Moraalfilosofie > normatieve vraagstukken “Wat horen we te doen?”
Rechtsfilosofie > Wat is een rechtvaardige straf?
Politieke filosofie > Wat is een goede samenleving?
Moraalfilosofie
Oplossen van normatieve vraagstukken
Ethiek/moraalfilosofie:
Goede daad
Rechtsfilosofie:
Goede wetten
Politieke filosofie:
Goede samenleving
Rationele
Argumententatie
Beredeneerde oplossing
Onberedeneerde oplossingen
GELOOF – WIL VAN GOD
Ethisch Debat: Geen godsdienstige argumenten
Plato – auteur van dialogen
è Socrates: protagonist in dialogen
Ongehorzame slaaf heeft slagen gekregen
Euthyphro: Mag & kan niet want dat is niet de wil van God
Dillema: Wat is de wil van God?
Dilemma van Euthyphro
Zijn redenen zijn onbekend Zijn redenen zijn wel bekend
God is Willekeurig
God is overbodig
Zie PowerPoint 1 dia 10 voor meer info
- Religie voegt niks toe, want niemand weet wat echt de wil van God is.
1
,EMOTIES – INSTINCTEN - INTUÏTIES
Je puur laten leiden door Emoties, Instincten, Intuïties om morele beslissingen te maken
Dankzij emoties/sentimenten (liefde, genegenheid) kan mooie dingen teweegbrengen maar
ook negatieve zaken (zie slide 13)
Beperkingen aan emoties (bedenkingen ontstaan in de verlichting eind 18e eeuw)
Ongenoegen over morele emoties
Het is een immorele toestand
Wraak, vergelding… kennen geen grenzen
Bv. morele emoties die tot homofobie of lijfstraffen leiden
Grenzen aan morele intuïties
Niet helder en geven geen duidelijk normatief antwoord
Geen/ onduidelijk antwoord bij nieuwe problemen
Democratie vraagt rechtvaardigheid
Motiveringsplicht = we leven in een democratie waar autoriteiten verdeeld
zijn onder 3 machten die hun beslissingen moet motiveren, rechtvaardigen
& verantwoorden > motivering vereist een rationele aanpak
FEITELIJKE TOESTAND
Normatief debat kan niet opgelost worden feiten ALLEEN (uit
feiten iets normatief concluderen)
Naturalistic fallacy = FOUT om conclusies te
trekken uit puur beschrijvende feiten
DIA 23
Seksuele relatie broer & zus
è België: huwelijksbeletsel
Bv. Abortus: Het is niet omdat je
è Duitsland & Oostenrijk: verbiedt incestseks
met feiten wordt gecontroleerd,
dat je een kind niet kan laten
Wat is de rationele grond om deze soort zaken te doen straffen?
wegnemen!
Rationele/irrationele ARGUMENTEN (zie powerpoint)
Bv. Gevangenisstraffen
2
, Beredeneerde oplossingen
Jeremy Bentham – Utilitarisme
the greatest happiness of the greatest number!!
MORELE CALCULUS
è Panopticon “Ideale gevangenis” : koepelgevangenis ( cipier kan in 1 blik kan zien
wat er allemaal gebeurt)
è Hij wou af van al het bijgeloof (extreme rationalist)
Hedonisme = het streven naar plezier en geluk en vermijden van pijn en leed
Een daad die geluk brengt is veel nuttiger dan een die pijn
veroorzaakt
- Mens & dier (Bentham kwam op voor dierenleed) want het geluk van
de mensen die het vlees eten overstijgt niet het leed van de dieren
KRITIEK: nutbalans moeilijk becijferbaar
è Zaken moeten NUTTIG zijn
- Positief nut (mensen hebben het beter als voordien)
- Negatief nut (mensen ervaren leed, ervaren het slechter dan voorheen)
Consequentialisme = rekening houden met de gevolgen van jouw handelen
Bv. Moeder Teresa keurde Bentham niet goed (gevolg was dat iedereen die
geen pijnstilling kreeg pijn leed)
KRITIEK: botst met diepe intuïties
Tramdilemma
Vervangbaarheidsargument (als het ene dier niet wordt
gebruikt voor menselijke doeleinden, een ander dier kan
worden gebruikt zonder dat er morele problemen ontstaan)
Dierenrechten kan je niet op het Utilitarisme toepassen
Nominalisme = Elke individuele nutsbalans mag je in overweging nemen, elk individu
heeft een bepaalde hoeveelheid leed & geluk (niet naar het gemiddelde kijken)
Film Rope (moord 2 studenten op sukkel Bobbie)
Dmitri Pisarev (1840 - 1868) – “ik zou zelfs mijn moeder vermoorden
mocht dat nuttig zijn”
3
, KRITIEK: Moral monstrosity = extreme en afschuwelijke daden of
gedragingen die als immoreel en verwerpelijk worden beschouwd
door de maatschappij
Immanuel Kant – Deontologisme
Moraliteit is helemaal geen kwestie van gevolgen wat van belang is is de
intentie!!
MORELE PLICHT
Intentiemoraal =
de intentie telt, niet de gevolgen
KRITIEK: gevolgen kunnen nooit bepalend zijn voor een morele daad,
maar zijn er geen situaties waar dit wel zo is?? Vb. Vliegtuigje
intrinsiek goed en slecht = bepaalde handelingen zijn intrensiek(opzich, los van de
gevolgen) goed of intrensiek slecht.
keuzevrijheid als veronderstelling: Iets kan pas intrensiek verkeerd of goed zijn
wanneer je er voor hebt gekozen
KRITIEK: grote vragen bij keuzevrijheid, hebben wij die wel? zijn wij vrij
radicale plichtenmoraal =
absolute en universele beginselen: Abosuluut (er kunnen geen uitzonderingen
gemaakt worden) en universeel (voor iedereen)
KRITIEK: is er altijd garantie dat iedereen vindt dat bv. recht op vrijheid
iets is wat iedereen wil als basis?? Vb. Fluit
CATEGORISCHE IMPERATIEF
1) Handel steeds zo op een wijze waarvan je zou willen dat iedereen zo zou handelen
(specifiek keuze - algemene wet)
2) Handel steeds zo dat je je medemens nooit louter als middel maar ook altijd als doel
beschouwt (doel – middel)
Bv. hij zou in strijd zijn met die kindersekspop want het kind wordt
gezien als middel i.p.v. doel
DE RATIONELE WIL
John Rawls
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller alinedewannemaeker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.