Volledige Samenvatting Geschiedenis van de Nederlanden - 2023
45 views 3 purchases
Course
Geschiedenis van de Nederlanden
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Dit is een volledige samenvatting van alle lessen van het vak Geschiedenis van de Nederlanden, gedoceerd door prof. Anne Winter in 2023. Aangezien sommige lessen door de professor ingekort werden, is het aangeraden ook het handboek te leren.
1: INLEIDING................................................................................................................................................. 3
1.1 HET STUDIEOBJECT...........................................................................................................................................3
1.2 HISTORIOGRAFIE VAN DE NEDERLANDEN...............................................................................................................4
1.3 DOELSTELLINGEN VAN HET VAK...........................................................................................................................8
1.4 PERIODISERING VAN LESSEN...............................................................................................................................8
2: VAN DE ROMEINEN TOT DE VROEGE MIDDELEEUWEN...............................................................................9
2.1 TAAL............................................................................................................................................................. 9
2.2 CHRISTENDOM & RELIGIE................................................................................................................................10
2.3 POLITIEKE ORGANISATIE & GRENZEN..................................................................................................................11
2.4 VERSTEDELIJKING........................................................................................................................................... 14
3: DE VORMING VAN DE NEDERLANDEN...................................................................................................... 15
3.1 INLEIDING.....................................................................................................................................................15
3.2 VOORGESCHIEDENIS VAN HET GRAAFSCHAP VLAANDEREN......................................................................................16
4: SOCIAALECONOMISCHE EN RELIGIEUZE ONTWIKKELINGEN VAN DE 14 E – 16E EEUW.................................23
4.1 SOCIAALECONOMISCHE VERANDERINGEN............................................................................................................23
4.2 RELIGIEUZE VERANDERINGEN............................................................................................................................28
5: DE OPSTAND (1568-1648)........................................................................................................................ 31
5.1 INLEIDING.....................................................................................................................................................31
5.2 DE OPSTAND (1568-1648)............................................................................................................................31
6: DE GRONDSLAGEN VAN DE REPUBLIEK.................................................................................................... 38
6.1 STAATSINRICHTING VAN DE REPUBLIEK...............................................................................................................38
6.2 GROEPEN MET DE MACHT................................................................................................................................39
6.3 DE RELIGIEUZE INRICHTING VAN DE REPUBLIEK.....................................................................................................40
7: DE ‘GOUDEN EEUW’ IN DE REPUBLIEK (17E-18E E).....................................................................................41
7.1 INTERNATIONALE CONTEXT...............................................................................................................................41
7.2 SOCIAALECONOMISCHE BASIS............................................................................................................................42
7.3 INTERNE SPANNINGEN EN INTERNATIONALE BELEIDSKEUZES:...................................................................................46
LES 8: DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN IN DE 17E EEUW..................................................................................49
8.1 DE SPAANSE NEDERLANDEN.............................................................................................................................49
8.2 CONTRAREFORMATIE......................................................................................................................................50
8.3 ECONOMISCHE EVOLUTIE.................................................................................................................................51
8.4 DE POLITIEK-MILITAIRE CRISIS VAN DE LATE 17E-18E EEUW.....................................................................................53
9: DE REPUBLIEK IN DE 18E EEUW................................................................................................................ 56
9.1 ECONOMISCHE SCLEROSE.................................................................................................................................56
9.2 NOORD-NEDERLANDSE VERLICHTINGSCULTUUR....................................................................................................58
9.3 PATRIOTTENTIJD.............................................................................................................................................58
1
,10: DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN IN DE 18E EEUW......................................................................................59
10.1 DE OOSTENRIJKSE PERIODE............................................................................................................................59
10.2 DE BRABANSTE OMWENTELING.......................................................................................................................63
11: ZUID EN NOORD IN DE FRANSE PERIODE................................................................................................ 64
11.1 IN DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN.....................................................................................................................64
11.2 IN DE NOORDELIJKE NEDERLANDEN.................................................................................................................65
12: HET VERENIGD KONINKRIJK DER NEDERLANDEN (1814-1830)................................................................67
12.1 POLITIEKE INRICHTING...................................................................................................................................67
12.2 HET ECONOMISCH BELEID..............................................................................................................................69
12.3 HET TAAL- EN RELIGIEBELEID...........................................................................................................................70
12.4 DE BELGISCHE AFSCHEIDING...........................................................................................................................72
,1: Inleiding
Situeringsvragen op examen: juiste helft van de eeuw
1.1 Het studieobject
Wat bedoelen we met ‘de geschiedenis van de Nederlanden’?
