Samenvatting hoofdstuk 5
In het dagelijkse leven krijg je vaak te maken met momenten en thema’s waar je niet op gerekend
had of geen les op voorbereid had.
Levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving
Er wordt vaak gezegd dat de basisschool de samenleving in het klein is. Wat je in de samenleving in
het groot tegenkomt, kom je in de klas in het klein tegen. Vaak wordt er ook gekeken naar een manier
waarbij de kinderen dat kunnen leren op een basisschool. Denk bijvoorbeeld aan omgaan met;
zwerfafval, vuurwerk en goede eetgewoontes. Dis is dan ook in de kerndoelen opgenomen.
Kerndoel 37
De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.
Kerndoel 38
De leerlingen leren hoofdzaken over Geestelijke Stromingen die in de Nederlandse multiculturele
samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met
diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
Een school is verplicht om aandacht te besteden aan onderwijs in Geestelijke Stromingen. Als er dan
ook iets (heftigs) gebeurt in de actualiteit is het belangrijk om daar aandacht aan te besteden.
Tegelijkertijd mag je de verschillen tussen de kinderen in de klas ook benoemen. Het is soms erg lastig
en emotioneel om zo’n les te geven in de klas.
Levensbeschouwing is privé
In Nederland is het zo dat de staat niets te zeggen heeft over je geloof, religie en levensbeschouwing.
Dit zijn privézaken. Daarnaast vinden veel scholen dat zij niks te maken hebben met de
geloofsopvoeding van de kinderen, dat is een taak voor de ouders. Toch zijn er scholen die hier wel
wat mee te maken hebben. Je hebt bijvoorbeeld eerder dat christelijke scholen een taak hebben in
de geloofsopvoeding. Die visie heet; socialisatie in een levensbeschouwing.
Toch is het in de praktijk erg moeilijk om hier mee om te gaan. Elk kind krijgt net weer iets anders
mee van thuis. Daarbij komt dat steeds meer scholen heterogener worden. Ouders kijken niet meer
zo nauw naar de denominatie van de school. Het gebeurt tegenwoordig ook wel eens dat kinderen
die niet gelovig zijn, wel naar een gelovige school gaan. Onder het mom van: ‘ons kind krijgt er op
deze manier nog wat van mee’.
Ook op scholen waar levensbeschouwelijke verschillen in de klas minder spelen, moeten leraren en
leerlingen leren omgaan met levensbeschouwelijke verschillen. Door aan de ene kant ruimte te geven
aan de verschillen , moet je aan de andere kant juist de verschillen bespreekbaar maken. Veel
leerkrachten vinden dat één van de moeilijkste dingen in het lesgeven van levensbeschouwelijke
vorming. De verschillen van de kinderen in de klas.
De veranderende rol van levensbeschouwing in de samenleving
Veel kinderen worden niet meer ingeschreven voor een kerk. Daarnaast zijn er ook veel mensen die
zich uitschrijven voor de kerk. Het aantal leden van de kerk daalt dan ook jaarlijks flink.
Van de leden die nog wel lid zijn, zijn er ook een hoop leden die op papier nog wel bij de kerk horen,
maar in hun dagelijks leven niets tot weinig meer mee doen. De invloed van de kerk als instituut en
van Levensbeschouwelijke identiteit op het maatschappelijk leven is veel minder groot geworden. Dat
, wordt ook wel secularisatie of secularisering genoemd.
Kortom secularisatie betekent dat het maatschappelijke leven zich ontwikkelt, gescheiden van de kerk
en het geloof.
Naast de weinig leden van de kerk zijn er ook minder leden bij een Levensbeschouwelijk instituties.
Verder zijn er twee ontwikkelingen in de samenleving die eigenlijk heel erg tegenstrijdig zijn.
1. Aan de ene kant is levensbeschouwing in toenemende mate een persoonlijke
aangelegenheid. Mensen hebben hierin een vrije keuze, en willen ook dat er geen
bemoeienis van instituties of de staat mee is. Een groot deel van de mensen is wel degelijk
met vragen rondom levensbeschouwing, zingeving en spiritualiteit.
2. Aan de andere kant ontstaan er in de samenleving steeds vaker hevig oplopende discussies
rond levensbeschouwing. Die draaien vaak om de vraag hoe we in de samenleving om
moeten gaan met andersdenkenden die zich beroepen op hun Levensbeschouwing.
Dat leraren dus moeite hebben met het vak levensbeschouwing, is helemaal niet gek. In de
samenleving is er ook veel ongemak. Het is een soort weerspiegeling.
Levensbeschouwing als bril
Je hebt te maken met veel diversiteit in je klas. Daardoor heb je ook verschillende kijkpunten op de
levensbeschouwing. Zelf heb je ook grote invloed op de levensbeschouwing van kinderen. Jouw eigen
levensbeschouwing neem je mee in persoonlijke en professionele normen en waarden. Dat werkt ook
door in de normen en waarden voor de visie op goed onderwijs.
Je bent als leerkracht niet neutraal
Vaak denk je, als leerkracht ben ik blanco. Ik trek niemand voor en heb geen vooroordelen.
Integendeel, vanuit je eigen achtergrond heb je (onbewuste) vooroordelen over andere geloven,
etniciteit, andere cultuur, mensen van een andere voetbalclub of mensen die van een dorp of stad
verderop komen. Op zich hoeft het geen probleem te zijn als je anders tegen bepaalde dingen
aankijkt, als je jezelf er maar bewust van bent. Het is een soort bril die je op hebt en niet af kunt
zetten. Wel kun je zelf weten hoe jij je bril in kleurt. Jouw perspectief is jouw perspectief, en dat is
anders dan dat van een ander. Je kunt dat perspectief niet buiten beschouwing laten.
Iedereen heeft zijn eigen bril op
Niemand is neutraal en niemand kan ooit neutraal zijn. Dit is niet erg, zolang je maar nooit suggereert
dat je wél neutraal bent.
Als leraar kun je professioneel laten zien dat je verantwoording neemt voor de
verkleuring/vertekening die jou bril geeft. Je kunt kritische kijken naar je eigen interpretatie, oordeel
of verwachtingen. Als je onvoldoende bewust bent van je eigen achtergrond, kun je verbaal en non
verbaal heel raar reageren op kinderen. Zo kunnen kinderen op hun beurt weer denken dat ze anders
en niet normaal zijn. Je wil graag alle kinderen gelijk behandelen, maar dat kan soms niet door de
verschillende achtergronden die de kinderen hebben. Ondanks dat je intenties goed bedoeld zijn.
Waarom hebben we een bril?
De bril die wij dragen zegt iets over je eigen identiteit. Het zegt iets over wie je bent, wat jij belangrijk
en de moeite waard vindt, hoe jij tegen het leven aankijkt. Alles wat je meemaakt, wat je geleerd
hebt en je bagage komt samen in die bril.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laura_paas94. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
