Summary
Samenvatting Economie A - F710385
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Economie A (F710385) - a.d.h.v. boek (wegwijs in economie) en notities.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
mb0204
Content preview
Wegwijs in economie (economie A)Inleiding.......................................................................................................................................................... 4
1 Wat is economie? ................................................................................................................................... 5
1.1 Keuze, afruil en opportuniteitskosten .................................................................................................... 6
1.2 Kosten tegenover baten; shortcuts of de marginale analyse................................................................. 6
1.3 Het gebruik van modellen en aannames ............................................................................................... 7
1.4 Het eerste model: de grens van de productiemogelijkheden ................................................................. 7
1.5 Het tweede model: de economische kringloop ...................................................................................... 9
1.5.1 Basisvoorstelling .............................................................................................................................. 10
1.5.2 Uitgebreide voorstelling .................................................................................................................. 10
1.5.3 Bemerking bij de klassieke economische kringloop ........................................................................ 10
2 De economische scholen....................................................................................................................... 11
2.1 De Klassieke school .............................................................................................................................. 11
2.2 De Neoklassieke school ........................................................................................................................ 12
2.3 De Marxistische school ........................................................................................................................ 12
2.4 De Oostenrijkse school ......................................................................................................................... 12
2.5 De Keynesiaanse school ....................................................................................................................... 12
2.6 De Institutionele school........................................................................................................................ 12
2.7 De Gedragseconomische school .......................................................................................................... 12
2.8 De school van het geluk ....................................................................................................................... 12
2.9 De praktijkschool van economische ontwikkeling................................................................................ 13
2.10 De Neoliberale ideologie ...................................................................................................................... 13
2.11 Diversiteit in het economische denken ................................................................................................ 13
3 Voordelen van samenwerking .............................................................................................................. 14
3.1 Evidente samenwerking ....................................................................................................................... 14
3.2 Absolute en comparatieve voordelen .................................................................................................. 14
3.3 Productiemogelijkheden en de baten van specialisatie ....................................................................... 15
4 Vraag, aanbod en marktevenwicht ....................................................................................................... 16
4.1 Vraag ................................................................................................................................................... 16
4.1.1 De wet van de vraag ........................................................................................................................ 16
4.1.2 Het vraagschema en de vraagcurve ................................................................................................ 16
4.1.3 Individuele vraag en marktvraag ..................................................................................................... 17
4.1.4 Verandering van de vraag en verandering van de gevraagde hoeveelheid .................................... 17
4.2 Aanbod................................................................................................................................................. 19
4.2.1 De wet van het aanbod ................................................................................................................... 19
4.2.2 Het aanbodschema en de aanbodcurve .......................................................................................... 19
4.2.3 Individueel aanbod en marktaanbod .............................................................................................. 20
4.2.4 De verandering van het aanbod en verandering van de aangeboden hoeveelheid........................ 20
4.3 Marktevenwicht ................................................................................................................................... 22
0
, 4.3.1 Bepaling van het marktevenwicht ................................................................................................... 22
4.3.2 Verandering van het marktevenwicht ............................................................................................. 22
4.3.3 De wet van Davenant-King .............................................................................................................. 23
5 Elasticiteit............................................................................................................................................. 24
6 Welvaart .............................................................................................................................................. 25
6.1 Welvaartseconomie ............................................................................................................................. 25
6.2 Welvaart van de consument ................................................................................................................ 25
6.3 Welvaart van de producent ................................................................................................................. 26
6.4 Welvaart op de markt .......................................................................................................................... 27
6.4.1 Totale welvaart op de markt ........................................................................................................... 27
6.4.2 Marktefficiëntie ............................................................................................................................... 28
7 Gevolgen van overheidsingrepen .......................................................................................................... 29
De gezinnen: inleiding ................................................................................................................................... 30
8 Gezinnen consumeren .......................................................................................................................... 32
8.1 Budgetbeperking.................................................................................................................................. 32
8.2 Voorkeuren .......................................................................................................................................... 33
8.3 Indifferentiecurve................................................................................................................................. 34
8.3.1 Grafische afleiding ........................................................................................................................... 34
8.3.2 Kenmerken ...................................................................................................................................... 34
8.4 Keuze van de gezinnen: algemeen evenwicht ...................................................................................... 35
8.5 Wijzigingen in het algemeen evenwicht .............................................................................................. 35
8.5.1 Wijzigingen in het budget................................................................................................................ 35
8.5.2 Wijziging in de prijzen ..................................................................................................................... 36
8.5.3 Wijziging in de voorkeuren .............................................................................................................. 38
8.6 Afleiding van de vraagcurve ................................................................................................................ 38
9 Gezinnen bieden arbeid aan ................................................................................................................. 39
9.1 Budgetlijn ............................................................................................................................................. 39
9.2 Voorkeuren .......................................................................................................................................... 40
9.3 Keuze van de gezinnen: algemeen evenwicht ...................................................................................... 40
