Aantekeningen Nederlandse Geschiedenis
Hoorcollege 8-11-2023: Over Romeinen, Bataven en identiteit
Inhoud:
1. Introductie.
2. Romeinse tijd in de lage landen: Bataven.
3. Wat is “identiteit”?
4. Hoe is de “Bataafse mythe” ontstaan?
Geschiedenis van Nederland:
o Grenzen van Nederland.
o Nederlanders.
o Belangrijke gebeurtenissen.
Romeinse tijd in de lage landen
50 n.C. Deltagebied.
Ca. 56 – ca. 120: Caesar beschrijft Gallië in “De Bello Gallico’. Galliërs opgehemeld zodat
Caesars overwinning nog groter lijkt. Propaganda, geschreven voordat hij dictator werd.
Wereldbeeld Romeinen: Hoe verder van Rome, hoe minder er is en hoe sterker en stoerder de
mannen.
Beschrijving groepen en opstanden in “De Bello Gallico”. Enige bron uit die tijd, Caesar
verzon de namen. Onbekend of de Galliërs zichzelf ook zo identificeerde.
Latere bron is Plinius, groepen verplaatst of verandert.
o Migratie.
o Caesar was niet de meest betrouwbare bron.
Waarschijnlijk allebei waar.
o Identiteit waarschijnlijk fluïde, Caesar beschreef de groepen als heel statisch.
,Augustus
27 v.C. – 14 n.C.
o 9 n.C.: Varus’ nederlaag, neergeslagen door Germaanse troepen.
o Rijn als grens en wordt gefortificeerd.
o Leger bestond uit mensen uit heel West-Europa. Stonden gelegerd in Neder-
Germanië.
o Veel culturele uitwisseling. Romanisering, maar de cultuur was een mix.
Civilis
Spoort de Batavieren tot opstand aan.
o Komst van de Romeinen is een uitvloeisel van wereldgeschiedenis. Ook de
Bataafse Opstand.
o Paulus en Julius (broers) hoog in de Romeinse hiërarchie. Ten onrechte beschuldigd
van verraad. Paulus onthoofd.
o Julius naar Rome. Nero dood, Galba stuurt Julius terug.
o Vispellius en Vespasianus strijden om de troon. Vispellius vraagt Bataven voor zijn
leger.
o Julius wil opstand, maar maskeert dit door te doen alsof ze voor Vespasianus.
Romeinse politiek.
o Opstand vergroot door Romeinse politiek, want de voorstanders van Vispellius durven
niets te doen.
Wat is “identiteit”? Identitas: van idem “hetzelfde zijn”.
Een woord dat “individualiteit” wil benadrukken, maar eenvormigheid wil aanduiden.
Individualiteit uiten door te zeggen dat je net zoals een groep bent of juist anders dan de rest.
Nu:
a) Een sociale categorie, gedefinieerd door lidmaatschap regels en (vermeende)
karakteristieke eigenschappen of verwachte gedragingen.
b) Sociaal onderscheidende kenmerken waar iemand bijzonder trots op is of die hij/zij
beschouwt als onveranderlijk maar sociaal consequent (of (a) en (b) tegelijk).
Identiteit: Sociaal consequent en sociaal geconstrueerd. Belangrijk onderdeel van de
geschiedwetenschap. Sociaal geconstrueerd. Cultureel construct. Identiteit gevormd door
o.a. taal, religie, kleding, gewoontes/tradities. Fenomenen door de mens gemaakt, die continu
veranderen.
Wanneer werd de Nederlandse Geschiedenis belangrijk?
19e eeuw. Opkomst van het nationalisme.
,Nederlandse Geschiedenis. Nederlandse identiteit. Theologie: Alsof geschiedenis een doel
heeft. Identiteitsvormende gebeurtenis. Niet de geschiedenis zelf, maar de
geschiedschrijving zelf. Belang herinnering.
Door identiteit kon je mensen in beweging brengen, je kan ze beter beheersen.
Politiek/cultuur gereedschap. Geschiedenis belangrijk.
Identiteit heeft te maken groepen, “ons” en “we”. Wij zijn dit?
De identiteit van de Bataven
o Er waren mensen die zichzelf identificeerde als Bataaf.
o Keren Bataafse identiteit: Sterke man, goed in het leger. Door Romeinen opgelegd,
Romeinse hokjesmentaliteit.
o Werkte door, 19e eeuw: Nederlanders “stemmen af” van de Bataven, wij zijn nog
steeds zo sterk en dapper.
o Bataafse Opstand vergeleken met Nederlandse Opstand. Oranje lange lijn Bataven.
o Begint met Erasmus. Uitvinding Bavo.
Claudius Civilius = Julius Civilius. Verschrijving.
Aandacht voor de Bataven gaat in de Nederlandse Geschiedenis op en neer.
Hoorcollege 10-11-2023: Over Friezen en Franken
Waarom Bataven deel van de Nederlandse geschiedenis? Speelde zich af in Nederlands
grondgebied en droeg bij aan wat nu als de Nederlandse identiteit werd gezien.
Vroeger identiteit versterkt door geschiedenis en verzonnen geschiedenis (mythen).
a. De identiteit van etnische groepen is voor een belangrijk deel gebaseerd op de idee
van een gemeenschappelijk verleden; vandaar het belang van oorsprongsmythen.
b. Etnische categorieën krijgen pasvorm en betekenis in interactie met groepen van
buiten, en kunnen daarom niet in isolatie worden bestudeerd.
c. Etnische formaties zijn minder homogeen dan vaak wordt geclaimd; hun
veronderstelde eenheid is gewoonlijk een ideologische constructie.
d. Etnische identiteiten zijn in essentie subjectieve categorieën en hebben ogenschijnlijk
vaak een contradictoir karakter. Individuen maken deel uit van tal van
identiteitsgroepen en kunnen daar naar gelang de situatie aan refereren; de identiteit
, die een persoon aanneemt of door anderen aangemeten krijgt is derhalve een
'situational construct’.
e. Etnische formaties zijn geen statische eenheden, doch kennen een grote dynamiek
door de tijd heen.
f. De relatie tussen etnische formaties en materiële cultuur is allerminst eenduidig; in
feite betreft dit een afgeleide van voorgaande inzichten.
Radboud, tiende eeuwse bisschop, deed veel met onderwijs. NIET Radboud/Redbad.
Wulfram en Radboud (Redbad):
o Boek van Sven Meeders (reactie op film).
Frisia
o 8e eeuw: kustgebieden.
o West-Frisia, Centraal-Frisia en Oost-Frisia. Niet afgebakend, ingedeeld door
historici later.
o Af en toe leider waar andere groepen zich bij aan willen sluiten. Confederaties.
Na dood leider uit elkaar.
o Rijkdom:
- Goudschat van Wieuwerd, sieraden van munten.
- Veel contact, uitgebreid handelsnetwerk. Constantinopel.
- Sieraden uit het grafveld van Rhenen. Almandijn, soort robijn uit India.
- Fibula van Dorestad, gesp of mantelspeld.
- Rijkdom kwam samen in Dorestad:
Lang gelegd lint aan de rivier met stijgers erin. Overslaghaven.
Belangrijk voor de Franken en Engelsen door haar centrale positie.
Radboud leider (geen koning) van de Friezen (West-Frisia) rond de tijd van de slag van
Dorestad.
Friese heidenen (lastige term, suggereert dat er één heidens geloof was, niet-christelijk):
o Crematies, mensenoffers, kindermoord.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller biglonk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.02. You're not tied to anything after your purchase.