College 1:
Praktische info – Inleiding
Praktische info
Theoretische colleges
- Psychoanalytische therapie – 7 studiepunten – totale tijdsinvestering
210 uur
- Theoretische colleges (10 punten) – Practica (10 punten)
- Men moet geslaagd zijn voor beide opleidingsonderdelen afzonderlijk
(niet geslaagd voor één van de twee = beide opnieuw)
- 12 colleges
- Examen: schriftelijk met 2 open vragen (1 theoretische vraag en 1
toegepaste vraag)
- Leerstof: syllabus
- Doceerstijl: Ex-cathedrag + vragen tijdens de les
- Doelstellingen: theorie omtrent structuur van psychische / subjectieve
ervaring verder aanscherpen – op basis van die theorie leren nadenken
over psychoanalytische techniek en ethiek (voorbereiding op stage)
- Overzicht inhoud colleges: zie tweede deel les.
Practica
- 8 practica: eerste practicum in de week van 5 maart, laatste practicum
in de week van 14 mei
- Iedere groep krijgt practica van 4 verschillende therapeuten die elk een
therapie met een patiënt zullen bespreken
- Beluisteren en bespreken audio-opnames
- Eventuele vragen naar
,- Werkwijze: zeer open stijl waarbij studenten alle mogelijke ideeën
formuleren omtrent het klinisch materiaal en onder begeleiding ook
theoretische interpretaties maken
- Doelstellingen practica:
1) theorie colleges progressief leren toepassen op concreet klinisch
materiaal
2) positie van therapeut zelf innemen, leren luisteren naar
patiënten
3) ideeën omtrent logische samenhang klinisch materiaal leren
formuleren
4) verschillende mogelijke interpretaties formuleren
5) nadenken over effecten van interventies
6) zelf alternatieve interventies bedenken
7) kennismaken met praktische toegepaste psychoanalytische
technieken als voorbereiding op stage
- Evaluatie practica: permanente evaluatie (aanwezigheid + actieve
deelname) + (zeer) belangrijk voor tweede examenvraag
,Overzicht hoofdstukken syllabus
Hoofdstuk 1: Psychotherapie en de Mechanistische Ideologie
- Wetenschapsfilosofische reflecties omtrent psychotherapie
- Hoe kunnen we een praktijk van het spreken verantwoorden in een
tijdperk dat gedomineerd wordt door een mechanistisch-materialistisch
mens- en wereldbeeld?
In hoofdstuk 1 gaan we beginnen met na te denken over hoe we iets als
psychotherapie eigenlijk kunnen verantwoorden in een tijdperk waarin de
maatschappij hoofdzakelijk geneigd is te denken adhv een materialistisch
/mechanistisch mens- en wereldbeeld. Mensen zijn zeer sterk geneig – zowel
leken als intellectuelen – om het niveau van het psychisch functioneren, om dat
te zien als een louter effect van het niveau van de neurologie. Het zijn onze
hersenen die bepalen hoe we denken en voelen. De mens is een soort
biologische, genetisch gedetermineerde machine. Binnen zo een mens- en
wereldbeeld zou je denken als er iets scheelt aan dat denken en voelen, dan
moet men iets doen aan die machine vb door een medicament. De idee dat er
een soort strikte determinering is van het psychologische door het biologische is
uiteindelijk altijd zeer sterk aanwezig en zorgt ervoor dat men als men binnen zo
een mens- en wereldbeeld redeneert dat psychotherapie op zijn best een soort
tijdelijk lapmiddel is tot men een echte behandeling zal gevonden hebben om de
echte oorzaak aan te pakken. De echte oorzaak die sowieso op het niveau van de
biologie ligt.
In dit eerste hoofdstuk gaan we tonen dat er eigenlijk geen wetenschappelijke
gronden zijn om zo te redeneren. Quasi alle grote denkers en wetenschappers
zijn ertoe gekomen om een dergelijk mens- en wereldbeeld te verwerpen. Het
bewustzijn is primair, niet de materie / de biologie. We zullen proberen te
beargumenteren dat we dit kunnen begrijpen en dat we dit als psycholoog
moeten proberen begrijpen. We moeten ons bevrijden van dat mechanistisch
mens- en wereldbeeld. Dit is extreem belangrijk.
