Summary
samenvatting ontwikkelingspsychologie deel 2
- Course
- Institution
een samenvatting van de slides, met eigen notities hieraan toegevoegd
[Show more]
Seller
Followlunathijssen
Reviews received
Content preview
ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE DEEL 2LES 1: INTRO
Doeleinden ontwikkelingspsychologie 2:
- Verdeel de levensloop in betekenisvolle periodes
- Identificeer de ontwikkelingstaken voor een bep periode
- Maak gebruik vd levensloop perspectief om de juiste vragen te stellen
ONTWIKKELINGSTAKEN
Ontwikkelingstaken (Robert Havighurst’s Developmental Task Theory): de reeks v vaardigheden en
vermogens (bekwaamheden) die mensen ontwikkelden doorheen hun levensloop -> hangen af vd
leeftijd en definiëren dus periodes
3 bronnen v ontwikkelingstaken (duidelijke verschillen tss jongens en meisjes):
1. Lichamelijke (biologische) rijping: recht staan en leren lopen, aanpassen aan seksuele rijping
(puberteit) of aan de menopauze (middelbare volwassenheid)
2. Ind doelen en waarden: keuze voor job of hobby’s, morele beslissingen
3. Culturele/ maatschappelijke verwachtingen: leren lezen, verantwoordelijkheid voor het milieu en
samenleving, huis kopen, (klein) kinderen
Bijna nooit teruggevonden in pure vorm
De Havighurst theorie slaag de brug en zij bemiddelt tss biologische facetten v
ontwikkeling en ontwikkelingsaspecten die worden gesteund of vereist door andere
mensen in het leven ve ind -> ind cognitie staat niet los v sociale en culturele processen
Periodes v ontwikkeling
1. Prenatale fase: conceptie tot geboorte (hier gebeurt heel veel vd ontwikkeling)
2. Baby- en peutertijd: geboorte – 2j
3. Vroege kindertijd (kleuter): 2 – 6j
4. Middelbare kinderentijd: 6 – 11j
5. Adolescentie: 11 – 18j (begin ligt voor sommige meisjes later (10j) en duurt soms langer dan 18j)
6. Jongvolwassenheid: 18 – 40j
7. Middelbare volwassenheid: 40 – 65j
8. Late volwassenheid: 65j – dood
Periodes zijn niet strikt afgebakend, leeftijden kunnen verschillen
LEVENSLOOP PERSPECTIEF
Ontwikkeling als:
- Levenslang
- Multidimensioneel en -directioneel
- Plastisch
- Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten
ONTWIKKELING ALS LEVENSLANG
Traditionele benadering: je moet alles leren voordat je volwassen bent, nu: levenslang
Laatste jaren steeds meer eeuwelingen (100+)
☾ Luna Thijssen 1
,ONTWIKKELING ALS MULTIDIMENSIONEEL EN MULTIDIRECTIONEEL
Dimensies v ontwikkeling: lichamelijk, cognitief en emotioneel en sociaal -> niet altijd parallel
Traditionele zicht op levensloop: levenstrap (als piramide en hoogste trap in volwassenheid, daarna
weer naar beneden)
Leeftijdsverschillen: verwerkingssnelheid (20j > 70j), verbale bekwaamheid (20j 70j), pos geveoelns
(20j < 70j)
ONTWIKKELING ALS PLASTISCH
Plastisch: de vaardigheid om aan te passen, te leren, te ontwikkelen
Mensen stoppen (over de jaren heen) steeds voeger met werken -> nadelig voor jongere en werkende
bevolking
Old-age dependency ratio in EU stijgt (niet kijken naar werkzaamheid, enkel naar leeftijdverhoudingen
-> mensen die in principe zouden kunnen werken en mensen die dat niet meer doen) -> enorme
verschillen tss landen
ONTWIKKELING BEÏNVLOED DOOR VEELVOUDIGE, INTERAGERENDE KRACHTEN
Reacties op menopauze:
- Ind verschillen: belang v vruchtbaarheid en attractiviteit, symptomen of verwachtingen ervan
- Veel vrouwen ervaren menopauze als klein of geen probleem
- Jongere generaties aanvaarden eerder
- Sociale status vd ouder wordende vrouw heeft invloed op reacties
Hoe ga je ermee om en welke aandacht hecht omgeving hieraan
Menopauze als bioculturele gebeurtenis
- Geïndustrialiseerde westerse landen: beschouwen het als een ziekte of medisch probleem
(medicalization), rapporteren meer symptomen en bezwaren
- Griekse vrouwen melden symptomen, maar verkiezen ze te negeren
- Aziatische vrouwen bereiken piek in respect en productiviteit: menopauze geen belangrijke marker
v middelbare leeftijd, melden minder symptomen
- Maya vrouwen baren veel kinderen: kijken uit naar menopauze want einde v kinderen krijgen, geen
symptomen
INDIVIDUELE VERSCHILLEN
Resilience/ veerkracht:
- Bekwaamheid zich aan te passen aan uitdagingen en bedreigingen voor de ontwikkeling
- Veerkracht, weerstandigheid, wilskracht, herstellingsvermogen
o Ervaring beschouwen als controleerbaar
o Toewijding: interesse in dagdagelijke activiteiten
o Uitdagingen zijn normaal en kansen om te groeien
- Factoren
o PH kenmerken
o Warme relatie ouders, sociale steun buiten familie
o Bronnen en kansen in de samenleving
Vragen vanuit een uitgebreide perspectief: “hoe bepaald de lich ontwikkeling tijdens de puberteit de
vorming ve adolescente identiteit?”, “hoe verschillen mannen en vrouwen tov mentale vaardigheden en
