Wijsbegeerte van het wetenschappelijk denken
Samenvatting 2023
VUB - Criminologie
, lOMoARcPSD|30754109
Filosofie deel 1: oudheid deel A
Op de eerste dia zien we:
• Plato die naar boven wijst
• Aristoteles die naar beneden wijst
• Deze filosofen zijn centraal en zijn beide van Athene
1 Reductie
Reductie à reduceren (= herleiden) van veelheid naar eenheid
à Op zoek naar de arché (= oorsprong)
Arché blijft onveranderlijk en is overal en altijd aanwezig in de natuur
Arché voor:
- Thales = water à Nijl is levensader/ ontstaan van leven (water bij geboorte)
- Demokrytos = atomen
Radicale reductie = fysicalisme (alles herleiden naar fysica)
à Bv: ‘verliefd worden is enkel door atomen’
à Gevaar = demystificatie (geen mystiek meer)
Etymologie = toepassing van reductie
à Herkomst van woorden achterhalen (door woorden op te delen)
à Archeologie à arché en logie
à Mnemotechniek = om dingen te onthouden
Thales (640−545 VC te Milete, Turkije):
• Eerste natuurfilosoof
• Geen eigen geschriften à alles wat bekend is over hem is eeuw na zijn dood
geschreven door o.a. Plato en Aristoteles
• Anekdotes: zonsverduistering ‘voorspeld’ olijfpersen opgekocht en verkocht, in put
gevallen door naar sterren te kijken
Stelling van Thales à herleidde de wereld tot de wiskunde
Thales probeerde de natuur (physis) te verklaren zonder te verwijzen naar magische krachten
of goden.
, lOMoARcPSD|30754109
Pythagoras (570−500 VC te Samos, Griekenland):
• Stelling van Pythagoras a2 + b2 = c2
• Relatie tussen intervallen van toonladder en wiskundige verhoudingen
à Merkt dat bij goede verhouding van de plaats waar je je snaar vastneemt
à mooi muziekje
• De natuur kan door het beoefenen van wiskunde begrepen worden
• ALLES VOLGENS VERHOUDINGEN
Toepassing reductie:
Argumentatief Suggereert een diepere waarheid
Onderzoekend Zet aan tot verder verkennen door op te delen en dieper te graven
Voor criminologen Wat is misdadig gedrag? Is het een sociologisch/ psychologisch
fenomeen? Wat is de achterliggende oorzaak?
, lOMoARcPSD|30754109
2 Principe van voldoende reden
Anaximander (610−545, Milete):
‘ De aarde is onbeweeglijk omdat de aarde geen reden heeft om in welke richting dan ook te
bewegen’
à bv: ik beweeg naar noorden om te gaan werken, voor aarde maakt dit geen verschil
Hij zegt:
- Alle richtingen zijn gelijk
- Er is geen voldoende reden om te bewegen
- Voor alles wat gebeurt moet een oorzaak bestaan
Principe verder uitgewerkt door:
Christina Wolff (1679−1754):
Nihil est sine ratione cur potius sit quam non sit
à Alles heeft een reden om te bestaan anders zou het niet bestaan
Toevoeging Wilhelm von Leibniz (1646−1716):
obwohl uns diese Gründe meistens nicht bekannt sein mögen
à Alhoewel deze redenen ons meestal niet bekend zullen zijn
à Wil niet zeggen dat ze er niet zijn maar dat we er als mensen niet altijd toegang toe hebben
De arché volgens Anaximander is de apeiron
= Grieks voor het onbegrensde, niet te bepalen maar is er wel
- Het is alles en tegelijk niets
- Er moest iets zijn dat alle dingen gemeen hebben à de ultieme oorzaak
- Alles heeft een (materiele) oorsprong maar die is onkenbaar
Redenen maar geen oorzaken:
Arthur Schopenhauer (1788-1860):
• Voor alles wat je weet, het feit dat je bestaat, verandert en voor alles wat je doet
zal er een voldoende reden zijn, maar niet noodzakelijk een oorzaak.
à Cadeau voor iemand kopen - geen oorzaak wel reden
à Waarom je leeft - geen oorzaak wel reden
Kritiek van David Hume (1711- 1776)
• Hoe sterk het principe ook is, het valt niet te bewijzen!
à is een principe dat je aanvaard of niet à je hebt er een eigen reden voor.
• Verband tussen een reden en oorzakelijkheid niet aantoonbaar
• Reden van samenhang in de wereld niet aantoonbaar
à bv: alles is verbonden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lolavdv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.14. You're not tied to anything after your purchase.