, Hoofdstuk 2: Perspectiefbepaling voor Psychoanalytische Benadering
- Concretisering ‘psychische ervaring’ (‘stream of consciousness’ –
associatief netwerk – verhaal)
- Graphe du Désir (Lacan)
In het tweede hoofdstuk gaan we ons perspectief bepalen. Er zijn talloze. Er zijn
zeer veel invalshoeken, zeer veel theoretische benaderingen, zeer veel
stromingen … We gaan beginnen met het concreter maken van de idee van
psychische ervaring. De psychologie is een wetenschap met een object dat op
het eerste zicht onvatbaar en abstract is. Wat is de psyche? Wat is subjectieve
ervaring? Dat is abstract maar we kunnen het concreet maken adhv drie
concepten: stream of consciousness, associatief netwerk en verhaal. Die
concretisering moet ervoor zorgen dat je iets beter kan voorstellen 1) waarover
psychologie gaat maar vooral 2)welk object je nu eigenlijk bewerkt als
psychotherapeut. Dat is een groot probleem van psychotherapeuten: bij de
meeste beroepen is het duidelijk wat ze bewerken vb een metser bewerkt stenen
maar bij een psychotherapeut is het vaak moeilijk te bepalen wat doet een
psychotherapeut concreet. Aan de hand van die drie concepten kan je het beroep
van de therapeut veel concreter voorstellen als een stiel waarbij iets bewerkt
wordt.
We gaan ons perspectief verder bepalen. We gaan de notie van psychische
ervaring, en ook een psychotherapie en psychotherapeutische processen
benaderen adhv één schema dat centraal gaat staan (boven). De kern werd door
Lacan opgesteld. Het is een reeks van drie. Er wordt verwezen naar die schema’s
adhv de term Graphe du Désir. De graaf van het verlangen letterlijk vertaald. Het
stelt de structurele verbanden voor tussen een reeks psychische entiteiten. Ten
eerste gaat het over het verdeelde subject met een tekort aan weten. Gedurende
Praktische info – Inleiding
Praktische info
Theoretische colleges
- Psychoanalytische therapie – 7 studiepunten – totale tijdsinvestering
210 uur
- Theoretische colleges (10 punten) – Practica (10 punten)
- Men moet geslaagd zijn voor beide opleidingsonderdelen afzonderlijk
(niet geslaagd voor één van de twee = beide opnieuw)
- 12 colleges
- Examen: schriftelijk met 2 open vragen (1 theoretische vraag en 1
toegepaste vraag)
- Leerstof: syllabus
- Doceerstijl: Ex-cathedrag + vragen tijdens de les
- Doelstellingen: theorie omtrent structuur van psychische / subjectieve
ervaring verder aanscherpen – op basis van die theorie leren nadenken
over psychoanalytische techniek en ethiek (voorbereiding op stage)
- Overzicht inhoud colleges: zie tweede deel les.
Practica
- 8 practica: eerste practicum in de week van 5 maart, laatste practicum
in de week van 14 mei
- Iedere groep krijgt practica van 4 verschillende therapeuten die elk een
therapie met een patiënt zullen bespreken
- Beluisteren en bespreken audio-opnames
- Eventuele vragen naar
,- Werkwijze: zeer open stijl waarbij studenten alle mogelijke ideeën
formuleren omtrent het klinisch materiaal en onder begeleiding ook
theoretische interpretaties maken
- Doelstellingen practica:
1) theorie colleges progressief leren toepassen op concreet klinisch
materiaal
2) positie van therapeut zelf innemen, leren luisteren naar
patiënten
3) ideeën omtrent logische samenhang klinisch materiaal leren
formuleren
4) verschillende mogelijke interpretaties formuleren
5) nadenken over effecten van interventies
6) zelf alternatieve interventies bedenken
7) kennismaken met praktische toegepaste psychoanalytische
technieken als voorbereiding op stage
- Evaluatie practica: permanente evaluatie (aanwezigheid + actieve
deelname) + (zeer) belangrijk voor tweede examenvraag
,Overzicht hoofdstukken syllabus
Hoofdstuk 1: Psychotherapie en de Mechanistische Ideologie
- Wetenschapsfilosofische reflecties omtrent psychotherapie
- Hoe kunnen we een praktijk van het spreken verantwoorden in een
tijdperk dat gedomineerd wordt door een mechanistisch-materialistisch
mens- en wereldbeeld?
