Summary
samenvatting levenscyclus van geneesmiddelen
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting voor het vak: levenscyclus van geneesmiddelen
[Show more]
Seller
Follow
farmaceutt
Content preview
LEVENSCYCLUS VAN GMINLEIDING
WAT?
Levenscyclus v/e GM v molecule in proefbuis tt commercieel preparaat versch stadia
tijdens ontw v GM
DEF GENEESMIDDEL
Eenv of samengestelde substantie met therapeutische of profylactische eigenschappen
tov ziekten bij mens/dier
Eenv of samengestelde substantie die aan mens of dier kan w toegediend om medische
diagnose te stellen of om organische ftie te herstellen, verb of wijzigen
o Verbeteren vd gezondh vd patiënt
o Verhogen v levensverwachting
WERKING GM
Molecule werkt in op bep plaats in biologisch proces spec mech w
gestimuleerd/geïnhibeerd herstellen vh evenw dat verstoord is door ziekte opwekken v
therapeutische/profylactische (preventieve) respons
Receptor + agonist stimulatie, effect Receptor + antagonist geen stimulatie /
effect
Vb: acetylsalicylzuur (ASA, Aspirine) => anti-inflammatoir (ontstekingsremmend), anti-
pyretisch (koortsverlagend), analgetisch (pijnstillend)
Infectie/weefselbeschadiging vrijstelling v arachidonzuur cyclo-oxygenase (enzym)
prostaglandines veroorzaken koorts en maken pijnreceptoren gevoeliger
ASA zal inwerken op het enzym inhib eff op prostaglandines
STADIA TIJDENS GENEESMIDDELONTWIKKELING
ONTDEKKING VH GM
Toeval
o Penicilline
o ASA voor antistollende eig
o Viagra (oorspronkelijk cardiovasculaire ziekten)
o Disulfiram (alcoholverslaving je voelt je niet goed als je het combineert met
alcohol)
o Nitroglycerine (vaatverwijdend)
Planten met geneeskrachtige werking (isolatie en identificatie v act component)
o Vb: kinine, morfine, cocaïne
Verbeteren bestaande mol
o Versterken eigen patent / omzeilen patent v concurrent
o Vb ACE-inhibitoren (beh hypertensie)
- Captopril, enalapril, lisinopril
Trial & error
o Target identification
- identificatie v biologische target voor spec ziekte
- kennis v biologische pathway vr ziektes noodzakelijk interactie met
target om therapeutische eff uit te lokken
o screening v mol
- interactie tussen molecule en target? (target moet eenv zijn: eiwit,
cel-/weefselstructuur)
1
, - bibliotheek van mol tov verschillende targets (carciovasculair,
antibacterieel, antiviraal…)
o lead identification
- identificatie van mol met voldoende potentieel
o lead optimization
- aanpassen van structuur van de lead om eigensch van het kandidaat-
geneesmiddel te optimaliseren (activiteit, toxiciteit, opname…)
- selectie van mol met hoogste potentieel voor volgende stappen van het
ontwikkelingsproces later moet je dan maar een lage conc toevoegen
- waarom? Later lage conc. toevoegen
- vb: corticosteroïden
clobetasol propionaat (zeer sterk werkzaam, 0,5 mg/g crème)
betamethasone diproprionaat (zeer sterk werkzaam)
fluticansonpropionaat (sterk werkzaam)
hydrocortisone (zwak werkzaam, 5-10 mg/g crème)
rationele geneesmiddelontwikkeling
o identificatie van 3D-structuur van target
- specifieke synthese van molecule welke kan binden aan target
- sleutel (GM)/slot (receptor)-principe
3D strutuur v proteïne identificeren zodat het GM perfect past
SYNTHESE/ISOLATIE VAN GENEESMIDDEL
= productie van geneesmiddel in voldoende hoeveelheden op een economisch
rendabele manier
Oorsprong geneesmiddelen
o Chemische synthese
- Totaal synthese
- Semi-synthese
o Natuurlijke oorsprong
- Planten
Morfine
Kinine
Taxol
- Artemisine
- Isolatie van werkzame component(en), structuuropheldering en
(semi-)synthese
Digitalis-planten digoxine, digitoxine hartklachten
Wilgenbast, moerasspirea acetylsalicylzuur
- Dieren
- Insuline
- Heparine
- Groeihormoon
- Mineralen
- Magnesium
- Fosfaten
Van wilgenschors tot aspirine
o Aspirine synthetisch maken ipv te extraheren uit wilgenbast
TOXICITEIT
= evalueren vd veiligheid voor toediening ad
mens Slecht GM
Ideaal GM: mol met hoge affiniteit & hoge
selectiviteit voor target lage GMdosis & min
risico op nevenw
2
, o Hoge Affiniteit= bindt heel gemakkelijk aan receptor
o Hoge Selectiviteit= binden vooral op receptoren waarop ze moeten binden
Toxixiteit na éénmalige toediening & langdurig chronisch gebruik acute toxiciteit
o Carcinogeniciteit: induceert mol tumoren?
