Samenvatting Ontwikkelingspsychologie
Toegepaste psychologie, jaar 1, blok 2
Boek: Ontwikkelingspsychologie
Hoofdstukken 1 tot en met 16
Deel 1 De ontwikkeling van het kind
Hoofdstuk 1: Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1 Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie (of levenslooppsychologie) (developmental psychology): de
wetenschappelijke studie naar groei, verandering en stabiliteit van conceptie naar ouderdom
Onderzoekers houden zich het meest bezig met de periode van geboorte tot aan de adolescentie
waarin veranderingen elkaar het snelst opvolgen (bekeken vanuit een wetenschappelijke werkwijze)
Ontwikkelingspsychologie richt zich op:
- Menselijke ontwikkeling
- Universele ontwikkeling
- Invloed culturele en etnische verschillen
- Unieke aspecten van individuen
Welke benadering ze ook kiezen, alle ontwikkelingspsychologen beschouwen ontwikkeling als een
continu proces.
1.1.1 Reikwijdte van het vakgebied
De definitie van ontwikkelingspsychologie is globaal en de reikwijdte van het gebied is aanzienlijk.
Thematische gebieden binnen de ontwikkelingspsychologie
1. Fysieke ontwikkeling: ontwikkeling die betrekking heeft op de fysieke opbouw van het
lichaam, zoals de hersenen, het zenuwstelsel, de spieren, de zintuigen en de behoefte aan
eten, drinken en slaap.
2. Cognitieve ontwikkeling: ontwikkeling die betrekking heeft op de manier waarop het gedrag
van mensen wordt beïnvloed door de groei en verandering in de eigenschappen die de ene
persoon van de andere onderscheiden.
3. Sociale ontwikkeling: kijkt naar de manier waarop de interacties van mensen en hun sociale
relaties in de loop van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven.
4. Persoonlijkheidsontwikkeling: kijkt naar stabiliteit en verandering in de eigenschappen die
de ene persoon van de andere onderscheiden.
Leeftijdsgenoten en individuele verschillen
1
, 1. Prenatale periode (periode conceptie tot de geboorte)
2. De baby- peutertijd (geboorte tot 3 jaar)
3. De kleutertijd (3 tot 6 jaar)
4. De schooltijd (6 tot 12 jaar)
5. Adolescentie (12 tot 20 jaar)
Engels:
1. Newborn, pasgeborene
2. Infant, heel jong kind (meestal wordt hiermee de periode vanaf een maand tot een jaar mee
bedoeld)
3. Toddler, kind van 1 tot 3 jaar
4. Childhood, kindertijd
5. Adolescence, adolescentie
Sociale constructie: een idee over de realiteit dat weliswaar breed geaccepteerd is, maar afhangt van
de maatschappij en de cultuur op een bepaald moment
De leeftijdsgroepen zijn gemiddelden, in vele opzichten willekeurig -> gebaseerd op biologische
veranderingen
Opkomende volwassenheid, periode die loopt van de laatste tienerjaren tot midden 20. Niet langer
adolescent , maar evenmin de verantwoordelijkheden van de volwassenheid volledig op zich
genomen (J.Arnett)
Verschillende identiteiten
Zelfverkenning
De ene mens is sneller volgroeid dan de andere
- Ontwikkeling
- Omgevingsfactoren
- Hoe ouder hoe meer verschillen
De koppeling tussen thema’s en leeftijden
Diversiteit aan specialisten levert een groot aantal verschillende perspectieven op.
1.1.2 De invloed van cohorten op ontwikkeling: ontwikkeling in een sociale wereld
Cohort: een groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde plek is geboren.
Historische gebeurtenissen, leeftijdsgebonden gebeurtenissen, socioculturele gebeurtenissen en
niet-normatieve gebeurtenissen hebben een bepaalde invloed op alle leden van een cohort
Normatieve invloeden op de ontwikkeling
Normatieve gebeurtenis: gebeurtenis die zich voor de meeste individuen binnen een roep op
dezelfde manier voltrekt
Biologisch, sociaal of cultureel bepaald
Cohorteffecten treden bijvoorbeeld op als gevolg van normatieve, historisch bepaalde invloeden
(biologische invloeden en omgevingsinvloeden die verbonden zijn aan een specifiek historisch
moment).
