Les 1: Geschiedenis van de pedagogiek
Stromingen die invloed hadden op het denken over opvoeden.
De verlichting
- Rationalisme ( Rene descartes) 1600-1700
- Romantiek (Jean Jacques, Rousseau, Pestalozzi, Empirisme ervaring werd
als belangrijkste leermester gezien) Het onbewuste is naar voren
gekomen. 1700-1800
- Reform pedagogiek Bijv. Vrije school of Montessori. (Fröbel) 1800-1900
- Personalisme (Langeveld) 1900-2000
Pedagogiek stromingen in de 19e eeuw
De romantiek
- Het onbewuste
- Ieder mens is uniek(uniciteit)
- Het gevoelsleven staat centraal
De reformpedagogiek
Vijf uitgangspunten
1. Het staat centraal in opvoeding in onderwijs en niet de opvoedingsdoelen
of de leerstof.
2. Opvoeders hebben veel vertrouwen in de natuurlijke ontwikkeling van het
kind. Afkeur van autoriteit en dwang.
3. Lichamelijke ontwikkeling en kunstzinnige vorming worden erg belangrijk
gevonden.
4. Kinderen zijn van nature actief, er kan niet verwacht worden dat kinderen
de hele dag stil zitten
5. Er moet rekening gehouden worden met de aard en belangstelling van
ieder kind
Pedagogiek als academische wetenschap in Nederland
Langeveld (1971)
- Opvoeding vindt plaats in de omgang tussen volwassenen en kind
o Men oefent in die omgang invloed uit
o Het is de bedoeling dat die invloed van de volwassenen uitgaat van
de onvolwassenheid van het kind
Micha de Winter
- Opvoeden dient een individueel en maatschappelijk belang
- In de opvoeding zijn ouders erg belangrijk maar zij kunnen het niet alleen.
Pedagogiek stromingen in de 20e eeuw
Hermeneutiek (interpretatieleer)
Het op systematische wijze interpreteren van het menselijk handelen.
Hermeneutische cirkel
- Iemand uit een hypothese over een bepaald verschijnsel
1
PPB
, - Alle dagelijkse ervaringen over de geuite vooronderstelling worden
geordend en in een breder perspectief geplaatst
- Men keert terug naar het oorspronkelijke verschijnsel dat nu beter
geïnterpreteerd kan worden.
Dialectiek
Inzichten die ogenschijnlijk onverzoenlijk en tegenstrijdig zijn met elkaar
verzoenen en op een hoger plan van begrip brengen.
Bijvoorbeeld:
- Individuele ontplooiing + zelfredzaamheid
- Maatschappelijke participatie + participatie
Fenomenologie
De werkelijkheid is altijd verbonden met de persoon (subject) die de werkelijkheid
ervaart.
Onderzoek binnen de fenomenologie.
1. De onderzoeker gaat uit van het verschijnsel zelf, los van het subject.
2. De onderzoeker verplaatst zich in de belevingswereld van het subject
3. Het onderscheiden van bijkomstige en essentiële aspecten
(fenomenologische reductie)
Empirische cyclus in stappen
1. Observatie, verzamelen en groeperen van empirisch materiaal
2. Inductie, formulering van hypothese
3. Deductie, formulering toetsbare voorspellingen
4. Toetsing van voorspellingen in stap 3
5. Evaluatie van de toetsing in stap 4
Opvoeden in de zeventiende eeuw Wetenschappelijke
pedagogiek in de
zeventiende eeuw
- Gedrag laten zien dat van je verwacht - Empirisme, kennis door
wordt door de autoriteit (ouders, kerk ervaring en onderzoek
en samenleving). Fatsoen en van de concrete
beleefdheid. werkelijkheid
- Opkomst van de Rede = gebruik van - Rationalisme, kennis door
de ratio, argumenten (in plaats van theorie en denken (de
klakkeloze gehoorzaamheid aan rede) onderzoek door
kerk/bijbel en ouders) reflectie en doordenking.
Opvoeden in de achttiende eeuw
- Denken over mens en samenleving verandert: verandering en leren is
mogelijk.
- Denken over opvoeden verandert dus mee:
- Aandacht voor deugd en leren (kennis is deugd)
- Aandacht voor gevoel en natuur (romantiek)
- Volksopvoeding en de onderwijs voor het volk ( het volk verheffen) krijgt
aandacht
19e eeuw (1800-1900)
- Eeuw van de industrialisatie,
- Van gezinnen waarvan iedereen in de fabriek moest werken om rond te
komen
- Waarbij kinderen vooral geliefd waren voor het fabriekswerk.