o Mutageniciteit: veroorzaakt mol genetische schade?
o Teratogeniciteit: veroorzaakt mol schade op ongeboren kind?
o Effect op vruchtbaarh / irritatie, allergie
FORMULATIE
= verwerken v/e act mol in een voor patiënt bruikbare vorm
GM + hulpstoffen (zorgt ervoor dat het ad patiënt kan toegediend w, ook stabiliteit)
o Inwendig / uitwendig gebruik
o Orale / parenterale toediening
o Lokaal / systemisch effect
Doseringsvorm zorgt voor:
o Vlotte inname v exacte GMdosis door de patiënt
o Opname vd mol uit gastro-intestinaal syst (oplosbaarh v GM! als GM niet in opl
gaat, zal het niet w opgenomen) transportie via bloed bereiken v vereiste
conc thv plaats waar mol effect uitoefent
o ‘patient compliance’: manier waarop het w toegedient aan patiënt, moet aanv w
dr patiënt
o Stabiliteit GM uitv stabiliteitsstudies vr bep ‘shelf life’ & bewaringsomstandigh
FARMACODYNAMIEK (PD) / FARMACOKINETIEK (PK)
PD: na toediening aan proefdieren
o Bep biologische beschikbaarh
o Evalueren effect (w het gewenste therapeutisch effect
uitgelokt?)
PK: Wat gebeurt er met het GM in ons lichaam?
ADME
o Absorptie: hoe w GM geabsorbeerd & in welke mate?
- Vb tablet vs injectiepreparaat (rechtstreeks in
bloedbaan als absorptie moeilijk is)
o Distributie: hoe verdeelt het GM zich ih lichaam?
o Metabolisme: hoe w het GM ih lichaam afgebr?
- Vb: vorming v toxische of actieve metabolieten
- Paracetamol (hoge dosis)
hepatotixiciteit door metaboliet
- Vb: voorlopers toedienen
- Lisdexamfetamine dexamfetamine + lysine
- Voordeel: langere werking (pas GM als het is afgebr & lager risico
op overdosis)
- Vb: produrgs toedienen in dermale applicatie: corticosteroïden
- Voordeel: vlottere penetratie in huid (gemakkelijker doordringen)
o Excretie: hoe w het GM uit het lich verwijderd?
- Vb: accumulatie ih licht tt toxische niveaus bij chronische toediening
KLINISCHE STUDIES
= bep vd therapeutische act vh kandidaat-GM na toediening aan proefpersonen
Gaat pas van start als in-vitro exp en proeven in dieren hebben aangetoond dat
molecule activiteit bezit & voldoende veilig is
Beperken v risicos door is versch stappen te werken met toenemende complexiteit
o 1e toediening aan mensen
3
, - 20-100 gezonde vrijwilligers
- Doel:
- Veilig gng om te testen?
- Opsporen ernstige neveneff
- Limieten vr klinische dosisrange vastleggen
- ADME
o 2e toediening aan patiënten
- 100-300 patiënten uit doelgroep
- Doel:
- Werkt het?
- Safety/tolerability
- ADME in doelgroep
- Vastleggen dosis
- Studiedesing: placebo-gecontroleerd, double-blind, gerandomiseerd
o 3e toediening aan patiënten
- 1000-3000
- Doel:
- Efficaciteit & veiligh in grote populatie
- Neveneff
- Vergl tov placebo/andere therapie
REGISTRATIEPROCEDURE
= toestemming verkrijgen vd overheden om product op de markt te brengen
o EMA: European Medicines Agency (EU)
o FDA: Food and Drug Administration (US)
Op basis v preklinische date & studieprotocol voor klinische studies beslissen
overheden of toestemming w geg om te testen bij proefpersonen
Na klinische studie indienen v dossier (resultaten klinische studie, doseringsvorm,
geg bijsluiter…) overheid neemt beslissing of product w toegelaten op de markt
Tijdsduur v GM ontwikkeling (patent verloopt na 20 jaar)
Kostprijs v GM ontwikkeling
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller farmaceutt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.78. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now