100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Aardrijkskunde samenvatting CE 6vwo $9.12
Add to cart

Summary

Aardrijkskunde samenvatting CE 6vwo

 2 views  0 purchase
  • Course
  • Level
  • Book

Een volledige samenvattingen van alle domeinen binnen aardrijkskunde. Alle boekjes worden naar indeling van de domeinen behandeld. Beknopt en duidelijk. Met eventuele plaatjes voor uitleg.

Preview 3 out of 22  pages

  • Yes
  • December 13, 2023
  • 22
  • 2022/2023
  • Summary
  • Secondary school
  • Unknown
  • 6
avatar-seller
Aardrijkskunde

Dimensies:
● fysisch/geografisch
● sociaal/cultureel
● economisch
● demografisch
● politiek

DOMEIN B - WERELD

Globalisering = het doorgaande proces van internationale uitwisseling van
mensen, goederen, geld en informatie (zoals kennis en cultuur).
- Informatie- en communicatietechnologie (ICT) → sociale netwerken.
→ just-in-time principe: voorraden geminimaliseerd; goedkoop/efficiënt
→ overdracht kennis.
- Politieke, culturele, economische banden.
→ verschillen door historische ontwikkeling en culturele, politieke, economische,
demografische kenmerken per gebied.

Het wereldsysteem gebaseerd op economische activiteit en relaties.
1. Centrum: hoge arbeidsproductiviteit, economie divers, wetenschappelijke
kennis/technologie, MNO’s, kapitaal, politieke en economische macht.
2. Semiperiferie: gemiddeld bbp, arbeidsintensieve exportindustrie, hoge
industrialisatiegraad, georiënteerd op centrum, groeiende markt.
3. Periferie: afhankelijk van centrum/semiperiferie, land-/mijnbouw en
laagwaardige industriële goederen & fragmentarische modernisering.

Cultuurgebieden = regio gemeenschappelijke cultuur (door mens gebracht).
Macroregio’s → overgangsgebieden:
- Noord-Amerika & Latijns-Amerika
- Noord-Afrika & Sub-Sahara-Afrika
- Europa & voormalig Sovjet-Unie
- Rusland & Oost-Azië & Zuid-Azië

Triade = Japan, VS, Europa (grootste
economie); uitschuiving laagwaardige
industrie Newly Industrializing Countries (NIC); snelle industrialisatie na WOII.
→ meerdere machtscentra = multipolaire wereld.

MNO’s → buitenlandse investeringen → stijging productiecapaciteit.
Transportnetwerken: hubs (knooppunt) en spokes (verbinding).
→ mainports hebben continentale verzamel-/distributienetwerken.
Relatieve afstanden worden kleiner → tijd-ruimtecompressie.

,MNO’s goed vestigingsklimaat centrum; hoogwaardige dienstverlening, dichtbij
politieke macht, internet, potentiële consumenten (beïnvloeden).
Semiperiferie: goedkope arbeid, maar verder van steden; afstandsverval.
WTO: liberaliseren wereldeconomie; vrije markt/verkeer, handelsbelemmering.

Migranten samen in één wijk (invasie) → oorspronkelijke bewoners weg; meer
plek voor migranten (successie).

Gebieden indelen:
● cultureel
○ religie
○ taal; lingua franca = gemeenschappelijke (ongelijke moedertaal)
● politiek
○ verdeling van macht → democratisch gehalte
○ geopolitiek = machtsverhouding tussen landen
→ blokvorming & internationale organisaties (WTO)
1. politieke stabiliteit & burgerschap
2. intensiteit overheidsbemoeienis bedrijfsleven; vrijemarkteconomie
3. vestigingsklimaat; speciale economische zones, infrastructuur
● economisch
○ beroepsbevolking primaire sector/landbouw & arbeidsproductiviteit
→ en informele sector.
○ inkomen → regionale/sociale ongelijkheid (Gini-index/Lorenzcurve)
○ VN-ontwikkelingsindex:
■ welvaart; bbp/hoofd met koopkracht
■ scholingsniveau; analfabetisme, onderwijsniveau
■ gezondheid; levensverwachting
● demografisch
○ bevolkingsdichtheid
○ urbanisatiegraad / -tempo
○ natuurlijke/sociale bevolkingsgroei → demografisch transitiemodel
○ leeftijdsopbouw → i/a index → demografische druk




sterk groeiend stabiele dalend

, Tijdlijn globalisering:
1500: geopolitieke macht islamitische wereld daalt & Portugal, Engeland, Spanje
Nederland stichten koloniën → West-Europa kernregio; handelskapitalisme.
1783: VS onafhankelijk → 2e geïndustrialiseerde kernregio.
1800: industrialisatie West-Europa → exploitatiekoloniën.
→ Kernregio meer macht.
→ Koloniën als afzetmarkt → ambachtelijke nijverheid verdwijnt.
→ Investeren in infrastructuur.
Succes Europa; kapitalistische markteconomie & stimulerend overheidsbeleid.
1850: imperialisme → GB hegemoniale staat & europeanisering:
vernietigen ambachten, taal, geloof.
1800-1900: dekolonisatie Latijns-Amerika.
1950: dekolonisatie Azië en Afrika & VS hegemoniale positie.
→ door mno’s nog internationale arbeidsverdeling; economisch niet zelfstandig
= neokolonialisme.
1960: uitschuiving economische activiteit → NIC’s.
1970: centrum-periferie verhouding; centrumlanden ontwikkelen ten koste van
periferie door internationale arbeidsverdeling; ruilvoetverslechtering.
2010: verschuiving Pacific Rim; snelle economische groei rond Grote Oceaan.

DOMEIN C - AARDE


chemische fysische

aardkern ijzer/nikkel vast

buitenkern ijzer vloeibaar

binnenmantel ijzer vast

asthenosfeer magnesium/ijzer plastisch

aardmantel & aardkorst - continentaal: graniet (licht) vast
→ lithosfeer - oceanisch: basalt (zwaar)

Inwendige warmte: nevelgassen, meteorietinslagen, radioactiviteit gesteente.
Uitwendige warmte: zon.

Gesteenten:
● stollingsgesteenten: afkoeling en stolling magma
○ dieptegesteente: langzame stolling mantel, grote kristallen, graniet.
○ uitvloeiingsgesteente: snelle stolling opp, kleine kristallen, basalt.
● sedimentgesteenten: afzetting zand/klei wordt samengeperst
○ klastisch: druk bovenliggende lagen; zandsteen/kleisteen
○ chemisch: neerslaan mineralen, druk en verharding; zoutsteen
○ organisch: ophoping organisch materiaal; kalksteen
● metamorfe gesteenten: grote druk, hoge temp verandert samenstelling
kleisteen-leisteen, kalksteen-marmer, zandsteen-kwartsiet

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmamonteban. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $9.12. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

52510 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$9.12
  • (0)
Add to cart
Added