Dit is een samenvatting van strafrecht . Volledig met powerpoints, notities tijdens de les en cursus behandeld in de samenvatting.
(Je mag mij ook privé sturen voor een goedkopere prijs of andere samenvattingen :)
Geslaagd in eerste zit.
- Schriftelijk examen via PC
- Gesloten boek, maar gebruik van wetboek
- Theorie: kennis- + inzichtsvragen (10 p.)
- Casus: peilen naar kennis, inzicht én toepassing (10 p.)
- U wordt ondervraagd over al de componenten van de cursus
STRAFRECHT
Beoogt de handhaving van een aantal waarden in een bepaald land op een gegeven ogenblik, zoals
de bescherming van de menselijke persoon en de bescherming van de eigendommen.
BEGRIPSBEPALING
Het strafrecht = het geheel van rechtsregels die bepaalde gedragingen strafbaar stellen en sancties
bepalen die op de daders toepasselijk zijn
- Evolutie van de rechtstak = moeilijk te definiëren
- 3 sleutelbegrippen
o Misdrijf = gedraging waarop de wet een sanctie stelt: verzamelterm Misdaden,
wanbedrijven en overtredingen
o Strafrechtelijke sanctie = door de wet vastgestelde reacties op de schending van de
strafrechtelijke normen
o Dader als er een uitspraak is spreken we van de veroordeelde. In het Belgische
recht is de dader een natuurlijk persoon of een rechtspersoon.
Geen strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor andermans daad
Indien dier actieve rol speelt bij realisatie van misdrijf: kan de eigenaar van het
dier burgerrechtelijk gehouden worden (ART. 1385 BW)
STRAFRECHTERLIJKE SANCTIE STRAF
We spreken niet over een straf omdat een sanctie ruimer is. Het bevat meer dan alleen maar straffen
- Ook maatregelen (bv. Internering = maatregel om de maatschappij te beschermen. Als je
geestestoornis bevonden wordt, ze kunnen niet straffen omdat er geen ‘schuld’)
- Ook reacties in het Vlaams jeugddelinquentierecht (= maatregelen + sancties)
- Ook punitieve sancties in de zin van artikel 6 EVRM (“criminal charge”). Art. 6 bevat rechten
die van toepassing zijn als er sprake is van “criminal charge” en is van toepassing wanneer er
sprake is van een situatie waar iemand verdacht wordt, een misdrijf te hebben gepleegd. Er
is sprake van een criminal charge als de rechter wordt betrokken (dagvaarding, voorlopige
hechtenis, onderzoek R-C).
- Ook sancties sui generis = sanctie van dezelfde soort
- Ook bestraffingsmodaliteiten elektronisch toezicht en autonome probatiestraf
SANCTIERECHT
- Opmars van het bestuurlijke handhavingsmechanisme (bv. GAS-sancties= gemeentelijke
administratieve sancties)
- Bestuurlijke sanctie = door of krachtens de wet vastgestelde maatregel met een repressief
karakter die door een bestuursorgaan wordt opgelegd door middel van een eenzijdige,
individuele bestuurshandeling, als reactie op een inbreuk op een rechtsnorm
- Duidelijkste onderscheid is organiek criterium = strafrechtelijke sanctie wordt opgelegd door
rechter terwijl de bestuurlijke sanctie opgelegd wordt door een bestuur
o Telkens wanneer de wetgever een geschil omtrent een bepaald recht aan een
administratief rechtscollege toewees, was er noodzakelijkerwijze sprake van een
politiek recht.
