Summary
samenvatting 'sociale ongelijkheid'
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van het vak sociale ongelijkheid, gedoceerd door Elias Storms en Sarah Van de Velde, ook de gastles is mee opgenomen in het document.
[Show more]
1 review
By: chlosomers • 3 months ago
Seller
Follow
alexiakempenaers
Reviews received
Content preview
Sociale ongelijkheid: klasse, gender enetniciteit
Inhoudsopgave
1. Sociale ongelijkheid: een sociologische kijk........................................................................................4
1.1 Een aantal feiten over (inkomens)ongelijkheid............................................................................4
1.2 Wat is ongelijkheid? Een (voorlopige) definitie............................................................................4
1.3 Sociale ongelijkheid als sociaal probleem.....................................................................................5
1.3.1 Sociaal probleem?.................................................................................................................5
1.3.2 Armoede als sociaal probleem:..............................................................................................5
1.3.3 De eerste ‘armoedeverlichting’:............................................................................................5
1.3.4 De tweede ‘armoedeverlichting’:..........................................................................................6
1.3.5 Ongelijkheid als sociaal probleem vandaag...........................................................................6
2. Klassieke sociologen over sociale ongelijkheid...................................................................................8
2.1 Sociale stratificatie........................................................................................................................8
2.2 Klassieke sociologische theorieën van sociale stratificatie...........................................................8
2.2.1 Karl Marx (1818 – 1883)........................................................................................................9
2.2.2 Max Weber (1864 – 1920)...................................................................................................10
2.2.3 W.E.B. Du Bois (1863 - 1963)...............................................................................................12
2.2.4 Nancy Fraser (1947).............................................................................................................13
3. Het meten van sociale klasse............................................................................................................14
3.1 Klassenschema’s: verschillende manieren om sociale klasse te meten......................................14
3.2 theoretische of relationele klassenschema’s..............................................................................14
3.2.1 Weberiaanse klasseanalyse: John Goldthorpe.....................................................................15
3.2.2 Marxistische klasseanalyse: Erik Olin Wright.......................................................................17
4. Sociologische perspectieven op gender en genderongelijkheid.......................................................19
4.1 Genderongelijkheid....................................................................................................................19
4.2 Gender?......................................................................................................................................19
4.2.1 Genderbread person............................................................................................................19
4.3 Gender in klassieke sociologen...................................................................................................19
4.3.1 Engels & Morgan..................................................................................................................20
4.3.2 Geslachtsrol – theorieën (jaren 50).....................................................................................20
4.4 Hedendaagse structuralistische perspectieven op gender.........................................................21
4.4.1 Sociale rol theorie................................................................................................................21
4.4.2 Relatief middelen perspectief..............................................................................................21
1
, 4.5 Hedendaagse agency perspectieven op gender.........................................................................22
4.5.1 Gender identiteit.................................................................................................................22
4.5.2 Goffman (1977): The arrangement of the sexes..................................................................22
4.5.3 West & Zimmerman (1987) Doing gender...........................................................................22
4.5.4 Butler (1990): Gender trouble.............................................................................................23
4.6 Conclusie....................................................................................................................................23
5. Sociale mobiliteit, de welvaartsstaat en sociaal burgerschap...........................................................24
5.1 Sociale mobiliteit........................................................................................................................24
5.2 Sociale mobiliteitsstudies...........................................................................................................24
5.3 Verburgerlijking van arbeidersklasse?........................................................................................25
5.4 Welvaartstaat en sociaal burgerschap........................................................................................26
6. Etniciteit: acculturatie en etnische grenswerk..................................................................................29
6.1 Wat is cultuur?............................................................................................................................29
6.2 Acculturation; living successfully in two cultures (J. Berry)........................................................30
6.3 Etnisch grenswerk (Barth, F.)......................................................................................................33
7. Etniciteit deel II.................................................................................................................................37
7.1 Kernconcepten; over ‘ras’, etniciteit en discriminatie................................................................37
7.2 België als immigratieland............................................................................................................39
7.3 Armoede onder etnisch culturele minderheden.........................................................................40
7.4 Integratietrajecten van migranten..............................................................................................40
