Dit is een Kunst algemeen samenvatting over Hoofdstuk 9 'Massacultuur'. Het hoofdstuk is examenstof voor het eindexamen HAVO. De samenvatting bestaat uit 19 pagina's waarvan 6 pagina's begrippenlijst en een handig schema die je moet kennen voor het beantwoorden van de examenvragen. De samenvatting ...
9.1 American dream
Na de tweede wereldoorlog zijn veel Europeanen onder de indruk van de Amerikaanse
cultuur. Deze populariteit is onder meer ontstaan door de bevrijding, waarin de Amerikanen
een heldenrol speelden. Er ontstaan producten als coca cola, kauwgom en jeans die ‘the
american way of life’ vertegenwoordigen. Daarnaast is de Amerikaanse samenleving
gebaseerd op een ideaal: individuele vrijheid en gelijke kansen voor iedereen. Dat is ‘the
American dream’. De Amerikaanse lifestyle manifesteert zich ook in de kunstuitingen die
vanuit de VS de wereld veroveren. In cartoons, soaps, musicals en Hollywoodfilms gaan
innovatie en commercieen vaak samen. Hun populariteit wordt versterkt doordat deze
kunstvormen geschikt zijn voor verspreiding via de massamedia.
New York, New York
Na de Tweede Wereldoorlog groeit New York uit tot het nieuwe mondiale culturele centrum.
Musicals ontstaan aan het begin van de twintigste eeuw. Ze zijn beïnvloed door de
Londense music hall en de romantische Weense operette, maar de muziek is vooral
geïnspireerd op de blanke jazz. In Broadway in New York ontwikkelt de musical zich tot een
volwassen theatervorm. Door de opkomst van de geluidsfilm worden theater musicals ook
als film uitgebracht en raken musicalsterren bekend bij een miljoenenpubliek. Musicals
bieden hoog amusement maar hebben vaak weinig diepgang. West side story is de eerste
musical die hiervan afwijkt. Het onderwerp is diepgaander en de dansbewegingen vertalen
de bewegingstaal van de straat.
Jazz en verf
Vlak na de Tweede Wereldoorlog danst heel Europa op de swingjazz van de blanke
bigbands, maar in de VS verandert de jazzmuziek van dansmuziek tot luistermuziek.
Jonge zwarte muzikanten ontwikkelen een nieuwe, complexe stijl: de bebop. Deze muziek
wordt enthousiast omarmd door een nieuwe generatie kunstenaars. Tegelijkertijd ontstaat in
New York de eerste echt Amerikaanse schilderstroming: Het abstract expressionisme.
Bebop
De bebop is een genre gebaseerd op populaire swing liedjes, maar met nieuwe melodieën,
een hoger tempo en complexere akkoordwisselingen. Hierdoor verandert ook de status van
jazz van entertainment in ‘kunstmuziek’. Bebopcombo’s zijn een stuk compacter dan
swingbands. De bezetting bestaat meestal uit een saxofoon, trompet, piano, contrabas en
drums. In de jaren 50 krijgt de razend populaire uptempo bebop een sobere tegenhanger, de
cooljazz. Hierin ligt het tempo lager en zijn de akkoorden eenvoudiger. De muziek klinkt
helder en relaxed.
In trance
Zowel Pollock als Rothko worden gerekend tot het abstract expressionisme. Deze eerste
echt Amerikaanse schilderstroming sluit aan bij het vooroorlogse Europese expressionisme
maar geeft er een typisch Amerikaanse draai aan: groots en meeslepend. Pollock probeert
tijdens het schilderen niet na te denken, hij gaat opzoek naar de oerprincipes. Niet alleen het
schilderij zelf maar ook de handeling waaruit het schilderij ontstaat is belangrijk voor Pollock.
,In slierten laat hij de verf van zijn kwast druppelen op het doek. Deze drippings worden zijn
handelsmerk. Pollock schildert veel lagen over elkaar heen waardoor een abstracte
ruimtewerking ontstaat. Ondanks alles chaos is er ook evenwicht. Rothko schildert een
eenvoudige compositie met enkele gekleurde rechthoeken. Hij wil een emotie veroorzaken
door het gebruik van abstracte kleurvelden.
Massamedia
De films uit Hollywood zijn een van de meest succesvolle exportproducten van de VS. De
opkomst van televisie maakt een einde aan Hollywoods golden age. De televisie ontwikkelt
een eigen taal die kenmerkend is voor massacultuur, pakkende informatie met veel
afwisseling in korte blokken.
Golden age
Tijdens de bloeiperiode van Hollywood is de filmproductie in handen van een beperkt aantal
grote Amerikaanse filmmaatschappijen. Deze studio’s leggen zichzelf censuur op en volgen
een speciale productioncode. Zo mag een zoen op het doek niet te lang duren, moet seks
buiten beeld blijven en misdaad mag niet lonen. De films worden opgedeeld in genres, deze
genres bevorderen de herkenbaarheid voor een breed publiek. Zo heb je het western,
melodrama, screwball comedy (komisch liefdesverhaal) en de film noir (misdaad).
