Zeer volledige samenvatting van Familiaalvermogensrecht (VUB). Alle PowerPoint slides, bijhorende filmpjes, wetgeving en leerstof van het handboek zijn verwerkt in de samenvatting. Er komt dus geen bijkomend opzoekwerk bij kijken.
HOOFDSTUK I. RELATIEVORMEN - RELATIERECHT – RELATIEVERMOGENSRECHT
INLEIDING
1. Relatievormen: drie relatievormen: huwelijk, wettelijk samenwonen en feitelijk samenwonen
2. Relatierecht: gaat over het rechtskader
3. Relatievermogensrecht: essentie van de cursus, de vermogensrechtelijke regels. Deze regels zijn
fundamenteel. Het Burgerlijk Wetboek is gebaseerd op een economisch principe: het
liberalisme. De burgerlijke regelgeving is er op gericht dat elk individu een vermogen kan
hebben.
1
,1. Relatievormen
• Samenwoningsvormen als koppel
• Drie vormen van samenwonen die het recht (er)kent: getrouwd, wettelijk en feitelijk.
Hierop gelden verschillende regels. Is dit normaal? Vanaf het moment dat de relatie een
bepaalde vorm aanneemt zijn er andere belangen. Je gaat dan volgens de wet volgens
die belangen moeten ageren (keuze van de wetgever).
• Is er bij een ‘koppel’ altijd ‘samenwonen’?
• Altijd (enkel) een ‘koppel’?
• Huwelijk
• Enige vorm in de Code Napoléon van 1804
• Dominante vorm tot eind 20ste eeuw
• Plechtige rechtshandeling
• Verregaande rechtsgevolgen
• Ontwikkelingen: greep samenleving neemt af, homohuwelijk, loskoppeling van
verticale relaties (opvoedingskader)
Elke samenleving met de focus op religie heeft een strenge regelgeving rond een
huwelijk. Geschiedenis toont aan dat dit wel sterk wijzigt. Vroeger was een huwelijk het
samengaan tussen man en vrouw, dit stond niet in de wet. Tot de jaren 70-80 waar de
vraag werd gesteld of het huwelijk niet open gesteld moest worden voor mensen met
hetzelfde geslacht. Wat was hier de hoofdreden voor? Voortplanting:
vermogensrechtelijk relevant omdat het liberalisme van het BW stelde dat het vermogen
moest opgebouwd worden en zo werd er geïnvesteerd in de samenleving. Hoeveel
kinderen hoe beter, en als die kinderen in harmonie samenleefden met de ouders
konden zij later erven. Dus voor homohuwelijk was de voortplanting een probleem.
• Wettelijke samenwoning
• Ingevoerd in 1998 als ‘minihuwelijk’
• Veel minder ‘plechtig’
• Veel zwakkere rechtsband/gevolgen- vgl. met huwelijk
• Sterke evolutie naar steeds meer gelijkstelling met gehuwden, toch blijven er zeer
belangrijke verschillen
• Opvallend: ook zonder emotionele/seksuele relatie mogelijk (onthouden! Is vandaag
nog steeds zo)
eind jaren 80 ingevoerd, was een antwoord op de hierboven beschreven problematiek.
Ze hebben dan gezegd geef ze “kruimels”, het wettelijk samenwonend stelsel maar niet
huwen dat is voor hetero koppels.
Verschil tussen huwelijk en wettelijk samenwonend. Het is een compromis in de
samenleving en dus juridisch verschillend. Het is een zwakkere samenlevingsband en de
gevolgen ervan zijn niet te vergelijk met het huwelijk.
2
, Het GwH heeft over fiscale situaties gezegd: waarom blijft men door de wetgever extra
voordelen geven aan mensen die gehuwd zijn die wettelijk samenwonend niet hebben?
Waarom zegt het GwH dat? Toetsing van het gelijkheidsbeginsel (art. 10-11 Gw): wie zich
in een vergelijkbare situatie bevindt moet gelijk behandeld worden. Dit betekent ook: als
je in een ongelijke situatie zit mag de wetgever je ongelijk behandeld (kort door de
bocht).
Het GwH zegt: het is niet de vorm waarvoor men kiest die bepalend is maar het hebben
van een relatie/samenlevingsvorm waardoor men voor elkaar moet zorgen: dat is de
essentie. In dat samengaan van twee mensen voordelen te hebben die niet van aard zijn
dat door je keuze je gepenaliseerd wordt. We zien dit vandaag de dag in de wetgeving
dat het stelsel is opgeschoven van enkel de voordelen voor gehuwden maar ook nu voor
wettelijk samenwonenden. Voor het examen is het zeer belangrijk om toch het
onderscheid tussen de twee te herkennen/benoemen. Het is géén huwelijk!
Het aantal wettelijke samenwoningen en beëindigingen in 2022
1. ongeveer 39.000 wettelijke samenwoningen afgesloten (stabiel)
2. Ongeveer 29.000 beëindigingen (stijgend (inhaal na covid)): het betekent niet dat een
heel deel uit elkaar gaat maar meer dan de helft stapt over op het huwelijk.
▪ 36,3% eindigt op verzoek partner
▪ 58,5% door huwelijk: hoeveel eindigen hier dan op een echtscheiding? Cijfer
niet bekend.
▪ 5,2% door overlijden
Bron: FOD Economie (Statbel)
Hoe verhoudt de samenleving zich tot wettelijke samenwoning? Dat is redelijk stabiel al een aantal jaren.
• Feitelijke samenwoning: een loutere feitelijke toestand zonder juridisch kader. Er is geen
wettelijk kader wat een feitelijke samenwoning nu net is.
• Tot eind de jaren ’70 ongeoorloofd (“concubinaat”)/OO en GZ: in schande
samenwonen (niet getrouwd zijn) was in strijd met de OO en Goede Zeden = de
dominantie van het huwelijk.
• maatschappelijke realiteit vs. Juridische realiteit (bv. conventioneel)
• Soms wel rekening mee gehouden in het recht (aanknoping feitelijke realiteit, bv.
beslagrecht, socialezekerheidsrecht)
• Evolutie in familierechtelijke rechtspraak
Vrije keuze (wetgever) realiteit en wilsgebrek van de liefde
Zou de FS in het BW moeten worden opgenomen? Het is een zodanige maatschappelijke realiteit dat het
niet fout is om te denken dat er regels zijn voor het geval er situaties opduiken waren mensen die FS niet
aan hebben gedacht. Voorlopig heeft de wetgever hier nog geen juridisch kader voor gegeven. Sommige
mensen willen dit juridisch kader ook niet en hier bewust voor kiezen. Welke cursus moet je dan wel
3
, bovenhalen om het juridisch te regelen? Je gaat afspraken moeten maken onderling (bv. wie gaat de
vuilnisbakken buiten zetten, hoe kopen we samen een auto aan, etc.).
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BertLaw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.04. You're not tied to anything after your purchase.
