SOCIOLOGIE
INLEIDING
Sociologie Een wetenschappelijke benadering: bestuderen van het sociale
volgens de standaarden van wetenschappelijk onderzoek
Een manier van kijken, verder dan het individu
JOHN GRAY = een Britse filosoof vd 20ste eeuw sociologie kan geen antwoord bieden
op de vraag naar de zin van het leven, of hoe we moeten leven hiervoor hebben we
een democratisch proces nodig, waarin we allemaal betrokken zijn.
Wright MILLS: het probleem van een individu ligt soms niet aan het individu zelf maar
aan de context.
Grondleggers van de sociologie:
Weber:
Kijkt hoe sociaal handelen de samenleving vorm geeft. Zoeken naar patronen.
Ideaaltypes (hokjesgedrag): hulpmiddel om sociale feiten en maatschappelijke
situaties te beschrijven, de essentiële kenmerken en hun onderling verband van
het fenomeen worden benoemd
Daarmee staat hij aan de basis van het interpretatieve methodologische
paradigma.
Actorperspectief
Durkheim
Sociale feiten: verklaringen moeten we zoeken in de structuur van de
samenleving
Zelfdoding is een individueel verschijnsel waarvan de oorzaken essentieel sociaal
zijn.
HFDST 1: WAT BESTUDEERT DE SOCIOLOGIE?
HET SOCIALE IN 2 DIMENSIES
SOCIAAL ALS MORELE KWALITEIT
1. Betrokkenheid op de samenleving (verticaal)
Mbt grotere gemeenschap, sociale systeem: zorg voor de gemeenschap
Morele kwaliteiten samenleving: sociale rechtvaardigheid, solidariteit
Bv: sociale zekerheid, bijstand
2. Betrokkenheid op de medemens (horizontaal)
Mbt sociale relaties, interacties: mijn gedrag heeft invloed op dat van anderen
Morele kwaliteiten: empathie, liefdadigheid
Bv buren van de buren
1
,Sociologie houdt zich niet bezig met het morele an sich, wel met het analyseren hoe een
morele kwaliteit vorm krijgt door socialisatieprocessen: analyseren hoe mensen, groepen,
opleidingen en werkveld deze morele kwaliteit benoemen, vorm geven en beoordelen.
HET SOCIALE IN TWEE DIMENSIES: SOCIAAL ALS FEITELIJKHEID
Het systeem: de gemeenschap verticaal passieve poot
De actor: de individuen en groepen die sociaal handelen horizontaal de actieve
poot
Bol: sociologisch standpunt
Actor: de mens, groep degene die sociaal handelt
Circulaire causaliteit: mensen maken hun sociale context en worden er tezelfdertijd
door bepaald. Het sociale als een proces: om het sociale te vatten moet je oog
hebben voor het sociaal handelen, het systeem en de tussenruimte, de
wisselwerking tussen beiden.
