Dit is een uitgebreide begrippenlijst van het vak Filosofie uit de richting Orthopedagogie. Het bevat onder andere een lijst met citaten en de bijpassende filosofen + een kader met de belangrijkste kopstukken per filosoof. Bij ieder hoofdstuk staat er ook een link met de verwijzing naar flashcards ...
Begrippenlijsten Filosofie
Filosofen
Pre-socratische filosofen
Thales van Milete - Water is het begin van alles (oerbeginsel/archè)
- Stelling van Thales
- Ken jezelf om tot essentie te komen
Anaximander van Milete - Leerling van Thales
- Keek verder naar het oerbeginsel water, water is een fenomeen,
fenomenen verschijnen ergens in het onbepaalde.
- Wereld = platte schijf
Pythagoras - Philosophos
- De wereld is een getal
- Reïncarnatie
Parmenides - Het zijn is: Het zijn (waarin alles verschijnt) is 1 en onveranderlijk. In dat
zijn gebeurt vanalles en is er verandering. De bron van alle ervaringen is
niet verandert.
- Basis van de ontologie
Herakleitos - Alles verandert voortdurend, zoals een rivier/vuur, oorlog is vader
- Gelijkenissen met Chinese Taoïsme (wisselwerking Yin en Yang)
Democritos - Werkelijkheid terugbrengen tot atomen
- Materialist: alles is materie
De Sofisten
Protagoras - Leerling Democritos
- Belangrijkste sofist
- Relativisme: De mens is de maat
- Materialist
- Sceptische en agnostische houding
Socrates
Socrates - Uiterlijk lelijk – innerlijk mooiste mens
- Geen geschriften nagelaten, kennen hem van zijn leerling Plato
- Rol in Plato’s dialoog: discussiëren in Athene
- Moeilijke vrouw Xantippe: niet genoeg geld binnen
- Daimon
- Dood: gifbeker
- Symposion over Eros
- De Phaedo over dood en onsterfelijkheid
Plato
Plato - Brengt 2 realiteiten “Het zijn is” en alles verandert voortdurend samen
- Leerling van Socrates, leraar van Aristoteles
- Eigen school: de Academie
- Zoektocht naar aard werkelijkheid
- Invloeden: Socrates, Parmenides en Herakleitos, Pythagoras
- Basis van Westerse filosofie
- Eerste samenhangend filosofisch systeem
- Doel: oude waarden herstellen en funderen en zoekt absolute maat
boven de mens
- Kritiek op sofisten: drogrede, cynische kijk, overtuigen belangrijker
- Dialoog Phaedre: vraag naar psyche (mentale indelen)
,Descartes - Dualisme: een “ik” dat denkt en een lichaam heeft
Aristoteles
Aristoteles - Leerling van Plato met eigen ideeën en modellen
- Leraar Alexander de Grote
- Eigen school: Lyceum
- Advies orakel Delphi: arts filosoof
- Teologie: de leer van de doelen
- Hilomorfisme: de vorm zit in de dingen
- Hiërarchische indeling van de natuur
- Doel mens: Eudaimonia
- Ethica: deugdenleer
- 4 kardinale deugden: wijsheid, rechtvaardigheid, matigheid, moed
- Catharsis
Epicurus vs de Stoïcijnen
Epicurus - Scholen van geluk en vrijheid
- Uit de maatschappij met zielsverwanten
- Hedonè: Pijn verminderen en genot nastreven
- Doel: Gemoedsrust
- Wereldbeeld: geen goden/hoger doel, alles is te herleiden tot materie
- Voorwaarden geluk: vriendschap, vrijheid, reflectie
- Leer= geneeskunde voor de ziel
- Hedonisme
- Handelingsvrijheid
Stoïcijnen - Blijven in hectisch leven
- Ataraxia en apatheia: Afwezigheid storende emoties en lot aanvaarden
- Aandacht aan eigen gedachten en emoties (enige controle)
- Doel: gemoedsrust
- Wereldbeeld: Pantheïsme, cyclisch proces ontstaan en vergaan
- Levenszin: overeenstemming met zichzelf harmonie met natuur, geen
verzet tegen de aard van de dingen zielenrust
- Wilsvrijheid
De renaissance
Copernicus - “over de omwentelingen der hemellichamen”
- Wereldbeeld: heliocentrisme ipv geocentrisme
Vesalius - 7 boeken over de bouw van het menselijk lichaam
- Menselijke anatomie
Erasmus - Lof der zotheid
- Christus= Belichaming humanistisch ideaal
- Oproep: redelijkheid en tolerantie
- Kritische analyse van machtshonger en nepwaarden
- Doel: Kerk hervormen en uitzuiveren, herbekijk woorden Bijbel
- Visie: vrijheid maakt de mens tot mens
Luther - Reformatie/hervorming
- Mens is onderworpen aan Gods wil
- Godsdienstoorlog Europa
De Montaigne - Essays
- Elk mens is een vrij individu
- Zichzelf als bron
- Reflectie en introspectie
- Invloeden: Stoïcijnen, Sceptisme en Epicurisme
- Doel: besef evenveel verschil ik-ikzelf als ik-ander
, - Troost voor gevoel van onvolkomenheid
- Identiteit
Rationalisme, empirisme en wetenschappelijke revolutie
Descartes - Nieuw fundament van zekerheid: twijfelende/denkende ik
- Rationalist
- Methodische twijfel
- Cartesiaans dualisme
Spinoza - Rationalist
- Theologisch-politiek traktaat
- Religie=ok: Geen scheiding Kerk-staat, maar universele/abstracte religie
- Ethica
Locke - Empirist
- Tabula rasa
- In sociaal-contract (Hobbes) verklaring zoeken voor ontstaan samenleving
- Sociaal-contract theorie
- Gelijke basisrechten
Hume - Empirist
- Werk: A treatise of human nature
- Empirisme heeft grenzen: inductieprobleem
- De vork van Hume
- Ik, God en oorzaak vallen buiten de rede en de werkelijkheid
- Is-ought fallacy
- Moraal: niet ok om uit feiten normen af te leiden en ethisch handelen
doen we uit sympathie omdat het goedheid oproept
- Pleit op moreel vlak voor karakterontwikkeling en goede opvoeding met
aandacht voor deugden te vormen
Copernicaanse wending van Kant: rationele ethiek en nieuw maatschappijbeeld
Kant - 3 kritieken: wat kan ik kennen, wat moet ik doen, wat mag ik hopen
- Brug tussen rationalisme en empirisme
- We kennen de werkelijkheid niet hoe die is, maar hoe die zich voor doet
- Copernicaanse wending: zuivere rede, wat kunnen we kennen
- Rationele fundering ethiek: deugdenethiek, ethiek wetenschap maken
- Nieuw maatschappijmodel: de verlichting
- Plichtsethiek
- Categorische imperatief
Bentham - Utilitarisme
De Verlichting
Rousseau - Wetenschap= achteruitgang
- Vervreemding van de natuur
- Kind in natuurlijke omgeving laten, niet met wereld confronteren
- Emile: boek over opvoeding
De Romantiek
Schopenhauer - Werk: De wereld als wil en voorstelling
- Invloeden: Kant en Upanishaden
- Fenomenale wereld
- Kunnen nominale wereld kennen: we zijn het
- 1 enkele Wil tot leven (verlangen)
- Slaaf van de Wil
- Leven= lijden en pessimisme (tantaluskwelling)
- 3 uitwegen uit lijden
- Sublieme ervaren via kunst in nominale komen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matteodhuyvetter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
