Dit is een kernsamenvatting van staatsrecht. De samenvatting bevat:
- de kern van de leerstof
- de inhoud van de colleges + cursus
- wetsartikelen
Deze samenvatting is perfect om de leerstof mee te herhalen en/of de kern in te studeren.
grondwettelijk recht
- in materiële zin: grondregels en basisprincipes die de inrichting vd
staatsinstellingen beheersen
- in formele zin
1. Grondwettelijke staat
- aan vaste regels1 onderworpen:
● machtsoverdracht
● verhoudingen tussen staatsmachten en tussen staatsmachten -
burger
- formele rechtsbronnen (zie art 33, tweede lid GW)
- deelstaten: geen afzonderlijke GW → wel constitutieve autonomie
constitutionalisme: overheid is onderworpen aan materiële GW
principes die haar beperken en overheidswillekeur tegengaan
2. Democratie
- = macht legitimeren door burgers te betrekken bij het overheidsbeleid
- inrichting representatieve democratie: 1831
● vertegenwoordiging parlement
● bron van soevereiniteit: natie (art 33 GW)
○ verlichtingsidee Sièges: ‘redelijke kiezers stellen een
vertegenwoordigend orgaan samen dat de nationale wil
vastlegt’
○ vloeit stemrecht uit voort
- evolutie naar meerderheidsmodel
● hier is deelname aan politiek beleid een grondrecht
● evolutie naar AES
- idee van ondeelbare natie
● achterhaald door opsplitsing taalgebieden, taalgroepen,
deelstaten
● politieke partijen = geregionaliseerd
- verdeeldheid maakte België een consensusdemocratie
1
deze regels beperken de staatsmacht
1
,Amber Ruys I 2BA rechten I 2023
● structurele sub-groepen nemen deel aan beleid
● bescherming:
○ federaal niveau: FR minderheid
○ Brussel: VL minderheid
● referenda niet mogelijk
- deliberatieve democratie
● wetten legitiem als ze resultaat zijn van integrale, geïnformeerde
en transparante belangenafweging
○ niet van toepassing in België
○ wel: GWH bevoegd voor proportionaliteitstoets
3. Rechtsstaat
- = overheid gebonden aan recht (vooraf vastgestelde regels)
- bij aanvang: wettenstaat
● onschendbaarheid vd wet
○ wetgever niet gebonden door hoger recht
- later: oprichting RVS, GWH, Smeerkaasarrest
4. Scheiding der machten
- 3 staatsfuncties: wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht
- geen strikte scheiding
● art 36 GW: wetgevende macht verdeeld
● checks and balances: functies worden verdeeld tussen
instellingen die elkaar controleren
- doel: bescherming burger
5. Federaal systeem
- = politieke systeem dat macht verdeelt tussen het centrale bestuur en
deelgebieden
- zie art 1, 2, 3 GW
statische benadering
- eenheidsstaat
● centrale orgaan = soeverein
● evt. gedecentraliseerde besturen
● lagere organen nemen niet perse deel aan beslissingsmacht
● rechtstreekse werking centrale wetten
- federale staat
● machtsverdeling federale staat - deelstaten
● autonome deelstaten (eigen wetgevende en uitvoerende
bevoegdheid)
● participatie deelstaten aan beslissingen
● gelijke rechtskracht wetten
2
,Amber Ruys I 2BA rechten I 2023
- confederale staat
● soevereine staten (a.d.h.v. verdrag)
● staten hebben soevereine staatsmacht
● confederale beslissingen: unanimiteit
● confederale beslissingen omzetten in nationaal recht
dynamische benadering
- veel of weinig autonomie?
- veel of weinig samenhang?
- gelaagd bestuur: beslissingen kunnen zowel op federaal als deelstatelijk
niveau worden genomen
6. Monarchie
- staatshoofd: Koning
- aanduiding door erfopvolging
- macht bepaald en beperkt door GW (= constitutionele monarchie)
- geen persoonlijke macht
7. sociale welvaartsstaat
- = overheid neemt verantwoordelijkheid op om zorg te dragen voor het
welzijn van haar burgers
- sociale grondrechten (art 23 GW)
8. duurzame staat
- art 7bis GW
● schept geen subjectieve rechten voor burgers
● juridische werking
○ overheden moeten duurzaamheidsaspecten in acht
nemen bij het nemen van beslissingen
● staat in verband met art 23, 4° GW
- tweekamerstelsel
● evolutie
○ oprichting in 1831
- Senaat als reflectiekamer en conservatief tegengewicht
- Senaat als bemiddelaar tussen koning - kamer
- nadelen: aristocratisch, dezelfde samenstelling,...
○ 4de staatshervorming: België werd federale staat
- Senaat als reflectiekamer
- Senaat als ontmoetingsplaats
- 3 verschillende senatoren: rechtstreeks verkozen, uit
gemeenschapsparlementen en gecoöpteerde
- 3 verschillende wetgevingsprocedures
- geen controlebevoegdheid meer
- nadelen: dezelfde samenstelling, geen inspraak gem
○ 6de staatshervorming
- Senaat heeft nauwelijks nog bevoegdheden
- speelt een rol bij GW-herziening
● samenstelling en ontbinding
○ samenstelling Kamer zie art 61 e.v. GW
○ ontbinding Kamer
1. grondwetsherziening (art 195 GW)
2. troon onbezet (art 95 GW)
3. politieke crisis
- Kamer neemt niet-contructieve motie van
wantrouwen aan
- Kamer verwerpt niet-constructieve motie van
vertrouwen
- federale regering neemt ontslag
○ samenstelling Senaat (zie art 67 GW)
- 50 deelstaatsenatoren
- 10 gecoöpteerde senatoren
1. representatie
- art 42 GW: hele natie vertegenwoordigen
- descriptieve representatie (art 11bis GW): gelijke toegang van
vrouwen en mannen tot openbare mandaten
2. wetgeving
- art 36 GW: Kamer, Koning en Senaat bevoegd
- 3 types procedures
1) unicamerale procedure (art 74 GW)
● hier komt de Senaat niet aan bod
2) symetrisch bicamerale procedure (art 77 GW)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberruys. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.34. You're not tied to anything after your purchase.