9.4 Wijzigingen in de reële loonvoet .......................................................................................................... 40
9.5 Arbeidsaanbodcurve ............................................................................................................................ 41
De producent: inleiding................................................................................................................................. 43
10 Basisbegrippen ................................................................................................................................. 44
10.1 Bedrijf................................................................................................................................................... 44
10.2 Waarom bestaan ondernemingen? ..................................................................................................... 44
10.3 Productie en productiefactoren ........................................................................................................... 44
10.4 Productieproces ................................................................................................................................... 45
10.5 Productiefunctie ................................................................................................................................... 45
10.6 Productiviteit ....................................................................................................................................... 47
1
, 10.6.1 Gemiddelde productiviteit .......................................................................................................... 47
10.6.2 Marginale productiviteit ............................................................................................................. 48
10.6.3 Wet van de toe- en afnemende marginale productiviteit .......................................................... 48
11 De optimale factor combinatie ......................................................................................................... 50
11.1 Productie-isoquant............................................................................................................................... 50
11.2 Isokostenlijn ......................................................................................................................................... 51
11.3 Optimale factorkeuze .......................................................................................................................... 52
11.4 Expansiepad en kostencurve op lange termijn .................................................................................... 53
12 Productiekosten ............................................................................................................................... 54
12.1 Vaste, variabele en totale kosten ........................................................................................................ 54
12.2 Gemiddelde kosten .............................................................................................................................. 55
12.3 Marginale kosten ................................................................................................................................. 57
12.4 Kostenverloop op lange termijn ........................................................................................................... 58
12.5 Schaaleffecten ..................................................................................................................................... 59
Marktvormen: inleiding ................................................................................................................................ 61
13 Perfecte concurrentie ....................................................................................................................... 62
13.1 Eigenschappen ..................................................................................................................................... 62
13.2 Opbrengsten, winstmaximalisatie en de aanbodcurve van de individuele producent ......................... 62
13.3 Marktuitkomst op korte termijn .......................................................................................................... 62
13.3.1 Marktaanbod op korte termijn ................................................................................................... 62
13.3.2 Het korte termijn marktevenwicht in goede tijden .................................................................... 63
13.3.3 Het korte termijn marktevenwicht in slechte tijden ................................................................... 63
13.3.4 Het korte termijn marktevenwicht in normale tijden ................................................................. 64
13.4 Marktuitkomst op lange termijn .......................................................................................................... 64
13.5 Is Perfecte Concurrentie efficiënt? ....................................................................................................... 64
13.6 Samenvatting ....................................................................................................................................... 65
14 Monopolie........................................................................................................................................ 66
14.1 Eigenschappen ..................................................................................................................................... 66
14.2 Hoe ontstaan monopolies? .................................................................................................................. 66
14.2.1 Natuurlijke barrières ................................................................................................................... 66
14.2.2 Eigendomsbarrières .................................................................................................................... 67
14.2.3 Wettelijke barrières .................................................................................................................... 67
14.3 Opbrengsten, winstmaximalisatie en het gedrag van de monopolist.................................................. 67
14.4 Monopolie en welvaart ........................................................................................................................ 69
14.5 Marktmacht en prijsdiscriminatie ........................................................................................................ 71
14.5.1 Perfecte prijsdiscriminatie .......................................................................................................... 71
14.5.2 Indirecte prijsdiscriminatie ......................................................................................................... 71
14.5.3 Marktsegmentatie ...................................................................................................................... 72
14.6 Wat kunnen we leren uit de analyse van de monopolist ..................................................................... 72
15 Monopolistische concurrentie .......................................................................................................... 74
2
, 15.1 Eigenschappen ..................................................................................................................................... 74
15.2 Opbrengsten, winstmaximalisatie en monopolistische concurrentie op korte termijn........................ 74
15.3 Monopolistische concurrentie op lange termijn .................................................................................. 75
15.4 Monopolistische concurrentie en perfecte concurrentie vergeleken in het lange termijn evenwicht .. 76
15.5 Welvaart .............................................................................................................................................. 77
15.6 Samenvatting ....................................................................................................................................... 77
16 Oligopolie ......................................................................................................................................... 79
16.1 Eigenschappen ..................................................................................................................................... 79
16.2 Evenwicht, strategische interactie en speltheorie ............................................................................... 80
16.2.1 Speltheorie .................................................................................................................................. 80
16.3 Competitie in duopolie – Bertrand vs. Cournot .................................................................................... 80
16.4 Collusie, kartels en prijsleiderschap ..................................................................................................... 80
16.4.1 Collusie/kartels ........................................................................................................................... 80
16.4.2 Prijsleiderschap ........................................................................................................................... 80
16.4.3 De inherentie instabiliteit van kartels ......................................................................................... 81
16.5 Samenvattende tabel ........................................................................................................................... 81
17 Twee- en meerzijdige markten ......................................................................................................... 83
18 Mededingingsbeleid ......................................................................................................................... 84
3
,Inleiding
4
,1 Wat is economie?
Economen bestuderen de werking van complexe systemen. Omdat mensen daarin centraal
staan, trekken economen ook lessen uit andere sociale wetenschappen die ons inzicht in het
menselijk handelen en denken ten geode komen.