NON BIS IN IDEM
Non bis in idem = beginsel dat iemand niet twee keer voor hetzelfde feit kan terechtstaan en mag
worden gestraft. Strafrechtelijke veroordeling voor éénzelfde feit niet strijdig wanneer:
1. Voldoende samenhang in tijd en inhoud tussen de procedures
2. Procedures moeten complementair zijn en moeten derhalve andere doelen dienen en
andere aspecten van het gedrag sanctioneren
3. Het moet voorzienbaar zijn dat het gedrag kan leiden tot verschillende procedures
4. Bij strafoplegging moet voldoende rekening worden gehouden met de eerder opgelegde
sancties
5. Procedures dienen zodanig te zijn ingericht dat dubbele bewijsgaring wordt voorkomen door
samenwerking tussen verschillende instanties
SANTIEMODEL EVRM LIDSTATEN
Uit EVRM vloeien zowel positieve als negatieve verplichtingen voort:
- Negatieve verplichtingen impliceren dat de staat zich onthoudt van handelingen die de
mensenrechten van een individu aantasten
- Positieve verplichtingen hebben tot gevolg dat de staat actief optreedt om mensenrechten
te beschermen
Lidstaten E.U. soms verplicht te sanctioneren: positieve verplichtingen
EU is soms verplicht om te sanctioneren. Wetgever moet beslissen wat er strafbaar is en wat
de straf zal zijn die van toepassing is op een bepaald strafbaar feit. Elk land heeft een vrije
beroordelingsmarge.
Overheid moet sommige zaken verplicht strafbaar stellen, omdat ze de buger moeten
beschermen bv: art 2 en 3 EVRM mensonterende behandelingen. Uit de bepalingen volgt dat
de overheid verplicht is wanneer er inbreuk is op de bepalingen, bv fysiek of seksueel geweld,
aantasting integriteit, het nodige moet doen, zodat dat ze worden berecht
LEGAAL RECHT
2
, - Legaliteitsprincipe = om iemand strafbaar te kunnen stellen of straf te geven, moeten de
feitelijke gedraging ook in een bestaande strafwet moet staan. Je kan ze niet strafbaar stellen
voor iets dat nog niet strafbaar was op dat moment via een wet en welke straf daaraan
gekoppeld is.
- Nullum crimen sine lege = er kan geen sprake zijn van een misdrijf wanneer de wet de daad
niet strafbaar heeft gesteld
- Nulla poena sine lege = geen straf zonder wet
Strengere strafwet kan geen terugwerkende kracht hebben omwille van het legaliteitsbeginsel.
PUBLIEK RECHT
= regelt de verhouding tussen het rechtssubject en de overheid
- Overheid straft omdat openbare orde werd geraakt, niet zozeer omdat er bv schade
toegebracht werd aan een slachtoffer. Men kan zelfs optreden wanneer de benadeelde dit
niet zou willen.
- Spilfiguur = openbaar ministerie
- Geen andersluidende overeenkomsten, je kan niets overeenkomen met andere partij
- Toestemming slachtoffer is irrelevant, tenzij de niet-toestemming een constitutief
bestanddeel is. Bv: seksueel misbruik
AUTONOME RECHTSTAK
Strafrechter kan geconfronteerd worden met bepaalde vragen die een invulling hebben in een
andere rechtstak. In welke mate is de rechter gebonden aan de invulling van de andere rechtstakken.
De rechter is weinig gebonden. Stel dat je huisdier gestolen wordt, dit is een zaak. De strafrechter
kan autonoom oordelen wat er onder de strafdeling valt.
HANDHAVINGSRECHT MET ALGEMENE DRAAGWIJDTE
Bv: diefstel (niet omwille aantasting private rechtsgoederen)
- Bestraffing omdat de OO werd geraakt, niet omdat private rechtsgoederen werden aangetast
- Zelfs indien eigenaar geen schade meer zou leiden doordat de gestolen goederen teruggeven
werden aan de dader, blijft de diefstal strafbaar
- Herstel van schade kan in voorkomend geval spelen bij de opportuniteitsbeoordeling door
het OM in kader van de al dan niet vervolging of dat de zaak in aanmerking wordt genomen
als verzachtende omstandigheid of opteren voor alternatieve vormen van bestraffing
CONCEPUELE AUTONOMIE VAN HET STRAFRECHT
= autonome positie van strafrecht zorgt ervoor dat strafrecht zijn eigen begrippen bepaalt zonder
gebonden te zijn door andere rechtstakken. Dit is van belang voor de interpretatie van strafwet.
