Summary
Samenvatting De schoonheid van het verschil (Gender)
- Course
- Institution
- Book
De schoonheid van het verschil, hele boek. onderdeel van het tentamen Gender en multiculturaliteit
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
graaf
Reviews received
Content preview
Samenvatting gender, De schoonheid van het verschilHoofdstuk 1
Inleiding
Mensen verschillen. Dat mensen verschillen heeft vele gevolgen, een daarvan is dat we elkaar minder
gemakkelijk begrijpen. Andermans gedrag is daarmee moeilijk te voorspellen. En daardoor is het
lastig om rekening te houden met elkaar. In menselijke verschillen zijn die tussen mannen en vrouwen
toonaangevend. Daarbij zijn mannen niet allemaal hetzelfde en vrouwen ook niet. Als we vergelijken
op een aspect kennen we altijd een man die een vrouwelijk kenmerk heeft of een vrouw die een
mannelijke trek heeft, maar het gaat om het geheel van kenmerken. Binnen de mens als geheel
ontstaat veelal toch een vrouwelijk versus een mannelijk beeld. Jung sprak over:
- De anima (het vrouwelijke deel bij de man) en
- het animus (het mannelijke deel bij de vrouw) van de mens en stelde dat vanaf de midlife crisis het
deel van de mens dat de tegenovergestelde sekse vertegenwoordigt belangrijk wordt.
Dit komen we ook tegen in de hormonale structuur; het mannelijk hormoon testosteron neemt bij
mannen af met het ouder worden en bij vrouwen neemt het toe.
De drang tot begrijpen
We proberen steeds de eigenlijk zo kleine verschillen tussen mensen te begrijpen. We hebben dat als
mens nodig om te weten waar we aan toe zijn. Voorbeeld daarvan is zoenen op de wang ter
begroeting. Niet in alle landen geef je er evenveel en ook de betekenis ervan verschilt. Wanneer men
ernstige problemen heeft met het inschatten van sociale interactie, zoals bijvoorbeeld bij autisme, is
het zich begeven in sociale interactie vergelijkbaar met het lopen op een psychisch mijnenveld.
Contact kan een bron zijn van veel miscommunicatie. Het kan leiden tot bovenmatige angst en kan
zelf leiden tot een sociale fobie, wanneer mensen angstig tot panisch worden voor sociaal contact en
dat gaan vermijden. Als mensen zoeken we geborgenheid en veiligheid. Mensen hebben strategieën
daarvoor om dat te bereiken. Een daarvan is te proberen de ander te begrijpen en aan de hand
daarvan zijn of haar gedrag te kunnen voorspellen. Als we gedrag niet begrijpen kan dat een gevoel
van onzekerheid oproepen. In het begin is dit in feite een gevoel van angst. Als we gedrag niet
begrijpen dan leggen we dat vaak (onterecht) uit volgens onze eigen normen en waarden. Wat dan
gebeurt, is dat we het gedrag beoordelen naar wat het zou betekenen als wijzelf dat gedrag zouden
vertonen. Eenzelfde gedrag kan uit verschillende bronnen ontstaan en dit heeft gevolgen voor de
betekenis van het gedrag en hoe ermee om te gaan. We hebben de neiging om gedrag dat we niet
begrijpen, negatief te interpreteren. We kunnen het ook als vernieuwend of interessant ervaren,
maar daar is voor nodig dat we ons veilig bij de ander kunnen voelen, zeker van onszelf zijn of dat de
afstand tussen ons en de ander letterlijk en figuurlijk groot is. De reactie op onbegrijpelijk gedrag is
vaak dat we ons in meer of mindere mate bedreigd voelen, of we zijn op onze hoede. De bedreiging
kan fysiek van aard zijn, tot en met het zich gekwetst voelen of onzekerheid ervaren over een situatie.
Wanneer we gedrag niet begrijpen, kunnen we geneigd zijn ons vijandig op te stellen. Mensen zijn
zelfs bereid letterlijk of figuurlijk te gaan vechten.
Interpreteren van gedrag
Mannen en vrouwen denken elkaar vaak beter te begrijpen dan in werkelijkheid het geval is. Om een
ander te begrijpen, zoeken we naar overeenkomsten en verschillen met onszelf. Het idee van gevaar
is een inschatting die vaak gebaseerd is op vooroordelen. Vooroordelen kunnen een foutieve
inschatting ten nadele van een ander veroorzaken. Vooroordelen kunnen ook ten voordele werken.
