Summary
Samenvatting + controle-oefeningen politicologie
- Course
- Institution
Samenvatting politicologie, inhoud: - Lesinhoud - Powerpoints - Boek - Controle-oefeningen + oplossingen
[Show more]
Seller
Follow
erinp0209
Content preview
PoliticologieInleiding vooraf
Hoofdstuk 1: Wat is politiek?
Politiek is het ordenen en besturen van een samenleving
Breed gezien → politiek is overal waar er regels bestaan bv
verenigingen, scholen, bedrijven
“politiek” afkomstig van het Oudgriekse politeia (politika): alles
wat betrekking heeft op de ‘polis’, de burgerlijke samenleving
Politiek is het ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving
o Staatsinrichting en instellingen
• Regering en parlement, hoe hebben we alles ingericht
• Democratie, autocratie
o Gedrag: strategie en conflict / samenwerking (doelbewust optreden)
o Beleid (wordt omgezet in recht)
Evolutie reikwijdte van politiek
(1) Nachtwakersstaat (19e eeuw)
o Politiek is een beperkte aangelegenheid, minimaal
o Burgerlijke rechten en vrijheden, basisregels (bv eigendomsrecht) + waken (justitie, biza)
o Bescherming van de grenzen: defensie, buitenlandse zaken
o Belastingen: financiën
(2) Sociale welvaartstaat (20e eeuw)
o Politiek is een ingrijpende aangelegenheid, nanny
o Arbeidersbeweging → tegengaan van nefaste gevolgen vrij economisch handelen door sociale
bescherming (zorgt deels voor overgang)
o Verzorgingsstaat: gezondheid, onderwijs, werkgelegenheid, sociale zekerheid
(3) Regulerende staat (21e eeuw)
o Politiek is de allesomvattende impact op het dagelijkse leven
• Praktijktesten → ingrijpen op keuzevrijheid (huren aan wie je wilt etc)
• Er wordt niet meer gerookt in de auto → ingrijpen in de privésfeer
• Voedselveiligheid → heel gedetailleerd wat wel en niet mag
VS
o ‘ruimtelijke onteigening van de staat’, Luc Huyse
→ Politieke cultuur als grondslag: behoeften in de samenleving, grenzen tussen privé en publiek
Politiek is het ordenen en besturen van een territoriaal afgebakende samenleving door middel van
machtsuitoefening.
, Hoofdstuk 2: Macht
1 Wat is macht? Bindende regels
= Politieke regelgeving, kan alleen functioneren (effectief sturen) als ze ook opgelegd worden aan de
leden van de samenleving
Om te zorgen dat regels worden nageleefd is het van cruciaal belang dat ze ook bindend zijn. Niet-
naleving van deze regels hebben gevolgen:
o Sancties: verliezen van een lidmaatschap, strafrecht
o Materiële schade
o Fysieke schade
o Dwangmiddelen: politie
Burgerlijke ongehoorzaamheid
= Individuele burger of groepen burgers verzetten zich tegen een aantal regels en geven aan dat zij het
niet eens zijn
= Publieke, niet gewelddadige en bewuste daad die ingaat tegen de wet en die tot doel heeft een
wijziging in beleid of wetgeving te realiseren
Doel: wijziging in beleid of wetgeving realiseren
o Vorm van protest
• Steunt op morele overwegingen
• Fundamenteel onrecht aanklagen
o Vreedzaam
• Geen geweld
• De redenen voor overtreding worden gemeld
• Actievoerders respecteren het principe van politiek pluralisme en erkennen dat
anderen het recht hebben om er een andere mening op na te houden
o Aanvaarden van gevolgen van niet-naleving bindende regels
• Burgerrechterbeweging = apartheidsbeweging → vanvoor zitten in de bus
• Openbare orde verstoren = vastlijmen aan een schilderij
→ We volgen regels na zonder na te denken = geïnternaliseerd
o Drinken en rijden, gordel, rechts rijden, rookverbod, mondmasker
→ Regels opleggen en afdwingen gebeurt door middel van machtsuitoefening
Voorbeelden:
- Klimaatbetogingen, spijbelen
- Onaangekondigde stakingen
- Vastplakken aan schilderij in musea
- Boeren die autostraden blokkeren
,Macht versus gezag
Robert dahl:
Macht = actor A heeft de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat actor B een handeling verricht die B
anders niet zou verrichten
→ Handeling B is niet noodzakelijk in overeenstemming met wat A wil (onbedoelde effecten)
o De belangen van B waren misschien al in overeenstemming of misschien deed hij het vanuit
andere bewegingsredenen?