8. sociale klasse en leefstijl: is klasse dood?.........................................................................................41
8.1 Leefstijl?......................................................................................................................................41
8.2 Levensstijl als symbolische dimensie van sociale klasse – Bourdieu...........................................41
8.3 Is sociale klasse dood?................................................................................................................43
8.4 Individualisering en de dood van sociale klasse – Beck..............................................................44
9. De culturele dimensies van armoede en rijkdom.............................................................................46
9.1 bestaat er zoiets als een armoedecultuur?.................................................................................46
9.2 Cultuur en armoede herbekeken................................................................................................47
9.3 Dagelijks leven van de superrijken..............................................................................................49
10. Intersectionaliteit...........................................................................................................................50
10.1 Historische context...................................................................................................................50
10.2 Wat is intersectionaliteit...........................................................................................................51
10.3 Toepassingen............................................................................................................................54
11. De klimaatcrisis en de ecologische voetafdruk: ongelijkheid en de ecologische kwestie...............55
11.1 Klimaatverandering als sociale kwestie....................................................................................55
11.2 Ongelijke ecologische ruil.........................................................................................................55
2
, 11.3 Van de strijd tegen klimaatsverandering naar een strijd voor klimaatrechtvaardigheid..........57
11.4 klimaatsverandering en ongelijkheid; de ecologische voetafdruk............................................58
12. Gastles: cultuursensitieve blik en intersectionaliteit......................................................................59
12.1 Situering...................................................................................................................................59
12.2 Onderzoek................................................................................................................................59
12.2.1 Kwalitatief onderzoek – interview studies.........................................................................59
12.2.2 Conclusie............................................................................................................................60
12.3 Geïnformeerde geboortekeuzes...............................................................................................60
12.4 Cultuursenitieve aanpak...........................................................................................................61
12.4.1 Wat is cultuursensitiviteit..................................................................................................61
12.4.2 Cultuursensitieve houding.................................................................................................61
12.4.3 Emoties en beleving...........................................................................................................61
12.5 Onderzoek – hoge abortuscijfers bij vrouwen met migratieachtergrond.................................61
3
, 1. Sociale ongelijkheid: een sociologische kijk
1.1 Een aantal feiten over (inkomens)ongelijkheid
We kunnen aan de hand van de *Gini – coëfficiënt (= een statistische maatstaf van ongelijkheid, waarbij 0 =
gelijke verdeling & 1 = ongelijke verdeling) vaststellen dat bij een groot deel van de (OESO = rijkere) landen
de ongelijkheid is gestegen.
vb. Zweden eerst meest gelijke samenleving, nu sterk gestegen MAAR in Turkije is het bijvoorbeeld gedaald; in België
steeg het weinig, vrij gemiddeld
De verdeling van het belastbaar inkomen in België:
Hoe hoger je loon hoe groter het percentage belastbaar deel wordt dat je moet afgeven
De 10% rijkste in België betalen maar liefst 45% van al het belastinggeld dat bij de overheid terecht komt
Maar de allerrijkste in die 10% betalen wel minder aan belastingtarief (door bv. Aangifte via eigen bedrijf) &
onder die 10% is er nog veel verschil
Ongelijkheid (gini) volgens inkomensbron:
Pensioenen zorgen voor een sterke daling van sociale ongelijkheid + alle vervangingsinkomens natuurlijk ook
Bruto maandloon van voltijds werknemers, volgens geslacht, regio en onderwijs:
Mannen verdienen nog steeds meer dan vrouwen
Brussel heeft de hoogste inkomens -> veel mensen pendelen naar Brussel, de bevolking van Brussel zelf is
eerder arm = hoofdstad en dus de vestiging van vele bedrijven
Onderwijs maakt nog steeds een groot verschil, hoe hoger je diploma hoe meer je zal verdienen
Vermogensongelijkheid: kunnen gezinnen in armoede terugvallen op vermogen:
*Vermogen = wat je tot beschikking/eigendom hebt vb huizen, aandelen/obligaties, kunst, erfenissen
Bij de 10 % armste mensen zien we dat de er onderling een groot verschil, grootste aandeel zijn
gepensioneerde, sommige hebben wel nog een huis -> maar dit soort vermogen is moeilijk snel om te zetten
in geld, bv gezinswoning verkopen en nadien huren, kan hen dus ook niet kan helpen in armoede want op
langetermijn geen goede oplossing
1.2 Wat is ongelijkheid? Een (voorlopige) definitie
*Sociale ongelijkheid = verwijst naar ongelijke verdeling van schaarse, maar maatschappelijk gewaardeerde
middelen vb. geld of toegang tot diensten of kennis, erkenning of macht & de ongelijke behandeling van individuen en
groepen op basis van hun sociale positie.
Sociologische visie op ongelijkheid:
Ongelijkheid gaat niet enkel over graduele verdeling van middelen over individuen, maar over
maatschappelijke verhoudingen tussen groepen. Niet: ik ben rijk en iemand anders is arm, wel ik kan maar
rijk zijn omdat iemand anders arm is
vb. schoonmaakpersoneel vs professoren. Hoge lonen van managers leiden tot lage lonen elders in bedrijven.
Ongelijkheid wordt niet geanalyseerd vanuit individuele capaciteiten, maar wel vanuit sociale posities die
mensen in samenleving innemen.
Sociologen bestuderen waarom mensen verdeeld worden in die posities
Sociale posities worden geproduceerd door de organisaties van de maatschappij, de manier waarop
maatschappelijke waardering wordt toegekend en de organisatie van de politieke besluitvorming.
Ongelijkheid heeft gevolgen op de individuele levenskansen van mensen + op volledige maatschappij
Impact op criminaliteit
Onderling vertrouwen
Agressie in publieke ruimte
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alexiakempenaers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79202 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now