Twintigste eeuw (1900-2000)
2
PPB
, - 1e WO (1916-1918)
- Grote depressie
- 2e WO
- Na 2e WO
Pedagogiek als filosofische geesteswetenschappelijke stroming
• Personalisme
• Kind is uniek
• Volwassene voedt op door bewust invloed (gericht op opvoeddoelen) uit
te oefenen
• Verantwoordelijkheid
• Onderhandelingshuishouding
• Grenzen stellen
• Rol gemeenschap-> maatschappij
Pedagogiek: sociologisch perspectief
- Nature en nurture
- Integraal jeugdbeleid jeugdwet
- Culturele beleving
- Individualistische en collectivistische opvoeding
Sociologisch perspectief
Individu vs samenleving
- Wisselwerking
- Bewustwording
20ste eeuw, eeuw van het kind opkomst van de pedagogiek als wetenschap
• Geesteswetenschap-pelijke • Personalisme:
pedagogiek= • Opvoeden is gericht op
• (Meer filosofisch gericht.) persoonlijkheids-vorming met
Later de hermeneutiek= onderzoek als doel volwassenheid.
van de verschijnselen an sich. • Opvoeden is bewust invloed
uitoefenen., van volwassene
naar kind. Doel is
zelfverantwoordelijke
zelfbepaling.
• (M.J.Langeveld)
Pedagogiek: sociologisch perspectief
- Nature en nurture
- Integraal jeugdbeleid Jeugdwet
- Culturele beleving
- Individualistische en collectivistische opvoeding
Sociologisch perspectief
- Wisselwerking
- Bewustwording
Sociologie ook van invloed, net als de psychologie, op hoe we denken over en
omgaan met de opvoeding van kinderen.
Houdt rekening met de sociale of culturele omstandigheden waarin een kind
opgroeit.
Socio benadrukt: wisselwerking tussen individu en samenleving
Deze wisselwerking beïnvloedt het menselijk gedrag, vanaf kind tot aan
volwassenheid.
3
PPB
, Integraal jeugdbeleid
Uitgangspunten
1. Kind centraal
2. Afstemming 3 leefmilieus
3. Zo-zo-zo beleid
4. Zorglader
5. Professionele methodes
Culturele beleving van de opvoeding
- Individualistisch
- Collectivistisch
Vygotsky: vanuit leer theoretische benadering: de cultuur waarin een kind
opgroeit cruciale rol bij de cognitieve ontwikkeling.
De systeemtheoretische benadering
- Uitgangspunten
- Zondebok-principe/coalitievorming
- Communicatiepatronen
- Symmetrische en complementaire interactie
Uitgangspunten
- Mens begrijpen in context van zijn relaties
- Omgeving betrekken bij de begeleiding/behandeling/hulpverlening
- Als individu lid van meerdere groepen/systemen
- 4 kenmerken (pag. 225)
Kenmerken
1. Men bestudeerd gedrag van personen door het getoonde gedrag in zijn
context te plaatsen
2. Men kijkt naar dat gedrag vanuit alle perspectieven
3. Men krijgt een beter begrip van de sociale werkelijkheid van de leden als
men in staat is de dingen breder en omvattend te bezien
4. Men bekijkt de delen vanuit het geheel en begrijpt zodoende meer van de
ander.
Kritisch-emancipatorische pedagogiek
De opvoeding moet leiden tot een grote mate van vrijheid en zelfstandigheid in
het handelen en tot kritisch kunnen kijken naar alles wat er om je heen gebeurt
Kinderen moet gestimuleerd worden om eigen keuzes te maken
• Antiautoritaire opvoedingsstijl
• Kritisch kijken naar maatschappelijke verhoudingen
• Iedereen moet gelijke kansen hebben
Humanistische benadering
Kenmerken van het humanisme
• De mens is een totaalorganisme, holistisch integratieve visie
• Ieder mens is uniek in zijn biologische, psychologische en sociale aspecten
• Jeugdervaringen hoeven geen belemmerende rol te spelen, als de mens
maar gebruik maakt van zijn mogelijkheden
• De mens heeft een aangeboren behoefte aan groei en zelfontplooiing
4
PPB
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robinvanduuren1611. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.