o Macht A over B → niemand van ons zou belastingen betalen als de overheid het ons niet zou
opleggen
Max weber:
Macht = de mogelijkheid van een actor om wil op te leggen aan anderen, tegen eventuele weerstand
in
→ Gezag als legitiem aanvaarde machtsuitoefening
o Het gaat om een vermogen om de ander iets te laten doen
Het gaat om een soort conflict = spanning tussen A en B
o Sociale relatie manifesteert, en de ander is het niet noodzakelijk eens en moet gedwongen
worden
o Veronderstelling dat anderen dwangsancties in zullen zetten
• Waarom zal ik als actor B gevolg geven aan actor A zonder sanctie
Gezag als legitiem aanvaarde machtsuitoefening (Weber)
(1) Traditioneel gezag
o Gezag berust op respect voor de traditie en gewoonte
• Feodaal systeem: vorst, leenheer
• Symbolische vorm
(2) Charismatisch gezag
o Gezag berust op de persoonlijkheid van de machthebber, aan wie bijzondere eigenschappen
worden toegeschreven
o Bart de wever
(3) Rationeel-legalistisch gezag
o Respect voor de regels => ik ben akkoord ik vind het goed
o Voorzitters vlaamse parlement => mensen luisteren naar haar door de rol die ze bezit, die
macht uitstraalt
• Niet omwille van wie ze zijn
In de moderne samenleving weegt rationeel gezag zwaarder door: vraag naar redenen en
rechtvaardigingen voor het uitvoeren van macht. Mensen die daden van ongehoorzaamheid plegen,
erkennen het gezag van de wet en legitimiteit ervan, maar stellen dat de belangrijkste morele principes
hen dwingen de wet te overtreden. Het is niet omdat gezag wordt erkent dat men overtuigd is dat de
regels juist of rechtvaardig zijn.
, Legitieme machtsuitoefening uit respect voor de regels: bronnen / types legitimiteit
(1) Input legitimiteit
o Voorkeuren laten horen via verkiezingen of participatie
o Komt voor uit het feit dat we onze voorkeuren kunnen aangeven en de signalen worden
opgevangen
• Beleidsmakers zijn legitiem verkozen
(2) Throughput
o Kwaliteit besluitvormingsprocedures
o Hoe komt de beslissing tot stand? Is er een goede afweging van belangen?
o Zitten we in een éénzijdige situatie?
(3) Output
o Probleemoplossend welvaartsverhogend vermogen
o Efficiente en effectieve oplossingen voor maatschappelijke problemen waarvan we willen dat
de politiek ze oplost
Macht omdenken
3 faces of power – Steven Lukes
(1) Power of decision-making / beslissen en bevelen
= de machthebber kan regels maken, laten uitvoeren en dwingen onder straffe
o ‘naakte’ machtsuitoefening zichtbaar
o Sancties, dwangmiddelen
o Bv maximumsnelheid
(2) Non-decision-making power / agenda setting (Bachrach en Baratz)
= veel macht is onzichtbaar negatief, in de zin van we willen verhinderen dat bepaalde thema’s worden
behandeld op de beleidsagenda.
= Het vermogen van bepaalde groepen in de samenleving om te voorkomen dat bepaalde kwesties
worden besproken
o Positief: aandacht genereren, zichtbaar
o Negatief: sommige actoren gaan hun best doen te verhinderen dat er politieke actie wordt
gevoerd
Vb: strengere milieu normen voor bedrijven? De bedrijven zorgen wel voor
werkgelegenheid. Welke waarde is belangrijker?
→ Luchtverontreiniging: bedrijven zorgen voor grote luchtverontreiniging, maar die bedrijven zorgen
ook voor welvaart. De luchtverontreiniging, dus het klimaat wordt niet / onvoldoende op de agenda
gezet, het is ‘onzichtbaar’.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller erinp0209. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now