Duidelijke, overzichtelijke en complete samenvatting van hoofdstuk 4 van Europees Recht Algemeen Deel. De leerstukken en begrippen geel gemarkeerd, de artikelen blauw en de verplichte jurisprudentie roze. De belangrijkste onderwerpen zijn te onderscheiden door het sterretje aan de kantlijn.
Never had so little trouble with the substance of Law;)
Seller
Follow
fatemehmohammadi
Reviews received
Content preview
HOOFDSTUK 4 – EUROPEES RECHT ALGEMEEN DEEL
DE MARKT VOORBIJ: BURGERSCHAP EN RECHTSRUIMTE
1. Burgerschap in de Unie
Het burgerschap van de Unie is formeel ingesteld bij het Verdrag van Maastricht (1992).
Burgerschap begeleidt en symboliseert de evolutie van de Unie van een economische naar een
politieke gemeenschap, het beoogt de EU dichter bij de mensen te brengen en haar legitimiteit
te vergroten.
Burger van de Unie is ieder die de nationaliteit van één van de lidstaten heeft, en niemand
anders. Het Europese burgerschap komt naast het nationale staatsburgerschap, maar niet in de
plaats ervan (art. 20 lid 1 Wv). De lidstaten bepalen de toegang tot het burgerschap. Het HvJ
voegt hieraan toe dat deze 'bevoegdheid dient te worden uitgeoefend met inachtneming van het
gemeenschapsrecht'. Een lidstaat dient dus de toekenning ban de nationaliteit ban een andere
lidstaat te erkennen. De intrekking en toekenning vrijheid van de lidstaten is echter niet
onbeperkt.
Art. 20 lid 2 Wv heeft een niet-limitatieve opsomming van rechten verbonden aan het zijn van
Europees burger. Deze rechten kan men splitsen in twee groepen:
Meer publieke en politieke rechten: betreffende kiesrecht, diplomatieke
bescherming, burgerinitiatief en petitie.
Meer persoonlijke rechten van verkeer en verblijf.
Onder de term 'personen' vallen ook bedrijven, maar bedrijven kunnen geen burger zijn.
1.1. Politieke en publieke burgerschapsrechten
Kiesrecht
Het belangrijkste politieke recht van de Unieburgers is het stemrecht voor het Europese
Parlement en bij lokale verkiezingen. Het stemrecht voor het EP bestond al voor het burgerschap
(sinds 1979), maar men stemde eerst als lid van de bevolking van een lidstaat. Pas met het
Verdrag van Lissabon is bepaald dat het Europese Parlement de Europese burgers direct
vertegenwoordigt (art. 10 lid 2 VEU).
Diplomatieke bescherming
Het recht op diplomatieke en consulaire bescherming in een derde lidstaat is uitgewerkt in
besluit 95/553.
Het burgerinitiatief
Het Verdrag van Lissabon introduceerde via art. 11 lid 4 VEU en art. 24 lid 1 Wv het
'burgerinitiatief'. D.m.v. dit instrument kunnen Unieburgers de EC oproepen over een bepaald
onderwerp een wetsvoorstel in te dienen. Voor een geslaagd burgerinitiatief is een miljoen
handtekeningen vereist van stemgerechtigde Unieburgers uit minimaal zeven lidstaten. De
belangrijkste beperking van het burgerinitiatief is echter dat de oproep moet gaan over een
onderwerp waarover de Commissie ook echt een voorstel kan indienen en de Commissie moet
het ook steunen.
1.2. 'Persoonlijke' burgerschapsrechten
Sinds het Verdrag van Maastricht heeft het Hof de persoonlijke burgerschapsrechten sterk
bevorderd, vooral met een beroep op het algemene verbod op discriminatie naar nationaliteit
(art. 18 Wv). Een beroep op het verbod van discriminatie o.g.v. nationaliteit staat open voor alle
Europese burgers die legaal in een andere lidstaat verblijven, ongeacht of hun verblijf is
toegestaan o.g.v. het Europese dan wel het nationale recht.
