Ethiek in beweging
Hoofdstuk 1: Filosofie en ‘bewegen’
1.1 Wat heeft filosofie met menselijk bewegen te maken:
Van Dooren onderscheid:
Wetenschappelijke filosofie: beperkt zich tot uitspraken die naar wetenschappelijke criteria
meetbaar zijn.
Zingevende filosofie: Het geheel van ideeën over mens, de menselijke bestemming, het zijn
en de werkelijkheid.
Vragende filosofie: onderzoek naar grondslagen, uitganspunten en fundamenten van
wetenschap, levensovertuiging en politieke opvattingen.
Denkdicipline van de filosofie:
Een verwondering, vragen naar het waarom
Goed kunnen verworden wat je denkt. De uitdrukking en daarmee het systeem van de tijd
staat centraal.
Filosofie maakt deel uit van de heersende cultuur
Essentialistische vragen: de is-vragen
Achter het handelen van mensen gaan onder andere opvattingen, gedachten, gevoelens, inzichten,
ideeën, ervaringen en behoeften schuil.
1.2 De meerduidigheid van menselijk bewegen
Gedragingen kan je beschouwen vanuit verschillende gezichtspunten. Het is het zoeken naar de
goede bril en het beschouwen van situaties door verschillende brillen/ invalshoeken. Het kiezen van
een bril is afhankelijk van de situatie en het doel wat wordt nagestreefd. Iedere bril belicht een ander
aspect van de werkelijkheid, maar niet de werkelijkheid.
Kijken naar menselijk bewegen:
Fysische aspect/ mechanische benadering >> lichamelijke opvoeding
Handelingsperspectief: heeft aandacht voor het ‘menselijke’ van bewegen. >>
bewegingsonderwijs
1.3 Bewegingsfilosofie als grondslagonderzoek
Mensbeeld: is een referentie kader dat aan personen ter beschikking staat. Aan de hand van je
mensbeeld weet je hoe je je moet gedragen en hoe je jezelf en anderen beoordeeld.
Wereldbeeld: je kijk op de wereld, het leven en het laten leven.
Door nadenken over en het stellen van kritische vragen kun je komen tot een mensbeeld
heeft die gebruikswaarde heeft.
, Het mensbeeld is verweven met je kijk op de wereld op het leven en het laten leven
(wereldbeeld)
Dat je een mensbeeld hebt hoeft niet te betekenen dat men zich daarvan bewust is.
Fungerend mensbeeld: een mensbeeld waarbij er op impliciet niveau een waarde en normen
systeem waarvan men zich niet altijd bewust van is.
Bereflecterend mensbeeld: De geschreven visie over het wezen van de mens, over wie hij of zij dient
te zijn (theorie).
Het bereflecterend en fungerend mensbeeld hoeven niet samen te vallen. Het is echter wel
belangrijk ervoor te zorgen dat discrepanties tussen idealen waarvoor je zegt te staan en het
dagelijkse handelen worden erkent en voor zover mogelijk met elkaar in overeenstemming worden
gebracht.
Lichaams- en bewegingsbeelden: de ideeën die je hebt over het menselijk lichaam en het menselijk
bewegen. Dit hangt ook weer samen met je mensbeeld en je wereldbeeld.
Leren expliciteren van je mensbeeld en wereldbeeld is een noodzaak.
Hoofdstuk 2: Menselijk bewegen, een eeuwenoude zaak
2.1 Mensen van vlees en bloed en…
Plato:
Hield zich bezig met het eeuwige, had interesse in de onsterfelijke wereld (de wereld van de
ideeën.
De menselijke ziel behoort tot de onsterfelijke en huist in het stoffelijke lichaam.
Aristoteles:
Geïnteresseerd in het veranderlijke.
Niet het denken maar het waarnemen leidt ons tot de werkelijkheid.
De werkelijkheid bestaat uit afzonderlijke dingen, die zelf een eenheid van vorm en materie
zijn. Dit geld ook voor levende organismen
Descartes:
Dualistische denken
Ik denk dus ik besta
De stoffelijke wereld en de gedachten wereld zijn erg verschillend. De stoffelijke wereld is te
splitsen in steeds kleineren delen terwijl de gedachtewereld geen plaats en ruimte in beslag
neemt. >> res cogitans en res extensa, het denken en de uitgebreidheid.
De pijnappelklier is het orgaan dat zorgt voor de wisselwerking tussen het denkvermogen (de
ziel) en het stoffelijke (het lichaam).
, Reacties op dualistische denken:
I. Materialisme (La mettrie): de mens is een machine, de filosofen wilden de mens vanuit zijn
stoffelijke aspect verklaren.
II. Ryle: de mens is een eenheid een geheel. Als je het lichamelijke gezien hebt heb je het
geestelijke ook gezien. >> deze filosofen maakte een category mistake. De geest is niet iets
naast of in het lichaam. Denken kan niet los gezien worden van lichamelijke functies.
III. Merleau-Ponty: vertegenwoordiger van de existentiële fenomenologie. Heeft duidelijk
gemaakt dat mens en wereld niet onafhankelijk van elkaar kunnen worden gedefinieerd en
beschreven.
2.2 Op weg naar een antropologische bewegingsleer
Buytendijk:
De vertegenwoordiger van de Utrechtse school ( antropologische beweging)
Is belangrijk voor de ontwikkeling van het dialogische of relationele denken.
Boek: Algemene theorie der menselijke houding en beweging. Dit gaat over een intergrale
aanpak voor de bestudering van ‘menselijke houding en bewegen’
Ideeën zijn nog steeds invloedrijk
Natuurwetenschappen en geesteswetenschappen zijn beiden te eenzijdig om het menselijke
gedrag te bestuderen.
De functionele benadering zou methodisch gezien het meest geschikt zijn om menselijk
gedrag te bestuderen.
Procesbenadering (valt onder natuurwetenschappen): het begrippenapparaat van de fysica.
Dit vind Buytendijk niet adequaat voor de levende natuur.
Proces benadering: hierbij staat de hoe-vraag centraal
Functionele benadering: staat de wat-vraag centraal
Drie mogelijke manieren om menselijk gedrag te verklaren:
I. Procesbenadering van uit het lijf, vanuit de structuur (de anatomie) van het lichaam.
Structuren in het menselijke lichaam bepalen slechts wat gebeuren kan. De structuren
voorspelen niet wat werkelijk geburen kan.
II. De procesbenadering waarbij men de mens en omgeving beschouwd als een samenhangend
systeem, als een machine, waarin processen plaatsvinden.
III. De functionele benadering: hierbij is menselijk gedrag slechts begrijpbaar binnen de context
waarin daarvan sprake is. Het gaat om de samenhang tussen het individu en de omgeving.
Processen in het lichaam zijn slechts voorwaarden voor het optreden van functies of
gedragingen.
Functionele gezichtspunt: iemand die zich gedraag wat veroorzaakt wordt door iemand/ iets anders.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller afrasweijen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.