Chronologisch: periode vóór het ontstaan van de hedendaagse staten in de 19 e
eeuw
Geografisch: gebied van huidige BEL, NED, LUX en delen van FRA, DUI
1.1.1 Waarom zien we die regio als samenhangend?
Veel verscheidenheid binnen regio:
- De historische regio komt overeen met verschillende moderne staten -
> geen coherente eenheid tot nu
- Historische politieke grenzen lopen door dit gebied bv. grens romeinse
rijk, de rijn, de schelde
- Taalkundig enorme variatie, ook van dialecten
- Religieuze verdeeldheid
Toch ook elementen van verbondenheid:
- Politiek: grenzen omvatten soms ook hele gebied bv. de Bourgondische
eenmaking & Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
- Ook zonder grenzen sterk verbonden bv. de gouden eeuw v/d
Nederlanden (17e eeuw) werd beïnvloed door migratie van Zuidelijke
Nederlanden -> vooruitgang v/d ene is verbonden met achteruitgang
v/d andere
- Geografisch: ondanks verschillende politieke entiteiten nog steeds
‘Lage Landen’ -> grote bevaarbare rivieren, permanente strijd tegen
water, watertransport
o MAAR op kleine oppervlakte veel verschillende soorten grond bv.
klei, leem, … -> aanleiding tot andere economische activiteit ->
vroege economische complementariteit t.o.v. elkaar
RODE DRAAD: verbondenheid & diversiteit
1614 - zieltjesvisserij
Links: protestantse zijde met
serene zielenwinnen, rustig
en zonnig
Rechts: rooms-katholiek,
onsuccesvol met kale boom,
kapseizende boot
3
, OOK gelijken: beiden op water, verenigd door een regenboog -> gelijkaardige
ervaring in verscheidenheid
1.1.2 Belang van de geschiedenis:
Waarom is de geschiedenis van de Nederlanden relevant:
- Hedendaagse politieke relevantie
- Lage landen belangrijk in wereldgeschiedenis:
o Globalisering bv. handelsimperium, VOC, luxetextielproductie
o Cultureel: enorme invloed in kunst bv. vlaamse primitieven,
gouden eeuw
o Progressieve ethische wetgeving bv. cannabis, euthanasie
o Verstedelijking: uithoek in romeinse periode, meest
verstedelijkt in ME -> vroege verstedelijking
o Poldermodel: ondanks verscheidenheid van politiek, religie, …
toch sterke stabiliteit
De Nederlandse opstand (tweede helft 16 e eeuw) wordt gezien als de eerste van
de ‘Atlantic Revolutions’: Glorious Revolution, Amerikaanse revolutie, Franse
Revolutie
1.2 Historiografie van de Nederlanden
Is niet vanzelfsprekend, maar een gevolg van de visie op geschiedschrijving:
Het bestuderen van de Nederlanden voor 1800 steunt op paradigma (denkkader)
van vaderlandse geschiedenis: geschiedenis van Nederlanden zijn gegroeid
uit geschiedenis van andere domeinen
VOOR-geschiedenis van België & nederland: het projecteren van noties
‘belgië’, ‘nederland’, ‘vlaanderen’, … op deze geschiedenis is
anachronistisch
We moeten voorzichtig zijn met noties van deze geschiedenis, want zijn
bepalend voor paradigma waarin idee van naties/natiestaten centraal staat
‘Natie’: samenhorigheidsgevoel tussen inwoners van eenzelfde regio
‘Natiestaat’: opvatting dat inwoners van deze regio een eigen staat
moeten hebben die alle leden verenigd -> soeverein, autonoom t.o.v.
andere staten (komt niet altijd overeen met een natie)
-> Vandaag is de natiebeleving anders in NL dan in Vlaanderen bv. clichés,
keuken, …
!! Paradigma van natiestaat: zelf een paradigma, niet zo oud, zorgt voor
discussie bv. canon van vlaanderen, verhaal van vlaanderen, …
Denken in termen van natiestaten is nauw verbonden met de verlichting
(18E eeuw) en 19e eeuwse intellectuele cultuur
Voor 18e-19e eeuw: vorst door god aangesteld over bevolking, politieke
grenzen verschillen van natiestaten
1.2.1 Modern nationalisme
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rheamertes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.79. You're not tied to anything after your purchase.
