiden door het
lichaam (metastasering).
Normale & gezonde situatie:
− Cellen zijn individuen die samen het lichaam vormen, in normaal weefsel is de celdood en
celdeling in balans (geregeld door DNA).
Kanker:
− Bij kanker zijn de regelgenen ontregeld, regelgenen zijn de genen van de cel die betrokken zijn
bij de groei en deling van de cel (elke cel heeft er +/- 100). Door verandering in DNA = mutatie
(5/6 fouten in het DNA) wordt een normale cel onder invloed van de regelgenen een
kankercel. De cel heeft de mogelijkheid om eigen groei te controleren verloren.
− Er zijn twee groepen regelgenen in de cel: proto-oncogenen (stimuleren groei) en
tumorsuppresorgenen (beschermen tegen tumorgroei).
− Normaal zorgen fouten in het DNA ervoor dat de cel zelfmoord pleegt aan het einde van de
G2 fase om te voorkomen dat deze fouten doorgegeven worden naar de dochtercellen
(apoptose). Kankercellen hebben de eigenschap apoptose uit te schakelen, ze blijven leven en
delen met de fouten in hun DNA.
• Infiltratieve groei en metastasering van kanker:
− Infiltratieve groei > Groei door omliggende weefsels en structuren heen in de omgeving.
− Metastasering > Het losraken van tumorcellen uit de tumor, die zich vervolgens door het
lichaam verspreiden, zich elders innestelen en ter plaatste een nieuwe tumor vormen van
hetzelfde weefseltype als van de oorspronkelijke tumor (metastase of uitzaaiing).
• Incidentie van kanker:
− Één op de drie mensen in Nederland krijgt kanker.
− De incidentie laat ook zien of een soort kanker veel voorkomt, of juist zeldzaam is. De meest
voorkomende soorten kanker in Nederland zijn:
1. Huidkanker
2. Borstkanker
3. Longkanker
4. Prostaatkanker
5. Darmkanker
6. Hematologische kankersoorten
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Evelienverhoef. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.49. You're not tied to anything after your purchase.