Leeftijdsgebonden invloeden, biologische invloeden en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor
mensen in een bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze opgroeien.
Normatieve invloeden (normative influences): invloeden die leiden tot conformiteit omdat men de
gevolgen van afwijkend gedrag vreest.
Niet-normatieve gebeurtenissen: specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een
specifiek persoon op een tijdstip dat zulke gebeurtenissen de meeste andere mensen niet
overkomen.
1.2 Kinderen verleden, heden en toekomst
2
,1.2.1 Vroege denkbeelden over kinderen
Miniatuurvolwassenen
Babybiografieën
Eerste geschriften waarin kinderen methodisch werden bestudeerd
- Groei van kinderen bijhouden
- Darwin: wetenschap
Focus op de kindertijd
- Kinderwetten
- Onderwijs
- Ontwikkelingspsychologie als apart vakgebied
1.2.2 De 20e eeuw: ontwikkelingspsychologie als discipline
- Alfred Binet, intelligentie, geheugen, hoofdrekenen
- G. Stanley Hall, denken en gedrag m.b.v. vragenlijst
- Grote systematische langdurige onderzoeken
- Doel: de aard van groei, verandering en stabiliteit tijdens de kindertijd en adolescentie op
wetenschappelijke manier bestuderen
1.2.3 Vraagstukken bij thema’s van de ontwikkelingspsychologie
Continue verandering versus discontinue verandering (continue versus discontinue verandering)
Continue verandering: geleidelijke ontwikkeling waarbij prestaties op een bepaald niveau
voortvloeien uit die van de vorige niveaus
- Kwantitatief: de ontwikkeling wordt groter of meer
- De onderliggende ontwikkelingsprocessen die de aanzet geven tot verandering blijven
gedurende het hele leven hetzelfde
Discontinue verandering: ontwikkeling die in aparte stappen of stadia plaatsvindt en waarbij elk
stadium gedrag oplevert dat kwalitatief anders is dan gedrag in eerder stadia.
- Sprongen
Beide soorten verandering bestaan naast elkaar
Kritieke en gevoelige perioden (critical and sensitive periods): de invloed van de omgeving
Kritieke periode: de specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis de grootste
gevolgen heeft
Flexibeler
Plasticiteit (plasticity): de mate waarin een zich ontwikkeld gedragspatroon of fysieke structuur kan
worden gewijzigd
Gevoelige periode: een afgebakende periode, meestal vroeg in het leven van een organisme, waarin
dat organisme extra gevoelig is voor omgevingsfactoren die betrekking hebben op een bepaald facet
van de ontwikkeling
Verschil belangrijk: er wordt aangenomen dat het permanente en onomkeerbare gevolgen heeft
wanneer een individu in ontwikkeling bepaalde invloeden mist tijden kritieke perioden. Dit in
tegenstelling tot gevoelige perioden, het concept van gevoelige perioden onderkent de plasticiteit
van mensen in ontwikkeling.
Levensloopmodel (Life span approach) versus focus op specifieke perioden
De hele periode van conceptie tot en met de adolescentie wordt om verschillende reden van belang
geacht.
- Elk levensstadium sprake van ontwikkelingsgroei en –verandering
- Invloed sociale omgeving deze begrijpen
De relatieve invloed van nature en nurture op de ontwikkeling
3
, Nature: eigenschappen vermogens en capaciteiten die mensen van hun ouders erven
Maturatie (maturation): het proces van het zich geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische
informatie
Nurture: omgevingsfactoren die ons gedrag bepalen
Gevolgen voor de opvoeding van kinderen en voor sociaal beleid
1.2.4 De toekomst van de ontwikkelingspsychologie
Tendens:
- Meer onderzoek naar ontwikkeling nieuwe onderzoeksgebieden en perspectieven
- Explosie van informatie over genen en neurobiologische aspecten van gedrag
- Diversiteitsvraagstukken
- Groeiend aantal professionals in verschillende vakgebieden zullen gebruik maken van het
onderzoek en bevindingen van de ontwikkelingspsychologie
- Werkzaamheden in het kader van de ontwikkelingspsychologie zullen steeds grotere invloed
hebben op kwesties van algemeen belang.
Hoofdstuk 2 Theoretische perspectieven en onderzoek
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SanneTP. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.