RECHTERLIJKE DWALINGEN
PETER J. VAN KLOPPEN, RECHTERLIJKE DWALINGEN
Na het lezen van de tekst van Van Koppen
Kunt u aan de hand van de Blackstone-ratio uitleggen wat volgens de auteur de belangrijkste
functie van het strafprocesrecht is;
Blackstone-ratio: 'It's better that ten guilty people escape than that one innocent suffer'. En dus is de
belangrijkste functie van het strafrecht en het strafprocesrecht om verdachten en vooral onschuldige
verdachten te beschermen tegen de ongebreidelde macht van de overheid. Als een onschuldige verdachte
wordt veroordeeld, faalt in die opvatting het rechtssysteem.
Weet u het verschil tussen een rechterlijke dwaling en een dubieuze zaak;
Dubieuze zaak: de schuld van de verdachte blijkt onmogelijk te zijn. Om die reden worden de
veroordelingen van Lucia de B. en van Ina Post door het Hof Den Haag voorlopig nog niet tot de
rechterlijke dwalingen gerekend, evenals een aantal andere zaken waarin over de schuld van de
veroordeelde verdachte ernstige bedenkingen zijn gerezen. Voor die zaken is de term dubieuze zaken
gereserveerd, want er zijn nogal wat problemen met het bewijs waarop De Berk en Post zijn veroordeeld.
Rechterlijke dwaling: als iemand is veroordeeld voor een misdrijf dat hij niet heeft begaan of
voor een misdrijf dat niet heeft plaatsgevonden. Men kan pas met enige zekerheid beweren dat een
rechterlijke dwaling heeft plaatsgevonden, als met meer zekerheid dan de oorspronkelijke veroordeling is
komen vast te staan dat iemand anders het misdrijf pleegde of dat het misdrijf niet heeft
plaatsgevonden.
Weet u welke bewijsproblemen veelal optreden in rechterlijke dwalingen;
Het aantal rechterlijke dwalingen kan weliswaar niet precies worden geschat, over de oorzaken van rechterlijke
dwalingen is meer bekend, althans dat is ogenschijnlijk zo. In de literatuur en studies uit de VS worden de
volgende oorzaken genoemd:
Getuigenproblemen
Forensisch-technisch bewijs
Informanten
Valse bekentenissen
Onjuiste voorlichting deskundigen in rechtszaak (junk science)
Overijverigheid van politie/justitie (tunnelvisie)
Deze zijn volgens de schrijver echter onjuist. Het is nl. zo dat dwalingen zelden door een enkele factor worden
veroorzaakt, het is vaak een combinatie van factoren (maar niet de bovenstaande).
Kunt u uitleggen wat de overtuigingsparadox inhoudt;
De rechter hoeft niet absoluut zeker te zijn van de schuld van de verdachte. Voldoende is dat de rechter o.g.v.
wettelijke bewijsmiddelen is overtuigd van de schuld van de verdachte. Hierbij speelt de mate van zekerheid
een rol. Hoe zekerder de rechter wil zijn, hoe minder rechterlijke dwalingen er zullen voorkomen. Het risico op
dwalingen kan worden beperkt door hogere eisen aan het bewijs te stellen. Hogere eisen aan bewijs heeft een
keerzijde, het zorgt er nl. ook voor dat verdachten ten onrechte worden vrijgesproken. Waar de rechter precies
zijn beslissingscriterium legt, hangt samen met het doel dat hij met zijn beslissing nastreeft en het risico dat hij
loopt en bereid is te lopen met het maken van een foute beslissing, d.w.z. met het ten onrechte vrijlaten van
een schuldige (fout-negatief) of het ten onrechte veroordelen van een onschuldige verdachte (fout-positief).
Deze paradoxale situatie wordt de overtuigingsparadox genoemd. In ernstige zaken zal de rechter eerder
proberen het risico van het maken van een fout te vermijden. Een winkeldief die vrijuit gaat is minder ernstig
dan een moordenaar die vrijuit gaat. Juist bij ernstige zaken is de rechter geneigd met minder bewijs genoeg te
nemen. Er is een reden te veronderstellen dat het percentage rechterlijke dwalingen in zeer ernstige zaken
groter is dan in minder ernstige zaken.
Begrijpt u hoe het komt dat empirische kennis over rechterlijke dwalingen beperkt is;
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fatemehmohammadi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.