Het zwaartepunt van de rechtspraak ligt inmiddels behalve bij het verbod van discriminatie o.g.v.
nationaliteit van art. 18 Wv ook bij de bepaling inzake het recht op vrij verkeer en verblijf van
burgers, art. 21 Wv. Deze legt het Hof steeds meet uit als een belemmeringenverbod. Net als het
, HOOFDSTUK 4 – EUROPEES RECHT ALGEMEEN DEEL
vrij verkeer van goederen mag een lidstaat de Unieburger er niet zomaar van weerhouden om
zich vrij op het grondgebied van de lidstaten te verplaatsen en er vrij te verblijven. Voor elke
belemmering dient er een rechtvaardiging te zijn.
1.3. Het reis- en verblijfsrecht: harmonisatie en resterende bevoegdheden, de
Burgerschapsrichtlijn
Het recht op vrij verkeer van art. 21 lid 1 Wv is niet absoluut (het verblijfsrecht). De voorwaarden
en beperkingen zijn te vinden in de Burgerschapsrichtlijn (richtlijn 2004/38). Deze heeft
voornamelijk betrekking op situaties waarin een Unieburger toegang wil verkrijgen tot en wil
verblijven in aan andere lidstaat dan zijn eigen (gastlidstaat). Binnen de richtlijn is er onderscheid
tussen verblijf en toegang.
Verblijf
o Tot drie maanden
o Langer dan drie maanden
o Duurzaam verblijf (meestal na vijf jaar)
Binnenkomst en verblijf
Het recht op binnenkomst in een andere lidstaat is geregeld in art. 5, het verblijfsrecht tot drie
maanden in art. 6. In beide gevallen zijn de enige eisen een geldig paspoort of identiteitskaart
(EU). Het verblijfsrecht vervalt alleen als de Unieburger en/of zijn familie een onredelijke
belasting vormen voor het sociale bijstandsstelsel van het gastland.
Bij een verblijf langer dan drie maanden is het noodzakelijk om een onderscheid te maken tussen
economisch actieve en inactieve Unieburgers. De economisch actieven ontlenen hun
verblijfsrecht aan hun status als werknemer of zelfstandige en dus aan de verdragsbepalingen
inzake het vrij verkeer (artt. 45 en 49 Wv). Er worden aan hen geen nadere eisen gesteld.
Economisch niet-actieven (studenten en gepensioneerden) baseren hun verblijfsrecht op hun
status als Unieburger en daarmee op art. 21 Wv. Voor hen gelden aanvullende eisen die moeten
voorkomen dat zij een onredelijke belasting voor de publieke middelen voor die lidstaat vormen.
Zo is vereist dat zij beschikken over voldoende middelen van bestaan en over
ziektekostenverzekering die alle risico's in de gastlidstaat dekt.
Het verschil in behandeling tussen economisch actieve en inactieve Unieburgers verdwijnt weer
als er sprake is van 'duurzaam verblijf'. Duurzaam verblijfsrecht krijgen Unieburgers en hun
familieleden die ononderbroken gedurende ten minste vijf jaar in een gastlidstaat rechtmatig
verblijf hebben gehad. Het recht gaan in beginsel verloren bij een verblijf buiten de gastlidstaat
van meer dan twee jaar. Ook gevangenisjaren tellen niet mee.
Beperkingen op reis- en verblijfsrecht
De Burgerschapsrichtlijn stelt als voorwaarde dat iemand bij een verblijf van langer dan drie
maanden (en voordat het duurzaam verblijfsrecht is verworden) over voldoende
bestaansmiddelen beschikt.
Toch volgt uit art. 14 lid 3 dat beëindiging niet automatisch mag zijn zelfs als de betrokkene een
beroep doet op een de publieke middelen van de gastlidstaat. Er moet dan worden gekeken of
het beroep op de publieke middelen een 'onredelijke belasting is'. Het besluit om het
verblijfsrecht van een Unieburger en/of diens familieleden te beëindigen is een autonome
bevoegdheid van een lidstaat, maar deze mag slechts met inachtneming van de materiele en
procedurele regels en de algemene beginselen van Unierecht uitoefenen.
(pagina 146-147-148)
Afgeleide reis- en verblijfsrechten, de positie van derdelanders
De in de richtlijn opgenomen rechten komen primair toe aan Unieburgers, maar om te
voorkomen dat familieomstandigheden de Unieburger ervan weerhouden van zijn vrije
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fatemehmohammadi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