- Bv: onroerend-roerend; authentieke interpretaties in hoofdstuk diefstal
- Uitzonderlijk rekening houden met de regels van het burgerlijk recht: ART. 16 V.T.SV.
Wanneer het misdrijf verband houdt met de uitvoering van overeenkomst waarvan het
bestaan ontkent of waarvan de uitlegging betwist wordt, strafrechters die gedraagt naar de
regels van het burgerlijk recht bij zijn beslissing over het bestaan van die overeenkomst of
over de uitvoering ervan.
HISTORISCH OVERZICHT EN THEORIEËN
3
, HET STRAFRECHT VANAF ZIJN OORSPRONG T.E.M. DE EERSTE HELFT VAN DE 18DE EEUW
- Bij primitieve volkeren was het strafrecht gerelateerd aan godsdienstige en morele normen.
- Reactie ‘misdrijf’ neemt de vorm aan van een collectieve weerwraak tegen de familie of de
stam van de dader vete werd afgekocht met een ‘compositio’ of zoengeld/bloedgeld.
- Bij overgang van primitieve gemeenschap naar een georganiseerde maatschappij evolueert
het strafrecht van wraakneming en familiale solidariteit naar een systeem van publieke
gerechtigheid en individuele verantwoordelijkheid door:
o Talio: oog om oog, tand om tand mensen namen vaak wraak
o Tussenkomst overheidsgezag bij betaling compositio
o Privé-straf werd vervangen door publieke straf
HUMANITAIRE PERIODE EN DE KLASSIEKE LEER
Nieuwe gedachtenonwtikkeling onder invloed van verschillende stromingen en personen
- Engels politiek-liberale gedachten utilitarisme = straffen moeten nut hebben
- Franse filosofen en Encyclopedisten persoon straffen die sociaal contract schond
- Cesare Beccaria rechtszekerheid + legaliteitsprincipe + geen doodstraf
- Duitse school straf is gerechtigheid voor daden
Men treft schuld omdat men kan kiezen tussen het goede en het kwade; misdrijf is het kwade.
Straf staat voor = vergelding + intimidatie + voorkomen van recidive = herhaaldelijke misdrijven
MODERNE PERIODE
- Positivistische leer = deterministisch mensbeeld; bepaalde typen van mensen waren
gedetermineerd strafbare feiten te plegen omdat ze bepaalde kenmerken hadden
o Gericht op onderzoek van oorzaken criminaliteit interne en externe factoren
- Bio-sociologische school/eclectische school = nood aan straffen en maatregelen
- Neo-klassieke school = wilsvrijheid vormt grondslag
- Theorieën van het sociaal verweer = gaat over het beschermen van de maatschappij. Bv:
gevangenisstraf kan maatschappij beschermen door veroordeelde uit de maatschappij te
halen. Zorgde voor creatie bijzondere straffen: probatie, uitstel, …
- Huidige opvattingen
INDELING VAN MATERIEEL STRAFRECHT
- Algemeen deel (internationale verdragen, GW, Sw. – Boek I) >< Bijzonder deel (Sw. – Boek
II, bijzondere strafwetten)
- Strafwetboek
- Complementaire wetten bv: de wetgeving probatiewet
- Bijzondere wetten andere wetten waarin strafbepalingen staan
ARTIKEL 100 SW.
« Bij gebreke van andersluidende bepalingen in bijzondere wetten en verordeningen, worden de
bepalingen van het eerste boek van dit wetboek toegepast op de misdrijven die bij die wetten of
verordeningen strafbaar zijn gesteld, met uitzondering van hoofdstuk VII en artikel 85 »
- Relatie algemene principes Boek I Sw. – misdrijven Boek II Sw.
- Relatie algemene principes Boek I Sw. – misdrijven bijzondere strafwetten
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Myrthe1206. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $18.23. You're not tied to anything after your purchase.
