Duidelijke en overzichtelijke samenvatting van het boek "Ethiek de basis".
Volledige samenvatting van het hele boek (H 1 t/m 8)
* met tabellen uit het boek
(studiejaar 2018)
- Vijf kenmerken van morele oordelen:
1. Gaat over menselijk gedrag.
2. Overstijgt het individuele (is veralgemeniseerbaar).
Je oordeelt automatisch ook voor anderen in z’n zelfde situatie
3. Is normatief (schrijft voor hoe het moet).
4. Is gericht op het goede.
Zaken die om zichzelf nastrevenswaardig zijn. Het gaat niet om het resultaat.
5. Kan morele verontwaardiging veroorzaken.
Verontwaardiging over van het oordeel en niet het oordeel zelf. Oordeel is geen gevoel, maar
brengt wel een gevoel met zich mee.
- Drie verschillende processen bij een intuïtieve moreel oordeel:
1. Je oordeelt dat is goed of slecht is. Je vindt iets.
2. Je kent je oordeel. Je weet dat he je mening en je kent het standpunt van de ander.
3. Je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel brengt een bepaalt gevoel
met zich mee.
Moreel oordeel > een oordeel dat gaat over gedrag van mensen en hoe ze met elkaar
omgaan (niet persoonlijk, maar wel persoonsgebonden). Een waardering van menselijk
gedrag aan de hand van morele uitgangspunten.
Intuïtief moreel oordeel > een moreel oordeel dat kant en klaar ontstaat in je bewustzijn
zonder dat je erover na hoeft te denken en voordat je erover nagedacht hebt.
Objectiveren (kennen) > je representeert een buitenwereld in je bewustzijn (feiten > kennis).
Je stelt de centrale vraag: is het waar?
Subjectiveren (voelen) > je ervaart een binnenwereld in je bewustzijn (gevoelens). Je stelt de
centrale vraag: hoe voel ik me?
Normeren (beoordelen) > je verbindt jezelf met anderen (morele oordelen). Je stelt de
centrale vraag: is het juist?
Figuur 1.1 verschillende vormen van bewustzijn
Bewustzijnsvorm Wat doe je? Resultaat van de Centrale vraag
omgang
Kennen Je representeert een Feiten (kennis) Is het waar?
(objectiveren) buitenwereld in je
bewust zijn
Beoordelen Je verbindt jezelf Morele oordelen Is het juist?
(normeren) met anderen
Voelen Je ervaart een Gevoelens Hoe voel ik me?
(subjectiveren) binnenwereld in je
bewustzijn
,Universaliteitsprincipe > morele oordelen inherent veralgemeniseerbaar zijn. Oordelen in
één situatie automatisch ook oordelen betekent over anderen in zo’n zelfde situatie (als de 1
geen snoepje mag, mag de ander het ook niet bijvoorbeeld).
Moreel uitgangspunt > omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is
betreffende menselijke samenleving, is vanzelfsprekend, wat vinden wij goed/slecht (leren)
Moraal > het geheel van gedeelde morele oordelen van een groep dat ontstaat in een
gesprek. Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid
gehouden achten. (door verwachtingen aan elkaar uitspreken ontstaan er regels)
Ethiek > de wetenschap die moraal bestudeert en die streven de moraal verder te helpen
door nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
Moreel vertoog > het geheel aan communicatie en interactie waarin mensen hun morele
oordelen, en daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen (ander woord voor
gesprek) (verwachtingen door communicatie en interactie met elkaar afstemmen)
Morele vraag > een vraag dat begint met mag/moet/behoor ik. Bij deze vraag zijn er
verschillende meningen.
, Hoofdstuk 2:
1. Argument in de vorm van een regel waar je je aan houden moet, noemen we een
norm.
2. Als het een regel is over hoe mensen met elkaar om moeten gaan, dan is het een
morele norm. (=morele regels)
3. Waarden (nastrevenswaardig, idealen) zijn abstracte idealen of doelen die men door
middel van bepaald gedrag nastreeft; het is datgene wat men uiteindelijk beoogt te
bereiken. Normen daarentegen zijn concrete regels die als praktische richtlijn voor
het handelen functioneren.
4. Als je een moreel oordeel geeft over gedrag aan de hand van de bedoelingen, dan
beoordeel je met behulp van deugden. Je gaat na wat voor mens je wilt zijn. Leren en
ontwikkelen van karaktereigenschappen.
Morele norm > een zelfopgelegde regel die gedrag voorschrijft betreffende goed samenleven
(niet uitgesproken).
Morele waarde > een ideaal, een principe betreffende goed samenleven dat we proberen te
realiseren door middel van ons gedrag (collegialiteit en betrouwbaarheid.
Deugden > een goede karaktereigenschap betreffende goed samenleven. Een deugd stuurt je
gedrag.
Interne theorie > systeem van benaderen van een stukje werkelijkheid. Drukt andere
mogelijke interpretaties weg, verklaart ze als onnozel of overbodig.
Ethische theorie > in de ethiek > denksysteem.
Plichtethiek > normen verplichten ons.
Gevolgenethiek > waarden probeert te realiseren met de gevolgen van je handelen.
Deugdenehtiek > je moet een goed mens zijn en je gedrag komt voort uit goede
bedoelingen.
Ethische theorie Uitgangspunt Werkwijze Valkuil
Plichtethiek bekijkt de Moraal is een kwestie Bepaal welke norm het Bevel is bevel
handeling van morele regels belangrijkste is
opvolgen
Gevolgenethiek Moraal is een kwestie Bepaal welk gedrag het Het doel heiligt de
van idealen realiseren meeste bijdraagt aan middelen
het realiseren van je
ideaal
Deugdethiek Moraal is een kwestie Kijk in de spiegel en Ik bedoelde het goed
van een goed mens bedenk wie je wilt zijn
willen zijn
*Waarden zijn positief geformuleerd.
Figuur 2.2 Drie ethische theorieën:
Hoofdstuk 3:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lyan1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.