Overeenkomsten kunnen een gevoel van veiligheid geven, omdat de betekenis van het gedrag
duidelijk lijkt. Bovendien verwachten we vanuit de overeenkomsten dat we ook ander gedrag van die
persoon kunnen voorspellen.
, Xenofobie= angst voor vreemdelingen.
Discriminatie= het vooroordelen van mensen, het toeschrijven van negatieve kenmerken aan iemand,
en die persoon behandelen alsof hij of zij bepaald gedrag zou vertonen. Dit ontstaat doordat mensen
die bepaalde kenmerken hebben op een hoop gegooid worden. Mensen worden veroordeeld op
basis van ervaringen met individuele mensen die deze kenmerken dragen. Een overeenkomst met
ons eigen gedrag geeft eerder een positieve dan een negatieve beoordeling; we verwachten zelfs dat
de ander ons zal mogen en dat wij die ander zullen mogen. Iedere gedraging vormt slechts een
schakel in een complex samenstel van gedragingen dat verschillende gedragsresultaten kan
opleveren. Hoewel de realiteit ons keer op keer het tegendeel leert, blijven we simplistisch denken
en gaan we er (onbewust) over het algemeen van uit dat een overeenkomst in een aspect van gedrag
bij een ander, betekent dat we in verdere opzichten ook op elkaarlkijken en dat dit ene element tot
dezelfde gedragingen als bij ons zal leiden. Een verschil kan verrassend werken in positieve zin, maar
het kan ook een gevoel van onzekerheid of onveiligheid geven. Het verschil maakt dat we meer
moeite hebben om in te schatten hoe een ander zich zal gedragen. Het meest bedreigende voor de
mens is de mens. Mensen die elkaar nog niet kennen, moeten eerst aftasten wat ze van elkaar
kunnen verwachten.
Rekening houden met verschillen
De mens is fundamenteel egocentrisch. Dit wil zeggen dat hij of zij de wereld in principe ziet vanuit
het eigen perspectief. Bij jonge kinderen is dit nog sterker dan bij volwassenen. Het kost hen jaren
om zich voor te kunnen stellen wat er in een ander omgaat en om zich een wereld vanuit de ander,
zonder zichzelf, te kunnen voorstellen. Er bestaat een groot verschil tussen egoïsme en
egocentrisme.
Egoïsme betekent dat men wel degelijk een besef heeft van wat iets voor een ander betekent en dat
men de keuze maakt voor zichzelf, terwijl men er zich bewust van is de ander daarmee te benadelen.
Je moet je dan wel in een ander kunnen verplaatsen.
Egocentrisch denken kunnen we moeilijk loslaten. Het kost ons erg veel moeite om ons voor te stellen
wat er in een ander omgaat.
Een maatschappij ingesteld op gelijkheid
De huidige maatschappij lijkt meer dan ooit ingesteld op gelijkheid. Dat is op allerlei fronten te
merken, tot in de kleinste details, ook in uiterlijke kenmerken. Bijvoorbeeld: het verschil kind-
volwassene is zelfs in de kleding aan het vervagen. Het rekening houden met elkaar, respect voor
bijvoorbeeld het overlijden en voor de overledene is minder vanzelfsprekend wanneer uiterlijke
tekenen en vastgestelde rituelen afwezig zijn. Het is een culturele verschuiving van het belang van
bijvoorbeeld de dood, maar ook het rouwproces kan daardoor moeizamer verlopen. Zo zijn vele
uiterlijke verschillen in de loop der tijden vervaagd.
De druk tot gelijkmatig presteren
Rekening houden met elkaar is over het algemeen minder vanzelfsprekend nu minder zichtbaar is dat
er verschillen bestaan en bestaande verschillen vaak als onbelangrijk worden beoordeeld. -
Decennialang zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen bijna ontkend. Er was geen andere
mogelijkheid omdat de emancipatie van de vrouw bevochten werd op basis van het idee dat mannen
en vrouwen gelijk zouden zijn. In de twintigste eeuw is zelfs geprobeerd om de uiterlijke verschillen
tussen mannen en vrouwen te vervagen. Natuurlijk lukte het niet om de uiterlijke verschillen weg te
vagen:
1. Ten eerste omdat deze vaak onmiskenbaar zijn.
,2. Ten tweede omdat ze noodzakelijk zijn voor de wederzijdse aantrekking zodat partnerrelaties
gevormd kunnen worden. Darwin maakt duidelijk dat uiterlijke kenmerken van fundamenteel belang
zijn voor de aantrekkingskracht tussen mensen.