Zeep
Soaps danken hun naam aan het feit dat deze dagelijkse vervolgseries aanvankelijk een
middel waren om commercials voor schoonmaakproducten bij huisvrouwen onder de
aandacht te brengen. Soaps kennen geen echte hoofdpersonen. Omdat soaps goedkoop
gemaakt moeten worden zijn er nauwelijks buitenopnames en actiescenes. De dialogen van
de acteurs vertellen het verhaal. Een clifhanger aan het einde verleid de kijker om de
volgende dag weer te kijken. De soap structuur laat zien dat tv kijken iets anders is dan naar
een bioscoop gaan. Daarom ontwikkelt tv een eigen taal met snelle afwisseling in korte
blokken en cliffhangers.
Jonge rebellen
In de jaren 50 ontstaat in de VS de jongerencultuur. De toenemende welvaart zorgt ervoor
dat jongeren meer vrijheid krijgen. Terwijl de oudere generatie na de oorlog tevreden is over
de teruggekeerde rust worden de jongeren steeds afkerender. De reclamewereld en de
muziek en filmindustrie spelen hierop in en gaan zich specifiek richten op deze snel
groeiende jonge doelgroep.
Rebellen
De films worden gebaseerd op het rebelse tienerleven. Brando en Dean introduceren een
nieuwe acteerstijl gebaseerd op Stanislavski, method acting. Hierbij maakt de acteur gebruik
van zijn eigen emoties en ervaringen om zijn rol levensecht te laten lijken. Method acting
betekent een breuk met de sterk aangezette, heersende stijl. De acteurs spelen kleiner en
realistischer.
, Rock-’n-roll
Het zuiden van de VS is in de jaren 50 nog sterk gescheiden. Zwarte muzikanten mogen niet
voor blank publiek spelen maar dankzij de radio vindt er toch muzikale uitwisseling plaats.
Met het liedje ‘That’s all right, mama’ doorbreken Philips en Presley de muur tussen blanke
en zwarte muziek en is de rock-’n-roll geboren. Het wordt de muziek voor de blanke jeugd.
Jongeren hebben geld te spenderen, een eigen platenspeler en behoefte om zich af te
zetten tegen de oudere generatie. Rock-’n-roll is daarvoor het perfecte medium en Elvis
wordt hun idool. Er wordt vaak gebruik gemaakt van elektrische gitaren, saxofoon, drumstel
en zang (vaak meerstemmig).
Stroomlijn
Ook de reclamewereld speelt in op het groeiende bestedingspatroon van jongeren. Er
worden ook speciaal producten ontworpen voor de jongerengeneratie bijvoorbeeld door
Raymond Loewy. Hij bewijst dat goede vormgeving bepalend is voor commercieel succes.
Een van zijn meest geroemde ontwerpen is een speciale sportauto voor de jonge doelgroep.
Kenmerkend is de stroomlijn. Deze wordt niet bepaald door kennis maar door de behoefte
producten er snel en modern uit te laten zien. Ook zijn stofzuigers, tv’s, broodroosters en
koelkasten zien er gestroomlijnd uit.
Pop
De (Amerikaanse) populaire cultuur staat aanvankelijk lijnrecht tegenover artistieke
voorhoede. Waar de massacultuur het publiek herkenbare verhalen en beelden voorschotelt
experimenteert de avant-garde met abstractie. Popart introduceert de massamedia als
onderwerp in de kunst.
Kunst van morgen
De popart-kunstenaars zetten zich af tegen het expressionisme, waarin alles draait om de
psychologie en persoonlijke signatuur van de maker. Popart-kunstenaars gebruiken niet
alleen de beeldtaal van de populaire media maar ook de onpersoonlijke, industriële
technieken die in de massamedia gebruikelijk zijn.
The medium is the message
Popart veroordeelt de massacultuur niet, maar speelt ermee. Het bestrijdt het idee dat er
een verschil is tussen een lage volkscultuur en een hoge cultuur door de beelden van de
massa te verklaren tot kunst. Popart ziet er met zijn herkenbare plaatjes en felle kleuren
toegankelijk uit maar is eigenlijk een nogal intellectuele kunststroming. De ideeën van de
Canadese Marshall Mcluhan zijn herkenbaar in de popart. Hij verplaatst de aandacht van de
boodschap die de media overdragen naar de sociale invloed van het medium zelf: the
medium is the message. De globale mediawereld toont ons niet de werkelijkheid maar een
werkelijkheid die gemanipuleerd is door de media.
Kunst als product, product als kunst
Popart gebruikt voorstellingen uit de tweede hand. Het begrip ‘originaliteit’ wordt daarbij vaak
op zijn kop gezet, zo worden er plaatjes uit tijdschriften geknipt en wordt de stijl van strips
nagedaan. Veel popart-kunstenaars maken hun werk onpersoonlijk. Het handschrift van de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sascha21. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.
