Thema I 1. De bepaaldheid van het recht: de visie van H.L.A. Hart
1. Inleiding
In het klassieke ‘subsumptiemodel’ van rechterlijk redeneren stelt de rechter enerzijds de
feiten vast en anderzijds de relevante rechtsregel(s) en past hij die rechtsregel(s) vervolgens
toe op de feiten, waar dan automatisch de uitkomst uit zou rollen. De komende weken zullen
we zien dat al deze stappen (het vaststellen van het relevante recht; het vaststellen van de
feiten; het toepassen van het relevante recht op de feiten, hetgeen automatisch tot de uitkomst
zou leiden) niet zonder problemen zijn. Deze week richten wij ons op het thema bepaaldheid
van het recht. We bespreken bij dit thema vier visies op de bepaaldheid van het recht,
namelijk het rechtsrealisme, de theorie van H.L.A. Hart, die van Ronald Dworkin en die van
Paul Scholten. Het rechtsrealisme en de theorie van Hart komen deze week aan bod; volgende
week gaan we nader op Dworkins theorie in en de week daarop wordt de theorie van Scholten
besproken. De kwestie van de bepaaldheid betreft de mate waarin in concrete gevallen de
uitkomst door de rechtsregels wordt bepaald. Met deze vier visies op bepaaldheid
corresponderen wezenlijk verschillende perspectieven op rechtsvinding. We zullen zien dat zij
een essentieel referentiekader vormen voor het denken over recht en rechtspleging.
Het hoorcollege wordt verzorgd door Jeroen Kiewiet, die het rechtsrealisme uit de doeken
doet en Harts antwoord op de rechtsrealistische visie op de onbepaaldheid van het recht
uiteenzet. Dieper wordt ingegaan op Harts rechtsvindingsleer, waarin het uitgangspunt de
open textuur van de taal is.
Tijdens de werkgroep gaan we nader in op het rechtsrealisme en de theorie van Hart aan de
hand van een aantal vragen. Ook wordt met het oog op de schrijfopdracht aandacht besteed
aan onderzoeksvaardigheden.
2. Leerdoelen
Inzicht in de betekenis van de bepaaldheid of onderbepaaldheid van het recht.
Kennis van de belangrijkste aspecten van het rechtsrealisme en de theorie van Hart.
Kennis van het onderscheid tussen ‘primary rules’ en ‘secondary rules’ en Harts
stelling ten aanzien van de bepaaldheid van het recht.
Arrestenanalyse vanuit de positie van Hart.
3. Literatuur
FRANK 1949 (herhaling week 1)
Jerome Frank, Law and the Modern Mind, London: Stevens and Sons 1949. Daaruit te
bestuderen: Chapter V. Legal Realism, p. 42-47; Chapter XII The Judging Process and
the Judge’s Personality, p. 100-117; Chapter XIII, p. 130-139 (beginnend op p. 130
met ‘What then is the part (...)’ en eindigend op p. 139 met ‘comme il faut’). Te
raadplegen op: https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.275269/2015.275269.Law-
And#page/n1/mode/2up
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KyraNieuwenhuijsen97. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.17. You're not tied to anything after your purchase.