Voorbeeld: zwangerschap. Het uitgangspunt blijft dat de vrouw normaal blijft functioneren tot een
korte periode rond de bevalling. Zwangerschapsverlof is iets wat in vele landen een luxe is of tot een
minimum beperkt is. We zijn er niet meer zo op ingesteld om diepgaand rekening te houden met een
zwangere vrouw. In het kader van emancipatie was het belangrijk om juist te ontkennen dat de
zwangere vrouw kwetsbaar is en dat zwangerschap met ongemakken gepaard gaat. - De druk op
mensen om zo normaal mogelijk te functioneren en om gelijkmatig te presteren, is misschien een van
de factoren waardoor er een toename is ontstaan van de stress die mensen in de westerse wereld
ervaren. Het rekening houden met zwakkeren in de maatschappij komt op de achtergrond, omdat de
zwakkeren ook minder als zodanig herkend worden. Om rekening te kunnen houden met een ander
moeten we begrijpen wat er in een ander omgaat.
Elkaar begrijpen
Een ander begrijpen, kost ons veel moeite. Meestal zijn we een leven lang bezig om de meest voor de
hand liggende waarheden over mensen te ontdekken en ons eigen te maken. We bekijken de ander
vanuit ons eigen, sterk egocentrisch perspectief. Dit heeft tot gevolg dat we het gedrag van anderen
langs onze eigen meetlat leggen en het van daaruit proberen te begrijpen. De vanzelfsprekendheden
waar mensen van uitgaan in hun omgang met elkaar zijn belangrijke valkuilen die voor
communicatiestoornissen kunnen zorgen. Het verschil in talig functioneren kan aanleiding geven tot
wrijving tussen partners van verschillende sekse. Bij vrouwen staat het onder woorden brengen van
gedachten en gevoelens van zichzelf en van anderen vaak op de voorgrond, zij richten zich sterk op de
bezigheid; Bij mannen heeft het onder woorden brengen van gedachten en gevoelens, zeker van
anderen, meestal niet zijn eerste prioriteit. Het is niet zo dat mannen hier niet toe in staat zijn, maar
het is niet hun voorkeursgedrag. Tannen over de verschillen in communicatie tussen mannen en
vrouwen:
- Vrouwen voelen zich vaak bekritiseerd en de les gelezen door mannen, ze ervaren het gedrag van
mannen als patronising, als de baas spelen, als belerend.
- Mannen hebben het gevoel dat vrouwen zeuren en onduidelijk zijn.
Dit verschil wordt door Tannen genderlect genoemd: om aan te duiden dat beide seksen een eigen
dialect hebben, vanuit een eigen wereld waarin ze leven. Er is een fundamentele asymmetrie in de
communicatie. Verschillen tussen mensen ontstaan door een breed scala aan factoren: aanleg,
erfelijkheid, rijping van het centrale zenuwstelsel, levensgeschiedenis, opvoeding, socialisatie, sociaal-
geografische situatie, de culturele groep waartoe men behoort, de eeuw waarin men geboren wordt,
de opleiding en de werksituatie. Zo ontstaan binnen het mensdom allemaal unieke patronen en
groeit ieder mens uit tot een uniek persoon. Het meest fundamentele verschil tussen mensen is wel
dat tussen mannen en vrouwen. Dit is ook het meest indringend, omdat beide soorten een geheel
andere functie hebben in het voortbestaan van de mens.
- Vrouw: vooral de verantwoordelijkheid voor de opvoeding.
- Man: Het verkrijgen van voedsel en het beschermen van het nest.
Emancipatie
Het verschil tussen de seksen is altijd aanleiding geweest tot heftige strijd. Het heeft tot
onderdrukking van de vrouw door de man geleid, en tot (indirecte) agressie van de vrouw naar de
man. Eind twintigste eeuw begint de emancipatie van het kind. Dan is het Verdrag Inzake de Rechten
van het Kind, ondertekent door alle landen. Verschillen in leeftijd vervagen en dat wordt tot in de
kleding en het uiterlijk duidelijk. Hoewel de verschillen tussen mannen en vrouwen en jongens en
, meisjes meer zichtbaar zijn, blijven de verschillen tussen mannen en vrouwen het onderwerp van
heftige debatten. In de negentiende eeuw komt de vrouw centraal te staan, het vrouwenkiesrecht is
in Nederland een feit in 1919. Dit kiesrecht geeft de vrouwen een definitief maatschappelijk bestaan.