om welke reden?”, “is homoseksualiteit genetisch bepaald?”, “welke steun levert een cultuur voor
oudere werknemers ivm prestatie en leren v nieuwe vaardigheden?” …
☾ Luna Thijssen 2
,LES 2: ADOLESCENTIE (DEEL 1)
Wat en wanneer? Overgang tss kindertijd en volwassenheid (in principe tss 10 en 18j, maar leeftijden
staan niet zo vast -> begin kan tss 9 en 11j liggen)
Aanvang wordt gekenmerkt door puberteit: dit zijn versch biologische gebeurtenissen die uiteindelijk
leiden tot een volwassen lichaam en seksuele maturiteit (in de biologische betekenis)
OPVATTINGEN OVER ADOLESCENTIE
Biologisch perspectief
- Puberteit = rebellie en roekeloosheid (Hall: savages)
- Biologische opschudding zorgt voor verhoogde emotionaliteit en conflict (Storm-and-Stress-
perspectief, JJ Rousseau)
- Genitale fase v Freud: bewustwording v seksuele impulsen
Alles klopt helemaal, maar klemtoom verschilt
Sociaal perspectief
- Sociale en culturele invloeden: ruime interind en bep interculturele verschillen
- Bv leeftijd waarop je het huis verlaat, verandert over de tijd en tss culturen
Gebalanceerd standpunt
- Zowel biologische als sociale invloeden
- Interactie hersenontwikkeling en sociaal gedrag
ONTWIKKELINGSTAKEN VAN DE ADOLESCENTIE
Cultuurgevoelig
- Basis ontwikkelingstaken v deze periode zijn over de hele wereld hetzelfde, maar duur periode en
specifieke vereisten verschillen tss culturen
- Korte periode (enkele jaren) in stam- en dorpsgemeenschappen
- In huidige, geïndustrialiseerde samenlevingen zijn ontwikkelingstaken dermate complex dat de
adolescentie een decennium duurt
Ontwikkelingstaken:
✓ Psychologische adaptatie v (aanvaarding) fysieke veranderingen (volgroeid lichaam, onevenwicht)
✓ Leren mannelijke of vrouwelijke sociale rol in te vullen
✓ Verwerven v volwassen manieren v denken (bv hypothetisch-deductief redeneren)
✓ Bereiken v emotionele en economische onafhankelijkheid (tov ouders)
✓ Ouders hebben minder invloed omdat peers belangrijker worden
✓ Ontwikkeling v meer volwassen manieren v omgaan met leeftijdsgenoten v beide geslachten
✓ Verwerven v waarden en een ethisch kader voor gedrag
✓ Identiteitsconstructie (veilig gevoel v ‘zelf’ in seksuele, morele en maatschappelijke termen)
HORMONALE VERANDERINGEN
Tijdens de puberteit
- Genen beïnvloeden hormonale processen
- Groeihormoon en thyroxine: toename rond 8-9j
☾ Luna Thijssen 3
, - Meisjes bereiken puberteit gem 2j eerder
- 2 soorten veranderingen: algemene groei v lichaam en maturatie v seksuele kenmerken
Geslachtsverschillen (gaat over verschillen in hoeveelheid)
- Oestrogeen
o Meer bij meisjes
o Eierstokken geven oestrogeen vrij
o Bijnieren geven oestrogeen vrij
- Androgeen
o Meer bij jongens
o Testikels geven grote hoeveelheden testosteron vrij (ook kleine hoeveelheden oestrogeen)
o Oestrogeen verhoogt GH-productie bij jongens en meisjes (vroeger)
LICHAMELIJKE VERANDERINGEN
Geslachtsverschillen
Jongens Meisjes
Groeispurt Begint op 12,5j Begint op 10j
Proporties Schouders breder en benen langer Heupen breder
Spier-vet verhouding Winnen meer aan spiermassa, Winnen meer aan vet
aerobische efficiëntie
Veranderingen in fysieke activiteit
- Hoger bij jongens dan bij meisjes
- Sterke dalingen tegen de leeftijd v 15j
- Activiteit op 14j voorspelt hoeveel mensen sporten op 31j
- Lichamelijke ontwikkeling -> cognitief-emotioneel -> lichamelijk …
Seksuele rijping
- Primaire seksuele kenmerken
o Rijping v voortplantingsorganen
o Meisjes 1e menstruatie (menarche), jongens 1e zaadlozing (spermache)
- Secundaire seksuele kenmerken
o Andere zichtbare delen vh lichaam die duiden op seksuele rijping
o Meisjes borsten, jongens baardgroei en stem verandert, beide okselhaar
AANVANG PUBERTEIT
Individuele verschillen
- Erfelijkheid
o 1-eiige tweeling binnen 1m 1e menstruatie (100% genetisch gelijk)
o 2-eiige tweeling binnen 12m 1e menstruatie (50% genetisch gelijk)
- Voeding, atletisch oefenen (meestal bij meisjes)
o Vetcellen produceren leptine
o Signaleert voldoende reserves aan het brein
- SES en gezondheid: armoede en honger vertragen menarche
- Etnische groep: vroeger bij zwaardere meisjes, genetisch bepaalde snellere rijping
- Familiale ervaringen en stress: echtscheiding => menarche vroeger (bij verlies contact vader
(steun en zekerheid) meisjes proberen nog snel de seksuele rijping vooruit te drijven = onbewust)
- Seculiere (wereldlijk) trend: gem leeftijd daalt 3m per decennium tss 1900 en 1970 (verbeterde
gezondheidszorg, minder honger…)
☾ Luna Thijssen 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunathijssen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80796 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now