Ø Consumenten = consumenten maken keuzes over het aanschaffen van goederen en diensten
voor eigen gebruik binnen het beschikbare budget.
Ø Producenten = producenten maken keuzes over het tot stand brengen van goederen en
diensten en bieden die aan op de markt.
Door technologie groeit de groep van prosumenten, waardoor het klassieke onderscheid tussen
consumenten en producenten steeds meer onder druk komt te staan.
Ø Prosumenten = prosumenten zijn consumenten die ook goederen of diensten aanbieden in
markten die voorheen door de klassieke producenten of bedrijven bespeeld werden.
Alle economische denkrichtingen hebben gemeen dat we als individu en als maatschappij
moeten omgaan met beperkingen en schaarste.
Ø Schaarste = een middel is schaars wanneer de mogelijke aanwendingen van een middel de
beschikbaarheid van dat middel overstijgen.
Bemerk dat schaarste niet hetzelfde is als zeldzaamheid. Zeldzame goederen of diensten zijn pas
schaars als ze ook gewild zijn. Ook niet zeldzame zaken, zoals menselijke tijd, kunnen schaars
zijn. Economie bestudeert hoe mensen zich in een schaarse omgeving gedragen.
Schaarste leidt ertoe dat we weloverwogen keuzes moeten maken. Daarom wordt economie
soms ook omschreven als de wetenschap van de schaarste of van de keuzes die gemaakt
moeten worden als gevolg van schaarste. Economie kan je dus beschouwen als een set van
beslissingsregels die in diverse contexten inzetbaar zijn.
Ø Economie = sociale wetenschap die keuzes inzake productie en consumptie onder
voorwaarden van schaarste bestudeert, inclusief de gevolgen van deze keuzes voor de hele
maatschappij.
Door keuzes te maken hebben we echter een impact op schaarste. Hiermee wordt welvaart
gecreëerd. Welvaart is de mate waarin de schaarste wordt verminderd en maakt duidelijk dat
welvaart om meer dan geld en om inkomen kan gaan, maar ook over bijvoorbeeld vrije tijd.
Ø Welvaart = de mate waarin schaarste wordt verminderd.
Zonder dit goed te beseffen leven we vandaag in tijden van overvloed, maar dat betekent niet
dat economische kwesties niet meer relevant zouden zijn. Met de toename van onze
economische productie stegen ook onze verwachtingen of behoeften.
Ø Economische behoeften = de verlangens van de mens waaraan hij/zij slechts kan voldoen door
het inzetten van schaarse middelen.
5
, Traditioneel worden binnen de behoeften verschillende soorten behoeften onderscheiden.
§ Primaire behoeften
Zijn aangeboren en worden niet aangeleerd. Het zijn basisbehoeften die vaak
verbonden zijn met het lichamelijke, in die zin dat eigenlijk in die behoeften moet
worden voorzin om te overleven.
§ Secundaire behoeften
Zijn niet aangeboren, maar worden aangeleerd en zijn vaak sociaal georiënteerd. Zijn
niet levensnoodzakelijk en laten toe dat de mens zich ontwikkelt.
§ Tertiaire behoeften
Zijn behoeften aan extraatjes of luxe in het leven en verachten vaak een sterk materiële
invulling.
De behoefte is dus het verlangen en is immaterieel, de invulling ervan zijn schaarse middelen en
die kunnen ook materieel zijn. Sommigen stellen zelfs dat onze behoeften wellicht onbeperkt
zijn. Voor elke al ingevulde behoefte is er altijd een nieuwe niet-ingevulde behoefte.
Schaarste en ecologie
Door de toename van wetenschappelijke kennis begrijpen we alsmaar beter welke diensten of
capaciteit werkelijk schaars zijn.
1.1 Keuze, afruil en opportuniteitskosten
Bij elke keuze die we maken, geven we iets op. Bemerk dat het concept van de
opportuniteitskosten een impact heeft op de winstberekening. In een economische context
worden voor de winstberekening op de opbrengsten verminderd met de kosten, inbegrepen
de opportuniteitskosten.
Ø Opportuniteitskost = de niet gerealiseerde opbrengst van het best mogelijke alternatief voor
de gemaakte keuze. De opportuniteitskost meet de gemiste opbrengst van een alternatief
middelengebruik en is meestal de belangrijkste kost van een afruil.
Ø Economische winst = de opbrengsten verminderd met de kosten, inclusief de
opportuniteitskosten.
De exacte bepaling van de opportuniteitskost in een specifieke context is sterk afhankelijk van
het gehanteerde tijdsperspectief.
1.2 Kosten tegenover baten; shortcuts of de marginale analyse
Ø Mental shortcut = een eerder intuïtieve beslissingsregel door het onvermogen om alle
informatie te verwerken of doordat relevante informatie ontbreekt.
Er is niets mis met dergelijke shortcuts, omdat we leven in een wereld met imperfecte of
beperkte informatie. In heel wat situaties kun je een optimale beslissing nemen door per stap
de marginale baten van een beslissing te vergelijken met de marginale kosten.
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mb0204. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now