De eerste emancipatiebeweging op grote schaal bestaat uit de suffragettes, vrouwen die de straat op
gingen om te demonstreren voor het kiesrecht van vrouwen. De macht van de man heeft eeuwenlang
centraal gestaan. Dat vrouwen wel degelijk macht kunnen uitoefenen en leiderschapskwaliteiten
hebben, wordt duidelijk wanneer we aan de vele voorbeelden denken van de vrouwen die achter de
schermen de macht uitoefenden via hun man. Voorbeeld hiervan is de vrouw van Pythagoras. Hij
was een beroemde wiskundige, die ons onder andere de wet van Pythagoras naliet. De aandacht
voor verschillen tussen mannen en vrouwen kent verschillende modes door de strijd van de seksen
die ermee verbonden is. De onderdrukking van de vrouw was niet anders mogelijk dan door ervoor te
zorgen dat de vrouw niet in staat werd gesteld haar talenten te ontwikkelen. Een andere wijze van
onderdrukking was het benadrukken en het overdrijven van bepaalde vrouwelijke eigenschappen en
deze als ongunstig voor de maatschappij neer te zetten. Aan de ene kant werd het kiesrecht voor
vrouwen mogelijk en mochten ze onderwijs gaan volgen, aan de andere kant werd hun hysterie
benadrukt. De oorzaak voor de moeite die we hebben met het accepteren van verschillen tussen
mannen en vrouwen op gedragsmatig, intellectuele en gevoelsmatig gebied ligt mede daarin dat het
al dan niet aandacht besteden aan die
verschillen een politieke en economische functie dient.
Accepteren dat vrouwen over intelligentie beschikken, betekent bijvoorbeeld recht op onderwijs. Het
is onherroepelijk dat wanneer er een verschil gemaakt wordt het de ene keer ten gunste van de een
en de andere keer ten gunste van de ander uit zal pakken. Dat we moeite hebben het te accepteren,
verandert niets aan de waarheid. Gedurende de twintigste eeuw staat de emancipatie van de vrouw
hoog op de wereldagenda. Het resultaat is dat het aantal gebieden waar de vrouw volledig door de
man wordt onderdrukt, is afgenomen en ook de omvang van de onderdrukking neemt af. De
emancipatie heeft echter vooral plaatsgevonden als een poging van de vrouw om gelijk behandeld te
worden als de man, en dezelfde posities te verwerven met eenzelfde beloning. Het gelijk worden aan
de man is een belangrijke drijfveer van de emancipatie van de twintigste eeuw. Om de emancipatie
op grond van gelijkheid mogelijk te maken was het voor de vrouw belangrijk dat er geen verschillen
tussen mannen en vrouwen zouden zijn. Het spreken over de verschillen tussen mannen en vrouwen
is een gevoelig onderwerp. De oorspronkelijke evolutionaire rollen en activiteiten staan niet meer zo
sterk op de voorgrond in de huidige maatschappij. De oorspronkelijke evolutionaire uitrusting zorgt
ervoor dat de man en de vrouw nog steeds meer of minder geschikt zijn voor het uivoeren van
bepaalde taken, vooral op het gebied van de voortplanting en de verzorging van het kind. Een
daadwerkelijke emancipatie van de vrouw als vrouw is nog nauwelijks begonnen op het moment dat
de eenentwintigste eeuw een aanvang neemt. De vrouw als mens en emancipatie zijn al wel
vergevorderd (recht op onderwijs, kiesrecht, gelijkwaardige behandeling). Maar er is nog steeds een
verschil tussen recht en praktijk. De vorm waarin de emancipatie van de vrouw in de vorige eeuwen
plaatsvindt, zorgt ervoor dat een daadwerkelijke emancipatie van de man wordt tegengehouden. Het
gevolg is dat de belasting van de vrouw is toegenomen en dat zij in principe een nieuwe taak heeft
terwijl de oude taken van voor de emancipatie voor het belangrijkste deel nog op haar schouders
rusten. We hebben er moeite mee om ongelijk en gelijkwaardig aan elkaar te koppelen; we hebben
de neiging ongelijk als ongelijkwaardig te beschouwen. Het zoeken naar een gelijke in plaats van een
gelijkwaardige behandeling zorgt er al lange tijd voor dat verschillen tussen mannen en vrouwen een
werkelijke emancipatie in de weg staan. Een gelijke behandeling betekent evenveel vrouwen als
mannen in een bepaald beroep met gelijk loon. Een gelijkwaardige behandeling betekent dezelfde
mogelijkheden om door henzelf gewenste beroepen te bereiken voor mannen en vrouwen en
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller graaf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now