Geen sociologie wanneer we puur vanuit ‘de mens’ vertrekken: de mens is namelijk een
product van sociaal leven; vaak gereduceerd tot een deel: een consument in de economie,
een burger in de politiek, een patiënt in de medische wereld, een cliënt in het welzijnswerk,…
structurele problemen zijn niet te herleiden tot individuele onaangepastheid
Geen sociologie wanneer we puur vanuit ‘de maatschappij’ vertrekken: wat is dat, ‘de
maatschappij’? geen samenleving zonder actoren
Denkfout: de mens voorstellen als autonoom en geïndividualiseerd, los van de sociale
context leidt tot foutieve opvatting dat structurele problemen in en van de sociale
context te herleiden zijn tot een individuele onaangepastheid, tot een individueel probleem
2
,SOCIALE CONSTRUCTIE: HET ACTORPERSPECTIEF
Focus op de interactie, inter-ageren van actoren
Interactie = wederzijdse beïnvloeding
Analyse van hoe mensen en subsystemen in en door interactie, in wederzijdse
beïnvloeding met mekaar het sociale vorm geven
Agency = focus op het inter-ageren
Gedrag handelen sociaal handelen interactie
Sociaal handelen: handelen gericht op een ander
In de toekomst (anticipatief handelen), het heden, verleden
SOCIAAL HANDELEN GEVAT IN 4 IDEAALTYPES
1. Affectief sociaal handelen
Bepaald door emotie/ onbewust en niet rationeel
Vb: passionele moord, impulsieve daad
2. Traditioneel sociaal handelen
Bepaald door gewoonte/ traditie: onafhankelijk van de zinvolheid ervan, omdat
het zo hoort
Vb voor de kerk trouwen omdat het zo hoort
3. Waarderationeel sociaal handelen
Bepaald door de overtuiging van dit handelen op zich een ethische, religieuze,
esthetische of sociale waarde vertegenwoordigt
Vb voor de kerk trouwen uit religieuze overtuiging
4. Doelrationeel sociaal handelen/ instrumenteel rationeel sociaal handelen
Gericht op het bereiken van een concreet vooropgesteld doel; rationele afweging
van doelen en middelen met het oog op het bereiken van de vooropgestelde
doelstellingen
Vb voor de kerk trouwen om verre kennissen de kans te geven erbij te zijn en
cadeaus af te geven zonder hen te moeten uitnodigen bij het avondfeest
Voorbeeld: Muriel stapt elk jaar mee met de optocht van de wereldaidsdag in Brussel. Ze
vindt dat er veel meer aandacht besteed moet worden aan deze problematiek. Hans loopt
dit jaar ook mee, niet uit principe, maar omdat hij een oogje heeft op Muriel en op die
manier een goede indruk wil maken. Welke ideaaltypes van Weber gelden hier?
A - Traditioneel handelen van Muriel en Waarde-rationeel handelen van Hans
B - Waarderationeel handelen van Muriel en affectief handelen van Hans
C - Instrumenteel rationeel handelen van Muriel en affectief handelen van Hans
D - Waarderationeel handelen van Muriel en Instrumenteel rationeel handelen van Hans
3
, Voorbeeld: kwaliteit van hulpverlening
Wat is ‘goede hulpverlening’?
HULPVERLENERS: goede HV is tijd kunnen nemen voor de cliënt, authentiek in de relatie
kunnen staan, onvoorwaardelijke hulpverlening kunnen bieden; Goede HV is de QOL van de
cliënt verbeteren
BELEID: Goede HV is de situatie van de cliënt verbeteren: clean, uit de schulden, uit de
armoede, aan het werk,…
ACTORANALYSE VAN HET SOCIALE
Wat ik doe heeft een invloed op wat jij doet, hetgeen een invloed heeft op wat ik doe…
De Brexit heeft een invloed op de EU, hetgeen een invloed heeft op Groot-Brittannië,…
Betrokken op ELKAAR = interactie
Wat we doen geeft vorm aan het systeem
We analyseren het sociale vanuit de Actor naar het systeem
“Actoren zijn niet alleen producten van sociale beïnvloeding, zij construeren ook zelf
sociale realiteiten”
Zelfbeeld als sociale constructie: looking glass self
Hoe we onszelf zien, hangt af van de betekenis die we geven aan wat we zien, en hoe we ons
gedrag hierop zullen aanpassen.
1. we stellen ons de wijze voor waarop anderen ons zien
2. we interpreteren dat
3. we ontwikkelen een zelfbeeld op die basis
De theorie mbt Looking-glass-self vertrekt vanuit het Symbolisch interactionisme omdat de
theorie kijkt naar het verloop van interactieprocessen, waardoor het zelfbeeld van personen
wordt gevormd.
“Actoren zijn niet alleen producten van sociale beïnvloeding, zij construeren ook zelf sociale
realiteiten” gedrag als sociale constructie
De kracht van interpretatie THOMAS-THEOREMA:
“If men define situations as real, they are real in their consequences.”
Mensen definiëren een situatie, interpreteren het gedrag van anderen en obv deze
subjectieve betekenis stemmen ze hun eigen gedrag af.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ElineDesmet123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.00. You're not tied to anything after your purchase.