In hoofdstuk 1 gaan we beginnen met na te denken over hoe we iets als
psychotherapie eigenlijk kunnen verantwoorden in een tijdperk waarin de
maatschappij hoofdzakelijk geneigd is te denken adhv een materialistisch
/mechanistisch mens- en wereldbeeld. Mensen zijn zeer sterk geneig – zowel
leken als intellectuelen – om het niveau van het psychisch functioneren, om dat
te zien als een louter effect van het niveau van de neurologie. Het zijn onze
hersenen die bepalen hoe we denken en voelen. De mens is een soort
biologische, genetisch gedetermineerde machine. Binnen zo een mens- en
wereldbeeld zou je denken als er iets scheelt aan dat denken en voelen, dan
moet men iets doen aan die machine vb door een medicament. De idee dat er
een soort strikte determinering is van het psychologische door het biologische is
uiteindelijk altijd zeer sterk aanwezig en zorgt ervoor dat men als men binnen zo
een mens- en wereldbeeld redeneert dat psychotherapie op zijn best een soort
tijdelijk lapmiddel is tot men een echte behandeling zal gevonden hebben om de
echte oorzaak aan te pakken. De echte oorzaak die sowieso op het niveau van de
biologie ligt.
In dit eerste hoofdstuk gaan we tonen dat er eigenlijk geen wetenschappelijke
gronden zijn om zo te redeneren. Quasi alle grote denkers en wetenschappers
zijn ertoe gekomen om een dergelijk mens- en wereldbeeld te verwerpen. Het
bewustzijn is primair, niet de materie / de biologie. We zullen proberen te
beargumenteren dat we dit kunnen begrijpen en dat we dit als psycholoog
moeten proberen begrijpen. We moeten ons bevrijden van dat mechanistisch
mens- en wereldbeeld. Dit is extreem belangrijk.
, Hoofdstuk 2: Perspectiefbepaling voor Psychoanalytische Benadering
- Concretisering ‘psychische ervaring’ (‘stream of consciousness’ –
associatief netwerk – verhaal)
- Graphe du Désir (Lacan)
In het tweede hoofdstuk gaan we ons perspectief bepalen. Er zijn talloze. Er zijn
zeer veel invalshoeken, zeer veel theoretische benaderingen, zeer veel
stromingen … We gaan beginnen met het concreter maken van de idee van
psychische ervaring. De psychologie is een wetenschap met een object dat op
het eerste zicht onvatbaar en abstract is. Wat is de psyche? Wat is subjectieve
ervaring? Dat is abstract maar we kunnen het concreet maken adhv drie
concepten: stream of consciousness, associatief netwerk en verhaal. Die
concretisering moet ervoor zorgen dat je iets beter kan voorstellen 1) waarover
psychologie gaat maar vooral 2)welk object je nu eigenlijk bewerkt als
psychotherapeut. Dat is een groot probleem van psychotherapeuten: bij de
meeste beroepen is het duidelijk wat ze bewerken vb een metser bewerkt stenen
maar bij een psychotherapeut is het vaak moeilijk te bepalen wat doet een
psychotherapeut concreet. Aan de hand van die drie concepten kan je het beroep
van de therapeut veel concreter voorstellen als een stiel waarbij iets bewerkt
wordt.
We gaan ons perspectief verder bepalen. We gaan de notie van psychische
ervaring, en ook een psychotherapie en psychotherapeutische processen
benaderen adhv één schema dat centraal gaat staan (boven). De kern werd door
Lacan opgesteld. Het is een reeks van drie. Er wordt verwezen naar die schema’s
adhv de term Graphe du Désir. De graaf van het verlangen letterlijk vertaald. Het
stelt de structurele verbanden voor tussen een reeks psychische entiteiten. Ten
eerste gaat het over het verdeelde subject met een tekort aan weten. Gedurende
