Tijdvak 6 De tijd van regenten en vorsten
6.1 Een wereldeconomie
KA: wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
Handelscontacten = landen, mensen, steden waarmee je handelt
Handelskapitalisme = streven naar winst en je winst in de organisatie steken
Wereldeconomie = handel tussen continenten; economie waarbij goederen uit verschillende
delen van de wereld worden verhandeld; de landen zijn afhankelijk van elkaar
Opkomst handelskapitalisme
In de 16e en 17e komt het handelskapitalisme op in de Republiek
Nederlandse handelaren gaan steeds meer overzee handelen.
Amsterdam groeit uit tot de grootste stapelmarkt van Europa
Stapelmarkt = plaats waar aangekochte producten in pakhuizen worden opgeslagen tot er
iemand is die het wil kopen
Belangrijkste handel is die met het Oostzeegebied (vooral handel en hout).
De Republiek gaat deelnemen aan de wereldeconomie
VOC en WIC
VOC = Verenigde Oost-Indische Compagnie
WIC = West-Indische Compagnie
Oprichting:
- VOC in 1602
- WIC in 1621
Redenen voor oprichting: De Staten-Generaal wil concurrentie beperken waardoor er meer
winst valt te behalen
Monopolie op handel in bepaalde gebieden:
- VOC in Azië specerijen, zijde, porselein, etc.
- WIC in West-Afrika en Amerika zilver, slaven, plantageproducten (bv. suiker)
- Ze hebben het recht om soldaten mee te nemen en zelf aan te stellen
- Ze mogen oorlog voeren namens de Republiek
- Ze mogen een handelsovereenkomst sluiten namens de Republiek
- WIC: legaal piraterij
- De VOC en WIC verkrijgen kapitaal via aandelen
Opbloei van de handel zorgt voor opbloei van de gehele economie Gouden Eeuw
Andere landen proberen Nederlandse handel tegen te gaan d.m.v. mercantilisme
Mercantilisme = overheid versterkt de nationale economie door bevorderingen van
productie en export en afremming van import
, 6.2 De Gouden Eeuw in Nederland
KA: de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek
Staatkundig = hoe het bestuur in elkaar zit; politiek bestuur
Republiek = land zonder (erfelijk) staatshoofd
Het was bijzonder dat Nederland een republiek was, want andere landen in Europa waren
een monarchie. Het was ongebruikelijk, want er was nog nooit eerder een vorst afgezet.
Bestuursniveaus van de Republiek
Centraal bestuur: Staten-Generaal
afgevaardigden van de gewesten; vertegenwoordigers
Decentraal bestuur: Gewestelijke Staten
(particularisme) stadhouder, landsadvocaat
- Geen centraal bestuur, maar particularisme
- De macht in handen van de regenten
- Het bestuur in de Republiek had een burgerlijk karakter
Politiek
Staten-Generaal
Geeft advies aan ..
- Defensie
- Buitenlands beleid
- Bestuur van de
Raadspensionaris generaliteitslanden Stadhouder
- Secretaris van de S-G - Opperbevelhebber van
- Contacten met het Sturen vertegenwoordigers en leger en vloot
buitenland betalen belasting - Toezicht op rechtspraak
Gewestelijke Staten
Benoemt … - Eigen bestuur Benoemt …
- Eigen rechtspraak
Sturen vertegenwoordigers en
Graafschappen betalen belasting Vroedschappen
Adel op het platteland Regenten in de steden
Economie
Opbloei van de economie:
- Handel (overzee)
- Nijverheid
- Landbouw
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lverhulst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.
